Ozorek dębowy
| Ozorek dębowy | |
| | |
| Fistulina hepatica | |
| (Schaeff.) With. | |
 Ozorek dębowy - owocniki na pomnikowym dębie w Nadleśnictwie Nowe Ramuki | |
| Systematyka | |
| Królestwo | grzyby |
| Podkrólestwo | {{{Podkrólestwo}}} |
| Gromada | grzyby podstawkowe |
| Klasa | pieczarniaki |
| Rząd | pieczarkowce |
| Rodzina | ozorkowate |
| Rodzaj | ozorek |
| Gatunek | ozorek dębowy |
| Synonimy | |
Ozorek dębowy (Fistulina hepatica (Schaeff.) With. – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny ozorkowatych (Fistulinaceae), rzędu pieczarkowców (Agaricales)
Spis treści
Owocnik
Ozorek tworzy owocniki jednoroczne, pojedyncze lub złożone z kilku kapeluszy zrośniętych nasadami, przyrośnięte bokiem do drewna, siedzące lub z krótkim trzonem. Kapelusze są początkowo guzowate, potem poduszkowate, łopatkowate lub półkuliste, za młodu miękkie i mięsiste, przypominające konsystencja surowe mięso, potem włókniste i sztywne. Gatunek charakteryzuje się występowaniem wolno zwisających, nie zrośniętych rurek hymenoforu. Ze względu na niezwykły wygląd i barwę owocników jest to grzyb bardzo łatwy do rozpoznania.
Rozmieszczenie i ekologia
Ozorek dębowy jest gatunkiem szeroko rozpowszechnionym w strefie klimatu umiarkowanego, występuje jednak miejscowo. W Europie jego zasięg ograniczony jest przede wszystkim do środkowej części kontynentu i Wysp Brytyjskich. W Polsce jest grzybem nieco częstszym w południowej części kraju.
Ozorek jest fakultatywnym pasożytem drzew. Wywołuje delikatną zgniliznę, zwłaszcza rdzenia, która przebarwia się drewno na głęboki, ciemnobrązowy kolor. Proces ten jest stosunkowo powolny. Po śmierci drzewa grzyb żyje na jego drewnie saprotroficznie. Ozorek dębowy występuje w różnych typach zbiorowisk lasów liściastych i mieszanych, również w parkach i zadrzewieniach przykościelnych, jednak tylko tam, gdzie rosną skupienia bardzo starych dębów, a więc najczęściej w rezerwatach lub parkach narodowych.
Wartość użytkowa
Ozorek dębowy podlega w Polsce od roku 2004 ścisłej ochronie gatunkowej. Znajduje się na "Czerwonej Liście", gdzie zaliczono go do kategorii grzybów rzadkich - R.
Ciekawostki
Na Warmii i Mazurach ozorek dębowy został odnotowany m.in. w lasach Nadleśnictwia Kudypy (w tym na obszarze Arboretum), w Mazurskim Parku Krajobrazowym oraz w rezerwatach przyrody "Dęby Napiwodzkie", "Las Warmiński im. prof. B. Polakowskiego" oraz "Koniuszanka II".
Bibliografia
D. Kubiak: Stanowiska ozorka dębowego Fistulina hepatica L. w północno-wschodniej Polsce. Chrońmy Przyr. Ojcz. 63 (2): 674–73, 2007.
W. Wojewoda, M. Ławrynowicz: Red list of the macrofungi in Poland. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), Red lists of plants and fungi in Poland. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 55-70.
