Pelnik
Pelnik | |
| |
Pelnik Olsztyńska Strona Rowerowa [15.10.2014]
| |
Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
Państwo | Polska |
Województwo | warmińsko-mazurskie |
Powiat | ostródzki |
Gmina | Łukta |
Liczba ludności (2010) | 283 |
Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
Kod pocztowy | 14-105 |
Tablice rejestracyjne | NOS |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} |
Pelnik (niem. Pulfnick) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Łukta. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 283 mieszkańców[1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Irena Krzywiec [2].
Położenie
Miejscowość położona jest na wschodnim brzegu jeziora Isąg (Żelazne) oraz nad Pasłęką, w zachodniej części Pojezierza Olsztyńskiego.
Pobliskie jeziora: Karwek (Korweskie) – 2,9 km, Babie – 3 km, Łoby (Wynkowskie) – 3 km. Na rzece Pasłęce zlokalizowany jest rezerwat bobrów.
Dzieje miejscowości
W 1543 roku majątek Pelnik zagospodarowali mieszkańcy sąsiedniego Komorowa. W roku 1600 łączny obszar, na którym gospodarzyło sześciu kmieci z Pelnika i Komorowa, obejmował 26 włók. Kmiecie nosili niemieckie nazwiska. Zobowiązani byli do płacenia po osiem grzywien czynszu od jednej włóki ziemi. Pierwsi polscy osadnicy zaczęli przybywać w okolice po zakończeniu wojny trzynastoletniej w roku 1466. Wzmożony napływ Polaków z Mazowsza był jednak dostrzegalny dopiero w XVI–XVII wieku. Na początku XVIII wieku Pelnik dotknęły skutki epidemii dżumy, pustoszącej Prusy w latach 1709–1711. Miejscowość wówczas częściowo opustoszała, ale nie znamy dokładnej liczby ofiar epidemii. Początek kolejnego stulecia okazał się równie burzliwy. W latach 1806–1807 Łukta i najbliższe okolice – łącznie z Pelnikiem – zostały spustoszone przez kwaterujące wojsko francuskie. Obecnie miejscowość, za sprawą atrakcyjnego położenia nad jeziorem Isąg, ma charakter rolniczo-turystyczny.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Zabytki
- zbiorowa mogiła trzech żołnierzy poległych w 1945 roku
- przed II wojną światową przy dawnym budynku szkoły zlokalizowany był pomnik ku czci poległych w latach 1914–1918
Turystyka
- żółty szlak rowerowy o długości 24,5 km – przebieg trasy: Łukta – Komorowo – Pelnik – Łęguty – Grazymy – Wynki – Łukta
Bibliografia
Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, Warmia. Mazury, Białystok 1998.
Ostróda. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [29.08.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [29.08.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [29.08.2013]
Przypisy
- ↑ łącznie Pelnik i Skwary
- ↑ Strona Urzędu Gminy Łukta [29.08.2013]