Kałwągi

Kałwągi
Tradycyjna poniemiecka zabudowa wsi Kałwągi
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	kętrzyński
Gmina	Korsze
Liczba ludności (2010)	116
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Kałwągi
Położenie na mapie Polski Kałwągi
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Kałwągi (niem. Kaltwangen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Korsze. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 116 mieszkańców (łącznie z Wetynem). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Irena Stróg.

Położenie

Miejscowość jest położona w odległości 12 km od Korsze.

Dzieje miejscowości

Miejscowość została lokowana jako wieś czynszowa na prawie chełmiński w XIV wieku. W 1359 obszar wsi obejmował 50 włók. W tym okresie w Kałwągach działała karczma. W XV wieku mieszkańcy uczęszczali na nabożeństwa do kościoła w Sątocznie. W 1785 roku wieś składała się z 24 budynków mieszkalnych. W 1817 roku w Kałwągach mieszkało 215 osób. Miejscowość składała się wówczas z 22 domów. W 1970 roku wieś była zamieszkana przez 183 osoby. W tym czasie w miejscowości istniała ośmioklasowa szkoła podstawowa oraz punkt biblioteczny. W 1973 roku do sołectwa Kałwągi w gminie Korsze należało sześć miejscowości.

Dawny właściciel majątku Graf Richard zu Eulenburg

W miejscowości działa świetlica wiejska. Cyklicznie organizowane są dożynki sołeckie oraz impreza pod nazwą Biesiada w Kałwągach.

W 1820 r. w tutejszej wsi folwarcznej było 10 chałup i 122 mieszkańców. Jeszcze w 1871 r. Jeżewo znajdowało się w rękach Groebenów, później właścicielem majątku była rodzina Knoop, do której należał także folwark Śpiglówka koło Świętej Lipki. U schyłku XIX w. Otto Knoop pobudował tu nowy, obszerny dwór, w stylu modnego neogotyku, a także wystawił nowe budynki folwarczne oraz domy mieszkalne dla robotników folwarcznych. Jego cały majątek, łącznie ze Śpiglówką, liczył 529 ha. Na początku XX w. Śpiglówkę sprzedał, toteż samo Jeżewo liczyło 415 ha. Gdy zmarł po 1907 r., majątek nabył Joachim Wendorff. Posiadał on w 1922 r. 120 sztuk bydła rodowodowego rasy holenderskiej, 300 sztuk owiec, 50 świń i 60 koni. Popadł jednak w długi i w 1977 r. majątek został poddany parcelacji. Powstał tu szereg gospodarstw chłopskich, w tym też nowych, których zagrody zbudowano po parcelacji. W 1941 r., przy pomocy jeńców wojennych – polskich, rosyjskich i włoskich – zbudowano lotnisko obsługujące kwaterę Hitlera w Gierłoży. Wieś powojenna liczyła w 1970 r. 138 mieszkańców, istniała w niej czteroklasowa szkoła oraz punkt biblioteczny. Przy wsi cmentarz ewangelicki z drugiej połowy XIX w., po wojnie całkowicie zniszczony.

Kałwągi. Budynek dawnej karczmy

Bibliografia

1. Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, przewodniczący komitetu redakcyjnego Andrzej Wakar, Olsztyn 1978.
2. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 15.03.2014]
3. Internetowa Kronika Sołectwa Kałwągi [data dostępu: 15.03.2014]
4. Moje Mazury.pl [data dostępu: 15.03.2014]