Bramy ziemskie

Bramy ziemskie, zwane w łacińskojęzycznych źródłach introitus, stanowiły przejścia w jednolitym ciągu umocnień granicznych zmiem pruskich.

Każda z ziem pruskich posiadała własny system umocnień granicznych składający się z naturalnych elementów (rzeki, jeziora, nieprzebyte puszcze) i ich sztucznych uzupełnień (wały podłużne, zasieki). Przed nimi zaś rozciągała się pustaka osadnicza. Najeźdźca aby nie utknąć ze swą armią w gąszczach lasów i na bezdrożach zmuszony był poruszać się wytyczonymi drogami prowadzącymi w głąb najeżdżanego terytorium. Dzięki takiej sytuacji broniący się Prusowie z góry znali potencjalne miejsca pierwszego ataku – były to właśnie bramy ziemskie. Zawczasu przygotowywali ich solidną obronę, umacniając miejsce dodatkowymi wałami i zasiekami, stawiając gródki strażnicze.

Bramy ziemskie były niezwykle trudnymi do zdobycia. Świadczyć może o tym informacja o stratach w wojskach krzyżowych Teodoryka, margrabiego miśnieńskiego, który w 1272 r. wraz z Krzyżakami najechał Natangię. Zanim udało mu się wedrzeć w głąb terytorium plemiennego musiał zdobyć umocnienia bramy ziemskiej. Podczas walk o nie stracił 150 ludzi. W dużym kontraście do tej liczby, stoi liczba strat jakie poniósł podczas kilkudniowych walk i łupienia samej Natangii – 50 ludzi. Kontrast ten wymownie świadczy o zaciętości walk o bramę ziemską, jej ufortyfikowaniu i znaczeniu strategicznym.

Bibliografia

Piotr z Dusburga, Kronika ziemi pruskiej, tłum. S. Wyszomirski, Toruń 2004.