Kazimierz Szulc

Kazimierz Szulc
Data i miejsce urodzenia	15 października 1825 r. Samów
Data i miejsce śmierci	27 marca 1887 r. Poznań

Kazimierz Szulc (ur. 15 października 1825 r. w Samowie, zm. 27 marca 1887 r. w Poznaniu) – działacz narodowo-oświatowy, publicysta, historyk, redaktor.

Życiorys

Szkoła i wykształcenie

Szulc ukończył miejscową szkołę elementarną. W 1840 r. zapisał się do Gimnazjum Chełmińskiego. W 1845 r. przybył do Ełku celem zorganizowania stowarzyszenia patriotycznego. Dzięki uzyskanemu stypendium Towarzystwa Pomocy Naukowej w Poznaniu, we wrześniu 1845 r. został przyjęty do Gimnazjum w Ełku. Egzaminy maturalne złożył w Koszalinie. Studiował we Wrocławiu na kierunku historii i geografii i tam, w 1856 r., obronił pracę doktorską "De originae et sedibus veterum Illiriorum".

Praca

Kazimierz Szulc kształcąc się w Chełmnie był członkiem tajnego Towarzystwa Patriotycznego. Przebywając w szkole gimnazjalnej w Ełku został wciągnięty do sprzymierzenia konspiracyjnego i wkrótce rozpoczął działalność w okolicach Ełku z ramienia Towarzystwa Demokratycznego Polskiego. Przebywając tam nawiązał kontakty z księdzem Gustawem Gizewiuszem z Ostródy. Prawdopodobnie Szulc wciągnął Gizewiusza do konspiracji.

Szulc był inicjatorem powstania na południowej Warmii. W osobie księdza Michała Trzaskowskiego znalazł sprzymierzeńca. Szulc był wyznaczony przez Agenta Towarzystwa Demokratycznego na Prusy Zachodnie i Wschodnie - Seweryna Elżanowskiego - na komisarza wojennego obwodu ełckiego.

W styczniu 1846 r. wyjechał do poznańskiego celem skontaktowania się z emisariuszami. Po powrocie został aresztowany i skazany na osiem lat więzienia w Grudziądzu. Szulc, studiując we Wrocławiu, należał jednocześnie do Towarzystwa Literacko-Słowiańskiego. Był jego bibliotekarzem, a później prezesem. Rozkwit towarzystwa nastąpił pod jego kierownictwem. W latach 1850-1852 wydał pismo "Znicz" poświęcone problematyce słowiańszczyzny. W 1853 r. zamieszkał w Poznaniu, utrzymując się z udzielania prywatnych lekcji. W 1856 r. obronił pracę doktorską i został profesorem w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu. W 1857 r. był inicjatorem założenia Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna

Szulc zaangażował się w walkę narodowo-wyzwoleńczą. W 1863 r. był agentem Rządu Narodowego w zaborze pruskim. Cały czas współpracował z miejscowymi przedsiębiorstwami handlowymi. Nieustannie przemierzał tereny Prus Wschodnich, szczególnie Mazur celem kontaktowania się z miejscowymi agentami. Szulc zorganizował siatkę przerzutów broni przez Rozogi na Kurpie. W tę akcję wciągnął Wojciecha Kętrzyńskiego, a z Rozóg - Mazura Henryka Kosiorka, farbiarza Michała Geriacha, Żyda Eyssiga Kellera i około 20 innych mieszkańców.

Agenci mazurscy często odwiedzali Szulca w Królewcu, skąd wracali furmankami naładowanymi bronią. Ponadto Szulc ekspediował broń na polecenie komisarza Rządu Narodowego w Augustowie, Artura Aweyde, na Litwę - poprzez Wystruć i Szyrwinty. Gdy groziło mu aresztowanie, 16 lipca 1863 r. opuścił Królewiec i wrócił do Poznania. Nie przerwał organizacji przerzutów broni. Został aresztowany 12 stycznia 1864 r. Podczas rozprawy, która odbyła się 2 listopada 1864 r., wyjaśniał, że odbywał podróże do Prus Wschodnich w celach naukowych.

Szulc karę odsiedział w cytadeli magdeburskiej. Po wyjściu z fortecy udał się do Paryża, gdzie między innymi pracował w drukarni, był bibliotekarzem Szkoły Polskiej na Mont Parnasie. Wrócił do Poznania pod koniec 1871 r. Przez kilka miesięcy współredagował "Dziennik Poznański", przez jeden kwartał był redaktorem "Gazety Wielkopolskiej". W "Gazecie Toruńskiej" Szulc upominał się o założenie w Królewcu katedry języka i literatury polskiej. Szulc intensywnie angażował się na rzecz zakładania różnych instytucji gospodarczych. Sam utrzymywał się pracując w Towarzystwie Ubezpieczeń "Vesta".

Kronikarz Wielkiego Księstwa Poznańskiego, Stanisław Karwowski, zapisał o Szulcu: "Mąż niesłychanie czynny i rzutki, idealnych zapatrywań na świat, rzadkiej bezinteresowności i iście katońskiej prawości charakteru, gorący przyjaciel Słowian bałkańskich".

Bibliografia

Oracki Tadeusz, Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla od połowy XV wieku do 1945 roku, Warszawa 1963.
ąąLeksykon Historii Polskiąą, red. Michał Czajka, Marcin Kamler, Witold Sienkiewicz, Warszawa 1995.
Oracki Tadeusy, ąąSłownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla XIX i XX wieku (do 1945 roku), Warszawa 1983.
Wybitni Polacy w Królewcu XVI-XX wiek, red. Sławomir Augusiewicz, Janusz Jasiński, Tadeusz Oracki, Olsztyn 2005.