Gwiazdosz potrójny

Gwiazdosz potrójny
Geastrum triplex
Jungh.
Owocnik gwiazdosza potrójnego
Systematyka
Królestwo	grzyby
Gromada	grzyby podstawkowe
Klasa	pieczarniaki
Rząd	gwiazdoszowce
Rodzina	gwiazdoszowate
Rodzaj	gwiazdosz
Gatunek	gwiazdosz potrójny
Synonimy

Gwiazdosz potrójny (Geastrum triplex Jungh.) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny gwiazdoszowatych (Geastraceae), rzędu gwiazdoszowców (Geastrales).

Owocnik

Owocnik początkowo zamknięty, cebulowatego kształtu, u podstawy pokryty grzybnią przerośniętą z podłożem. Powierzchnia owocnika jasnobrązowa lub zaróżowiona, nieco ciemnieje z wiekiem; wierzchnia warstwa osłony zewnętrznej łatwo odpada. Osłona zewnętrzna (egzoperydium) pęka do połowy na 4-5(8) płatów, które rozchylają się gwiazdowato i podwijają, maksymalna średnica owocnika 5-18 cm; płaty grube do 5 mm; ich wewnętrzna warstwa podczas podwijania się ramion pęka i wywija się ku górze, częściowo rozpada się a jej resztki tworzą kołnierz wokół osłony wewnętrznej. Wewnętrzna strona osłony zewnętrznej gładka, bez połysku, kremowa, z wiekiem ciemnieje jasnobrązowa do ciemnobrązowej, czasem z czerwonawym odcieniem, spękana. Osłona wewnętrzna (endoperydium) kulistawa, nieco spłaszczona, 2-4(5) cm średnicy; tej samej barwy co wewnętrzna strona ramion, z wiekiem ochrowobrązowa; pergaminowata; siedząca lub na krótkiej (2 mm) szyjce; bez apofizy. Gatunek wyróżniający się wśród gwiazdoszy obecnością kołnierza szyjkowego oraz dużymi rozmiarami i masywnością owocników.

Rozmieszczenie i ekologia

Nieczęsty. Owocniki wyrastają pojedynczo lub gromadnie, częściej w miejscach zacienionych i bogatych w resztki organiczne, w zaroślach, w parkach. Czasem na silnie rozłożonym drewnie drzew liściastych. W Polsce podlega ochronie, jak i pozostałe gwiazdosze. Znajduje się na "Czerwonej liście roślin i grzybów Polski". Ma status E – gatunek wymierający. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Belgii, Danii, Estonii, Litwie, Norwegii, Finlandii.

Na Warmii i Mazurach gwiazdosz potrójny został odnotowany w Las Warmiński im. prof. B. Polakowskiego.

Zobacz też

grzyby.pl [20.04.2014]
indexfungorum.org [20.04.2014]
pl.wikipedia.org, Gwiazdosz potrójny [20.04.2014]

Bibliografia

Kubiak Dariusz, Kubiak Katarzyna, Stanowisko gwiazdosza potrójnego Geastrum triplet Jungh. w rezerwacie Las Warmiński na Pojezierzu Olsztyńskim, "Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody" 2003, nr 22, s. 605-608.
Wojewoda Władysław, Ławrynowicz Maria, Red list of the macrofungi in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 55-70.