Jan Bażyński
| Jan Bażyński | |
| | |
 Herb rodu Bażyńskich,
źródło: wikimdia.org dostęp 27 grudnia 2013 | |
| Data urodzenia | 1390 |
| Data i miejsce śmierci | 9 listopada 1459 Malbork |
| Zawód | kasztelan |
Jan Bażyński (Bażeński) niem. Johannes von Baysen herbu Bażeński (ur. w 1390 roku, zm. 9 listopada 1459 roku w Malborku) – kasztelan elbląski.
Spis treści
Życiorys
Szkoła i wykształcenie
Był chorążym ostródzkim i szlachcicem pruskim oraz wybitnym politykiem.
Praca
Jan pełnił różne funkcje. Podróżował za granicę do Anglii, Danii, Portugalii. Podróże te odbywał w imieniu wielkiego mistrza krzyżackiego Michała Kuchmeistera. Walczył także z Maurami. Gdy wrócił z zagranicy zaczął występować przeciwko Zakonowi. Przewodniczył szlachcie, niezadowolonej z władzy krzyżackiej, na zjeździe w Mikołajkach Pomorskich w 1435 roku. Był chorążym ostródzkim, uczestniczył w powstaniu Związku Pruskiego, podpisując dokument erekcyjny w Kwidzynie 14 marca 1440 roku. Od tej pory bronił Związku przed atakami legata papieskiego oraz wielkiego mistrza. Początkowo stał na czele tajnej rady Związku. Jako przedstawiciel stanów pruskich stał także na czele delegacji, która przybyła do Krakowa prosząc króla, by wcielił do Polski Prusy. Bażyński wygłosił tam mowę. W marcu 1454 roku mianowany przez króla, został pierwszym gubernatorem Prus. Odtąd przebywał w Elblągu, a od 1457 roku w Malborku. Zakon go znienawidził za to, że był czołowym rzecznikiem i inicjatorem zespolenia Prus z Polską. Usiłowano go podstępnie zamordować. Bażyński był również starostą w Sztumie w 1454 roku i w Tolkmicku w latach 1456–1459. Dochody czerpał z Elbląga i z rybołówstwa w Zatoce Ryskiej.
Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna
Bażyński był czołowym przywódcą opozycji antykrzyżackiej w Prusach, współorganizatorem i przywódcą Związku Pruskiego.
Ciekawostki
Bażyński był najwybitniejszym mężem stanu w Prusach. Zasłużył się w dziele zespolenia Prus z Koroną. Król polski uważał go za swego doradcę i zaufanego człowieka. Jak głosi legenda, był pasowany na rycerza przez króla portugalskiego za odwagę, jaką wykazał się w walce z Maurami. Jako spłatę długów finansowych Zakonu wobec Bażyńskiego w roku 1432, wielki mistrz przekazał formalnie dobra ziemskie w Kandytach, które do 1503 roku pozostały w rodzinnym posiadaniu.
W Kandytach znajduje się nazwany jego imieniem dąb. Dla jego upamiętnienia w powiecie ostródzkim i gminie Ostróda w 1966 roku Liceum Ogólnokształcące Nr 1 w Ostródzie nazwano jego imieniem.
Bibliografia
Oracki Tadeusz,Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla od połowy XV wieku do 1945 roku, Warszawa 1963.
