Biała Olecka

Biała Olecka
Biała Olecka. Pałac Wikipedia [06.06.2014]
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olecki
Gmina	Olecko
Sołectwo	Lenarty
Liczba ludności (2010)	66
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Biała Olecka
Położenie na mapie Polski Biała Olecka
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Biała Olecka (niem. Bialla, od 1903 r. Billstein) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie oleckim, w gminie Olecko. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W latach 1999-2001 wieś wchodziła w skład powiatu olecko-gołdapskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 66 mieszkańców. Wieś wchodzi w skład sołectwa Lenarty, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Stanisław Ciechanowicz.

Położenie

Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, we wschodniej części Pojezierza Zachodniosuwalskiego, nad rzeką Legą, 12 km na północ od Olecka. Na północ od wsi znajdowało się dawniej jezioro. Obecnie tereny te zwane są Bialskimi Łąkami (ok. 66 ha).

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północno-wschodnich terenów Prus Książęcych. W 1562 roku książę Albrecht Hohenzollern nadał Jerzemu von Diebesowi 150 łanów na prawie lennym, zwalniając go również na 20 lat od podatków. Cześć owego nadania (66 łanów) stanowiła wieś Plewki, zaś na pozostałych łanach powstała wieś szlachecka Drozdowo oraz majątek ziemski w Białej Oleckiej. Biała należała do parafii ewangelickiej w Mieruniszkach. Pod koniec XVII wieku mieszkał tutaj major wojsk polskich Gotard von Buddenbrock, zaś w połowie następnego stulecia polski nadleśniczy Ludwik Kazimierz Daszkiewicz. W XVIII wieku majątek należał do polskich rodzin szlacheckich: Semkowskich i Warkojów. W tym samym okresie wybudowano w Białej młyn. W połowie XIX wieku wieś i majątek liczyły łącznie 291 mieszkańców, a pod koniec tego samego stulecia majątek obejmował 664 ha i należał do największych w powiecie oleckim. Po II wojnie światowej na bazie majątku utworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne.

Szkołę we wsi założono w 1765 roku. W 1935 roku zatrudnionych w niej było dwóch nauczycieli, a do ośmiu klas uczęszczało ogółem 102 dzieci.

Religia

Od 1991 r. wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Judzikach.

Zabytki

• zespół pałacowo-parkowy z początku XX wieku: pałac, park, spichlerz, gorzelnia, chlewnia, obora (obecnie magazyn), stajnia (obecnie mieszalnia pasz), kuźnia, dom ogrodnika (obecnie budynek mieszkalny), stodoła
• zespół budynków szkolnych z początku XX wieku: szkoła i budynek gospodarczy
• most kolejowy na nieczynnej linii wąskotorowej Olecko - Garbas (woj. podlaskie), 1911
• most drogowy nad nieczynną linią wąskotorową Olecko - Garbas, 1911
• cmentarz ewangelicki z XIX wieku

Bibliografia

Olecko. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1974.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [12.11.2013]
Gminna Ewidencja Zabytków [12.11.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Wikipedia [06.06.2014]