Drulity

Drulity
Dwór w Drulitach
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	elbląski
Gmina	Pasłęk
Liczba ludności (2010)	417 (łącznie z Tumpitami)
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Drulity
Położenie na mapie Polski Drulity
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Drulity (niem. Draulitten) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Pasłęk. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 417 mieszkańców (łącznie z Tumpitami). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Piotr Wojciechowski.

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej, na wschód od Kanału Elbląskiego i drogi wojewódzkiej nr 526, 13 km na południe od Pasłęka, w pobliżu granicy z powiatem ostródzkim.

Dzieje miejscowości

Drulity, jako wieś pojawiają się w dokumentach pod nazwami Drwythen, Traulitte oraz Draulitten już w średniowieczu, a już 23 czerwca 1435 Wielki Mistrz Krzyżacki Paul von Russdorff nadaje osadzie Draulitten akt lokacyjny osadzając tu na 18 łanach Jakuba von Pynnaw[1].

Następnie, jedne źródła podają, iż w XVI wieku cała wieś należała do księcia Albrechta[2], a inne, z 1531, iż jako dobra rycerskie są własnością Christoffa von Woygena. Po nim, od 1535, na około 100 lat, stają się dobrami lennymi Georga von Schwertwitza i jego rodziny, do których należą także pobliskie Kwitajny i Barzyna[1]. W 1543 same dobra Drulity, na które składają się wsie Czarna Góra, Rydzówka, Pólko, Dargowo i Talpity, mają powierzchnię 19 łanów[1]. W połowie XVII wieku cały majątek przejął inny znaczący w regionie posiadacz ziemski Zygmunt von Wallenrodt, którego rodzina zarządzała nim do 1730 roku[1]. W latach 1787- 1818 Drulity należały do Georga von Haake ze starego brandenburskiego rodu, który ożeniony z Henriettą z rodu von Bodeck, zarządzał także majątkiem i pałacem w Barzynie[1]. W 1818 von Haake sprzedał majątek Drulity, wraz z Tumpitami, Adolfowi von Besserowi, który z kolei odsprzedał je w 1851 Jurgenowi Krahmerowi, którego to rodzina pozostała zarządcą pałacu do 1945

Na początku należy jeszcze raz podkreślić, że wywodząca się z Hamburga rodzina Krahmer była właścicielem majątku ziemskiego w Drulitach w latach 1851-1945.

Tymczasem w wielu publikacjach, niestety także o walorach popularno-naukowych, podaje się, w latach 1851- ok. 1920 dobra drulickie należały do rodu „Sthamer”. Jak nietrudno zauważyć, że jest to typowy błąd drukarski, polegający na przestawieniu liter, zwany niekiedy „czeskim błędem”. Błędna pisownia tego nazwiska pojawiła się po raz pierwszy w pewnym druku ulotnym z końca XIX wieku(1) , a następnie bez weryfikacji powtarzana była w wielu materiałach, m.in. w wartościowej publikacji Helmuta Sieber’a „Schlösser und Herrensitze in Ost- und Westpreußen” (Zamki i dwory we Wschodnich i Zachodnich Prusach), Frankfurt nad Menem 1958. Na stronie 50 tej książki popełniono zresztą dwa inne błędy drukarskie, podając nazwisko pierwszego starosty pasłęckiego Adolfa von Haake (*1790-†1856) jako „Stake”, a nazwisko Wallenrodt jako „Wahenrodt”. Niepoprawna pisownia nazwiska rodu Krahmer znajduje się również w cenionej publikacji Małgorzaty Jackiewicz-Garniec i Mirosława Garniec „Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich”, Olsztyn 1999, strona 43.

W 1851 roku Drulity i folwark w Tumpitach nabył od Adolfa von Bessera nabył Jürgen Krahmer, kupiec z Hamburga. Po jego śmierci w 1855 roku majątkiem zarządzała wdowa wraz z najstarszym synem Emilem, zmarłym w 1859 roku.

Prowadziła więc dalej gospodarstwo z najmłodszym synem Gustawem, który specjalnie powrócił z Ameryki Południowej. Następny przedstawiciel tego rodu - doktor praw Robert Krahmer miał w 1922 r. w Drulitach 449 ha ziemi, w tym 211 ha ziemi ornej, 82 ha pastwisk, 100 ha łąk i 40 ha lasu. W gospodarstwie hodowano rasowe konie – 65 sztuk, było także 118 krów i 300 owiec rasy „Merinos”. Uprawiano również zboża, kartofle, a 30-40 koni, tzw. „remontów” sprzedawano rocznie dla potrzeb wojska. Krótko przed wybuchem II wojny Drulity wraz z Tumpitami liczyły 234 mieszkańców.

Ostatnim właścicielem drulickiego majątku był dr Hans-Werner Krahmer (*marzec 1901-†grudzień 1976). Jego matka z domu Wertheimber, pochodziła z najstarszej i znakomitej bankierskiej rodziny żydowskiej z Frankfurtu nad Menem. Po przejęciu władzy przez nazistów, uciekła do Paryża. Gdy w czerwcu 1940 r. pierwsze oddziały hitlerowskie stanęły u bram stolicy Francji(2) , popełniła samobójstwo. Jej syn - wspomniany już dr Hans-Werner Krahmer ożenił się z Greczynką Anną Protopapadakis, w Berlinie w dniu 27 lutego 1933 r., a więc w dniu podpalenia Reichstagu! W okresie drulickim był zaprzyjaźniony z Marion Gräfin von Dönhoff, która w latach 1937-45 zarządzała dobrami Fundacji Dönhoffów dla Biednych w pobliskich Kwitajnach (Gräflichen von Dönhoffsche Familien- und Armenstiftung in Quittainen). Utrzymywał także kontakt z rodziną Martina v. Perbandt,a z sąsiedniej Śliwicy. Dodać należy, że jego starszy brat – Kurt Krahmer był przed wojną dyrektorem Dresdener Bank i w 1935 r., w wieku 35 lat zginął w katastrofie pociągu między Pragą i Dreznem. Był żonaty z Alicją (Alix) Goldschmidt – Rotschild, córką Filipa (Philipp) Schey von Koromla, wywodzącego się ze szlachty austriacko-węgierskiej(3) . W drugim małżeństwie Alicja wyszła za Guy de Rotschilda, głównego przedstawiciela linii francuskiej tego rodu, który nota bene – jeszcze żyje. W styczniu 1945 r. dr Hans-Werner Krahmer opuścił Drulity i osiadł w Krottenmühl nad jeziorem Simssee w Górnej Bawarii, między Rosenheim i Salzburgiem. Niedaleko stąd znajduje się miejscowość Marktl – miejsce urodzin Josepha Ratzinger’a, czyli obecnego papieża Benedykta XVI, następcy Jana Pawła II.

Jeszcze kilka słów o żonie ostatniego właściciela Drulit, która jak wspomniano wyżej, była rodowitą Greczynką. Otóż jej ojcem był Petros Emanuel Protopapadakis (*31.12.1859-†28.11.1922), premier rządu greckiego po I wojnie światowej. W prowadzonej od czerwca 1920 r. wojnie Grecji z Turcją, sprowokowanej przez „lisa z Krety” – poprzedniego premiera E. Venizelosa, który miał mocarstwową wizję „Wielkiej Grecji”, Grecja poniosła druzgocącą klęskę(5) . Winą za wszystko oskarżono Petrosa E. Protopapadakisa i pięciu innych członków jego rządu (Baltadzis, Gounaris, Stratos, Theokis i Hadzanestis), z którymi objął władzę pół roku przed klęską. Całą szóstkę skazano na śmierć i rozstrzelano w Atenach w dniu 28.11.1922 r. Wdowa po rozstrzelanym Protopapadakisie zamieszkała z córką - Anną w Berlinie. Niedługo potem wszyscy zostali zrehabilitowani, a w miejscu ich kaźni posadzono sześć cyprysów i wybudowano kościół pod wezwaniem Zmartwychwstania Pańskiego, zwanego jednak popularnie „Kościołem Sześciu” (grec. Ecclesia ton echsi). Dokładnie 50 lat później, w dniu 28.11.1972 r., w kościele tym odbyło się uroczyste nabożeństwo poświęcone rozstrzelanym. Ówczesny premier Grecji – Konstandinos Karamanlis nazwał śmierć niewinnych sześciu, „morderstwem politycznym”. Dodać należy, iż na wyspie Naxos, w miejscu gdzie urodził się Petros E. Protopapadakis, stoi dzisiaj jego pomnik.

W miejscowości istnieje parafia pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Drulitach, erygowana w roku 2003. W Drulitach działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej w Drulitach. Funkcjonuje boisko do koszykówki, piłki nożnej, siatkówki oraz plac zabaw dla dzieci. W miejscowości działa centrum szkoleniowo-konferencyjne.

Turystyka

• Czarny szlak rowerowy o długości 7,5 km - przebieg trasy: Sambród – Marzewo – Drulity – Pochylnia Buczyniec

Zabytki

• Klasycystyczny dwór z połowy XIX stulecia - obecnie własność prywatna
• Zabudowania folwarczne: budynek gospodarczy w parku, rządcówka, budynek gospodarczy przy rządcówce, browar, budynek gospodarczy przy browarze, wieżyczka studni, ogrodzenie od północy
• Nowy folwark: obora, chlewnia, stodoła

Bibliografia

1. Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
2. Mieczkowski Krzysztof, Tomaszewski Marian, Rowerem po krainie Kanału Elbląskiego. Przewodnik po szlakach rowerowych, Elbląg 2012.
3. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
4. Pasłęk. Z dziejów miasta i okolic 1297-1997, red. Józef Włodarski, Pasłęk 1997.
5. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.06.2014]
6. Lech Słodownik, Drulity [data dostępu: 5.06.2014]
7. Polska Niezwykła [data dostępu: 5.06.2014]