Górne

Górne
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	gołdapski
Gmina	Gołdap
Liczba ludności (2010)	110
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Górne
Położenie na mapie Polski Górne
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Górne (niem. Gut Gurnen, od 1929 r. Gurnen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie gołdapskim, w gminie Gołdap. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W latach 1999-2001 wieś wchodziła w skład powiatu olecko–gołdapskiego. Wieś w 2010 roku liczyła 110 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie Górne i Regiele. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Kazimierz Kazaniecki.

Położenie

Wieś położona jest w północno–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, około 12 km na południowy wschód od Gołdapi, około 2 km na wschód od drogi krajowej nr 65; przebiega przez nią linia kolejowa Gołdap - Olecko (obecnie nieczynna).

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północno–wschodnich terenów Prus Książęcych. W 1565 roku książę Albrecht Hohenzollern wydał duży przywilej staroście straduńskiemu Wawrzyńcowi von Halle (zob. Pogorzel). Spadkobiercy von Hallego na części owego nadania, mianowicie na 44 łanach, utworzyli wieś Górne. W 1581 roku spośród owego areału 16 łanów przypadało na majątek szlachecki, cztery należały do pastora, zaś 24 łany - do chłopów czynszowych. Zasiedlenie wsi nie było wówczas zakończone, ponieważ siedem z 24 łanów chłopskich wciąż było pustych.

Górne było siedzibą parafii ewangelickiej; kościół wybudowano we wsi w 1574 roku, zniszczony na początku XVII wieku; przebudowany w 1840 roku.

Na początku XX wieku we wsi wybudowano dworzec na linii kolejowej Gołdap – Olecko.

Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:

• 1857 r. – 1066 osób

• 1933 r. – 587 osób

• 1939 r. – 603 osoby

Zabytki

• ruiny kościoła ewangelickiego z początku XVII wieku; przebudowany w 1840 roku
• zespół budynków szkolnych z początku XX wieku: szkoła i budynek gospodarczy
• zespół dworca kolejowego z początku XX wieku: dworzec, budynek spedycji kolejowej i budynek szaletu
• cmentarz ewangelicki z pierwszej połowy XIX wieku, (własność państwowa)
• cmentarz ewangelicki z pierwszej połowy XIX wieku, Górne–Przeczka, (własność prywatna)

Bibliografia

1. Gołdap. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1971.
2. Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
3. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
4. Wojewódzka ewidencja zabytków [12.11.2013]
5. Gminna Ewidencja Zabytków [12.11.2013]
6. Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
7. Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]