Gniewosz z Dalewic
| Gniewosz z Dalewic | |
| |
Gniewosz z Dalewic – podstoli krakowski, pan na Dalewicach, Ćmielowie i Wronowie, uczestnik bitwy grunwaldzkiej. Jego imię wiąże się z domniemanym najsłynniejszym procesem karnym czasów panowania Władysława Jagiełły. Proces ten miał być wynikiem kłamstw Gniewosza na temat niewierności królowej Jadwigi.
Życiorys
Gniewosz z Dalewic legitymujący się herbem Kościesza (Strzegomia) pełnił funkcję podstolego krakowskiego. W czasach rządów Jagiełły był marszałkiem dworu. Wedle Długosza starał się skłócić parę królewską; sąd w Wiślicy miał skazać Gniewosza z Dalewic na karę 60 grzywien oraz odwołanie potwarzy dotyczących królowej Jadwigi i to w taki sposób, "aby natychmiast, wobec przytomnego grona sędziów, obyczajem psów, odszczekał swoje kłamstwo". Kronikarz podał w swych Rocznikach, że schyliwszy grzbiet, Gniewosz musiał "wleźć pod ławę, a po jawnym zeznaniu, iż fałszem było i niegodziwą potwarzą, co przeciwko królowej Jadwidze nakłamał, głośno zaszczekał".
Andrzej Zieliński dowodzi, że proces ten nigdy się nie odbył, na co wskazuje m.in. fakt, że Gniewosz z Dalewic nie tylko nie został odsunięty od dworu, ale nadal awansował i wykonywał odpowiedzialne zadania. W 1390 roku został przez króla Władysława Jagiełłę mianowany głównym negocjatorem w sprawie traktatu z Mirżą, wojewodą siedmiogrodzkim, w 1393 r. król uczynił go starostą lwowskim, a w 1399 roku podkomorzym krakowskim. Jagiełło powierzył mu ponadto misję negocjacji z Krzyżakami, a królowa Jadwiga powołała go na swojego ochmistrza<ref>[A. Zieliński, Kto na kogo naszczekał, historia.focus.pl [22.01.2015]Błąd rozszerzenia cite: Otwierający znacznik <ref> jest nieprawidłowy lub ma błędną nazwę..
Do wojny z zakonem krzyżackim Gniewosz z Dalewic wystawił własną zaciężną chorągiew, pod którą szli zaciągnięci przez niego rycerze z Polski, z Czech, Moraw i Śląska. Formacja ta szczególnie zasłużyła się przy zdobywaniu zamku w Dąbrównie. W bitwie pod Koronowem Gniewosz wziął czynny udział.
Po wojnie uczestniczył w wyprawie jako poseł do hospodara wołoskiego.
Przypisy
Bibliografia
A. Zieliński, Kto na kogo naszczekał, historia.focus.pl [22.01.2015]
J. Sikorski, Bohaterowie Grunwaldu, Olsztyn 2010.
