Dziarnówko

Dziarnówko
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	iławski
Gmina	Iława
Sołectwo	Dziarny
Liczba ludności (2010)	65
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Dziarnówko
Położenie na mapie Polski Dziarnówko
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Dziarnówko (niem. Klein Sehren) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Iława. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 65 mieszkańców. Wieś wchodzi w skład sołectwa Dziarny, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Jan Zieliński.

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, nad rzeką Iławką (dopływ Drwęcy), 7 km na południowy wschód od Iławy, przy drodze wojewódzkiej nr 536.

Dzieje miejscowości

Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1414 roku – w tym czasie w Dziarnówku działała karczma. Miejscowość podobnie jak Dziarny powstała na obszarze dawnej, rozległej osady pruskiej. W tym samym roku miejscowość została zniszczona i opuszczona. W tej sytuacji podjęto decyzję o ponownej lokacji wsi. W XVI stuleciu działał tu młyn, który został zakupiony przez starostę iławskiego – Wolfa von Kreytzena. W 1750 roku nowym właścicielem młyna był graf Finck von Finckenstein. W 1789 roku Dziarnówko było wsią szlachecką z młynem i składało się z 19 budynków mieszkalnych. W pierwszej połowie następnego stulecia w miejscowości działał tartak. Pod koniec XIX wieku obszar wsi obejmował 153 ha, natomiast majątku – 241,1 ha.

Liczba mieszkańców i budynków mieszkalnych:

• 1817 – 100 osób, 13 domów
• 1831 – 140 osób, 13 domów
• 1864 – 122 osoby, 10 domów
• 1871 – 145 osób, 12 domów
• 1885 – 165 osób, 11 domów
• 1895 – 135 osób, 21 domów
• 1905 – 21 domów
• 1933 – 128 osób

Zabytki

• dawny młyn wodny – elektrownia wodna, z przełomu XIX i XX wieku, położony nad rzeką Iławką, około 2 km od miejscowości Dziarny
• budynek murowany z cegły i kamienia polnego, dwukondygnacyjny z użytkowym poddaszem
• budynek magazynowy, murowany z cegły, otynkowany, pierwotnie dwukondygnacyjny; w budynku znajdują się trzy garaże i część mieszkalna
• budynek mieszkalny z drugiej połowy XIX wieku, murowany z cegły, otynkowany
• cmentarz ewangelicki z XIX wieku, 200 m na wschód od wsi przy szosie do Iławy, własność parafii ewangelickiej; obiekt nieczynny, powierzchnia 0,56 ha

Bibliografia

Iława. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1972.
Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne, wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
Plan zagospodarowania przestrzennego gminy Iława 2003: Uchwała Nr XIII/108/2003 z dnia 3 grudnia 2003 [05.03.2014]
Strategia rozwoju gminy Iława 2000-2015 [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]