Łękuk Mały
| Łękuk Mały | |
| | |
 Łękuk Mały. Dawny folwark
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | giżycki |
| Gmina | Wydminy |
| Sołectwo | Orłowo |
| Liczba ludności (2010) | 393[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Łękuk Mały | |
| Położenie na mapie Polski  Łękuk Mały | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Łękuk Mały (niem. Rhog, od 1938 r. Klein Lenkuk) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Wydminy. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 393 mieszkańców (łącznie z miejscowościami Orłowo i Róg Orłowski). Wieś wchodzi w skład sołectwa Orłowo, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Jolanta Herbich[2].
Położenie
Wieś położona jest w północno-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, na południowym krańcu jeziora Łękuk, 33 km na wschód od Giżycka i 12 km na północny wschód od Wydmin.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w ramach kolonizacji wschodnich terenów Prus Królewskich. Została założona w ramach osadnictwa szkatułowego w 1707 roku. Wkrótce potem dotarła tu wielka epidemia dżumy; zmarł wówczas właściciel dworku.
Zagospodarowywanie wsi postępowało powoli; w 1714 roku była ona zasiedlona zaledwie w połowie i mieszkańcy starali się o zniesienie nałożonych na nich opłat. Przy wsi powstał niewielki majątek wymieniony po raz pierwszy w 1731 roku jako własność wolnego chłopa (powstał prawdopodobnie znacznie wcześniej; pierwszy dwór był drewniany). Nowy dwór wybudowano tu po zakończeniu I wojny światowej (pierwotna budowla wraz z częścią zabudowań gospodarczych została zniszczona podczas działań wojennych). Należał on wtedy do rodziny Räntsch, która sprzedała go w 1925 roku; ostatnim przedwojennym właścicielem był Curt Kempka. Przed II wojną światową wieś wraz z majątkiem obejmowała obszar 443 ha; przy folwarku działała cegielnia. Łękuk Mały do 1945 roku należał do parafii ewangelickiej w Orłowie.
Po 1945 roku Łękuk Mały stanowił jedną jednostkę administracyjną z Orłowem. W latach 1954–1972 wieś wchodziła w skład gromady Gawliki Wielkie. Na bazie dawnego majątku uruchomiono tu Państwowe Gospodarstwo Rolne Łękuk Mały.
W 1949 roku pożar strawił dwór. Obecnie na terenie folwarku działa gospodarstwo agroturystyczne, park uporządkowany przez prywatnych właścicieli, częściowo poddany rewaloryzacji.
Liczba mieszkańców kształtowała się następująco:
- 1857 – 21 osób
- 1933 – 187 osób
- 1939 – 177 osób
- 1970 – 544 osoby (łącznie z Orłowem)
Zabytki
- pozostałości zespołu dworsko-parkowego: dwie murowane obory z przełomu XIX i XX wieku (obecnie własność prywatna)
- park dworski z XIX wieku
Przypisy
- ↑ Łącznie: Orłowo, Łękuk Mały, Róg Orłowski.
- ↑ bip.warmia.mazury.pl [05.03.2014]
Bibliografia
Giżycko. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1983.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
lekuk.pl, historia folwarku Łękuk Mały [05.03.2014]
Gminna ewidencja zabytków, [w:] Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wydminy, bip.warmia.mazury.pl, Wydminy 2009 [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]
