Zdunowo

Zdunowo
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	piski
Gmina	Pisz
Liczba ludności (2010)	100
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	12-200
Tablice rejestracyjne	NPI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Zdunowo
Położenie na mapie Polski Zdunowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Zdunowo (niem. Sdunowen, od 1938 r. Sadunen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Pisz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 r. liczyła 100 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Urszula Charubin.

Położenie

Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na Równinie Mazurskiej, w południowej części Puszczy Piskiej, 20 km na południowy zachód od Pisza, w pobliżu granicy z powiatem kolneńskim w województwie podlaskim.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona w 1709 roku jako osada szkatułowa. Życie mieszkańców na przestrzeni wieków związane było z otaczającą wieś puszczą. W XVIII wieku zajmowali się przede wszystkim eksploatacją złóż rudy darniowej, dostarczanej następnie do jednej z pobliskich hut, m.in. największej z nich w Wądołku. Z kolei pod koniec XIX wieku i do wybuchu II wojny światowej mieszkało tu wielu robotników zatrudnionych przy wyrębie lasu i dostarczaniu drewna do okolicznych tartaków. W pierwszej połowie XX wieku działała we wsi gospoda.

W 1935 roku do miejscowej szkoły (brak daty założenia) uczęszczało 133 dzieci, pracowało zaś trzech nauczycieli.

Zdunowo długo należało do odległej parafii ewangelickiej w Rozogach; dopiero w połowie XIX wieku włączono je do nowo utworzonej parafii w Turośli. Obecnie we wsi działa Ośrodek Rekolekcyjny „Szkoła Wiary”.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.

Liczba mieszkańców wsi Zdunowo w poszczególnych okresach:

• 1857 r. – 277 osób

• 1864 r. – 342 osoby

• 1867 r. – 357 osób

• 1939 r. – 342 osoby

• 1988 r. – 77 osób

Zabytki

• zespół budynków szkolnych z początku XX wieku: szkoła i budynek gospodarczy, murowane; obecnie własność prywatna
• zespół karczmy z początków XX wieku: karczma i budynek gospodarczy, murowane; obecnie własność prywatna
• cmentarz ewangelicki z pierwszej ćwierci XX wieku
• cmentarz ewangelicki rodzinny z pierwszej połowy XX wieku
• cmentarz ewangelicki rodzinny
• trzy drewniane domy (nr 7, 10, 11) z okresu międzywojennego

Bibliografia

1. Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I, Olsztyn 2011.
2. von Hippel Rudolf, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19–20, 2010–2011, ss. 83–157.
3. Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
4. Olszak Piotr, Przegląd budownictwa drewnianego na Ziemi Piskiej, Znad Pisy, nr 10, 2001, ss. 106–121.
5. Pawlicki Ryszard W., Ziemia piska jako region turystyczny do 1945, Znad Pisy, nr 1, 1995, ss. 9–25.
6. Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
7. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
8. Worobiec Antoni, Worobiec Krzysztof A., Z dziejów szkolnictwa na Ziemi Piskiej, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 73–90.
9. Deutsche Verwaltungsgeschichte [07.09.2013]
10. Bank Danych Lokalnych GUS [07.09.2013]
11. Strona Urzędu Gminy Pisz [07.09.2013]