Rezerwat Cisowy Jar
| Rezerwat Cisowy Jar | |
| | |
 Cis pospolity (Taxus baccata) | |
| Rodzaj rezerwatu | leśny |
| Państwo |  Polska
|
| Data utworzenia | 1959 |
| Powierzchnia | 10,68 ha ha |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Rezerwat Cisowy Jar | |
| Położenie na mapie Polski  Rezerwat Cisowy Jar | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Rezerwat Cisowy Jar
Spis treści
O rezerwacie
Rezerwat przyrody Cisowy Jar utworzony został w 1959 roku na obszarze Nadleśnictwa Olecko, ok. 1 km na północny wschód od miejscowości Guzy i 4 km od Kowali Oleckich. Powierzchnia 10,68 ha. Utworzony został dla ochrony krańcowego stanowiska cisa (Taxus baccata), leżącego na płn.–wsch. granicy jego zasięgu. Jest to najbogatsze skupisko tego gatunku na Warmii i Mazurach (ok. 1400 osobników). Cis podlega tu ochronie od 1937 r.
[[Plik:]]
Fizjogeografia terenu i szata roślinna
Teren rezerwatu to głęboki wąwóz, jeden z kilku wciętych we wzgórza zwane „Guzem" 256 metrów n.p.m. Leży on między Szeszkami a Wężewem, na zachód od stacji kolejowej Kowale Oleckie, w obrębie oddziału 305 leśnictwa Cisowo. Bogata konfiguracja tutejszego terenu powoduje występowanie licznych maleńkich zagłębień bezodpływowych wypełnionych wodą, lokalnie zabagnionych, oraz licznych strumieni o znacznych spadkach. Strumienie te, podobnie jak woda opadowa spływająca po stromych zboczach, mogą powodować erozję gleby w miejscach nie osłoniętych roślinnością.
Cisowy Jar jest największym i najdłuższym wąwozem na terenie Wzgórz Szeskich. Jego długość wynosi 1000 m, a głębokość dochodzi do 30 m, natomiast szerokość mierzona między krawędziami sięga do 100 do 300 metrów. Zbocza wąwozu są bardzo strome. Dnem wąwozu płynie, okresowo wysychająca struga, zbierająca wody ze źródeł wysiękowych usytuowanych u podnóża stromych zboczy.
Dno wąwozu zajmuje łęg jesionowo-olchowy. Zbocza jaru porośnięte są drzewostanem grądowym o znacznie przekształconym składzie gatunkowym. Pod okapem tego drzewostanu rosną małe, przygłuszone cisy. Tylko kilkanaście z nich osiągnęło wysokość 2-3 m.
Rośliny
Na terenie rezerwatu można wyróżnić trzy typy siedliskowe: las mieszany świeży - 0,30 ha - 2,8% , las świeży - 9,95 ha - 93,4%, las wilgotny - 0,40 ha - 3,8% zawierają one w sobie drzewostan głównie z udziałem - świerk (72%) lipa (14%), brzoza (1%) w wieku od 60 do 90 lat. Drzewostany rezerwatu są silnie zniekształcone, ponieważ przed 80 laty. Wykonano tu zrąb zupełny. Obecnie uwzględniając w szerokim stopniu cele ochronne na całym terenie rezerwatu planowane są jedynie do wykonania cięcia sanitarne oraz pielęgnacyjne pod kątem ochrony cisa. Pod osłoną drzewostanu rośnie cis. W 1965 r. stwierdzono w rezerwacie i bezpośrednim sąsiedztwie jego granic 1392 okazy. Większość to egzemplarze bardzo małe o wysokości 10-15 cm. Kilkanaście osiąga wysokość 2-3 m, ale są one przygłuszone przez zwarty drzewostan. Największy cis jest jednak poza zasięgiem rezerwatu w oddziale 167. - jego wysokość wynosi około 7 metrów, zaś obwód 110 cm.
W rezerwacie stwierdzono występowanie licznych mchów - ogółem 118 gatunków w tym 17 gatunków wątrobowców i 101 gatunków mchów właściwych oraz osika, świerk, wierzba, iwa, lipa, grab, klon, wiąz górski i jesion.
Ciekawostki
Największy cis jest znajduje się poza zasięgiem rezerwatu, ok. 250 metrów na zachód od jego granicy. Wysokość drzewa wynosi około 7 metrów, zaś obwód 110 cm. Łatwo je dostrzec, ponieważ, jak na pomnik przyrody przystało, jest otoczony barierką. Jego obecność w tym miejscy świadczy o tym, że dawniej cis występował również poza granicą rezerwatu
Przy wschodniej granicy rezerwatu znajdują się, ledwie już zauważalne wały ziemne, pozostałości po grodzisku z okresu kiedy ziemie te zamieszkiwali Jaćwingowie z sudawskiej grupy Kymenów. Okoliczni mieszkańcy grodzisko nazywali "Stary Szaniec".
Bibliografia
Dąbrowski S., Polakowski B., Wołos L. Obszary chronione i pomniki przyrody województwa Warmińsko-Mazurskiegio. Urząd Wojewódzki, Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa w Olsztynie, 1999. olsztyn,1999.
