Frednowy

Frednowy
Pocztówka z wizerunkiem Frednowy Źródło: http://www.marienburg.pl/viewtopic.php?t=4851,dostęp 21 września 2013
Państwo	Polska
Województwo	Warmińsko-Mazurskie
Powiat	Iławski
Gmina	Iława
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Frednowy
Położenie na mapie Polski Frednowy
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Frednowy (niem. Frödenau) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko – mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Iława. Miejscowość została założona w latach 1316 – 1326. Otrzymała swój pierwszy przywilej lokacyjny od komtura dzierzgońskiego Luthera von Braunschweiga. W późniejszym okresie Frednowy zostały włączone do komturstwa ostródzkiego, a komornictwa iławskiego. Wieś w latach 1975-1998 przynależała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

Charakterystyka fizjograficzna:

Jednym z głównych elementów pierwszego typu krajobrazowego jest morena denna, która występuje w okolicy wsi Frednowy. W rejonie Strugi Frednowskiej występują mokradła stałe i okresowe.

Dzieje miejscowości:

W 1371 roku sołtys oraz mieszkańcy wsi otrzymali nowy przywilej lokacyjny od komtura ostródzkiego Waldbota von Bassenheima. Przywilej ten nadawał 78 włók ziemi na prawie chełmińskim. Zezwolono także na wybudowanie karczmy. Karczmarz miał płacić rocznie Zakonowi oraz sołtysowi po jednej grzywnie czynszu. Podczas wojny trzynastoletniej wieś została całkowicie zniszczona. Na podstawie akt wizytacyjnych z 1507 roku, można stwierdzić, że wówczas z 80 włók czynszowych było 8 opuszczonych. 8 września 1547 roku posiadaczem wsi został wójt Rybaków Antoni Borke. W wyniku prowadzonych działań wojennych w latach 1519-1521 Frednowy nie była w pełni zagospodarowana. Na podstawie akt wizytacyjnych z 1576 roku, było we wsi poza folwarkiem 15 gospodarzy na 20 włókach, znaczna część ziemi leżała jednak odłogiem. W 1620 roku Frednowy przeszły, na mocy dziedziczenia, w posiadanie rodziny von Oelsnitzów, w której ręku były do 1751 roku. W 1905 roku wieś była domeną królewską. W wyniku reform agrarnych w Frednowych wydzielono wieś i majątek. W 1817 roku w 29 domach mieszkały 202 osoby. W 1831 roku, po podziale, który zostawił przy wsi 135,4 ha, przy majątku 1152,3 ha, w 28 domach było 232 mieszkańców. W 1885 roku majątek liczył 906 ha ziemi ornej, 58 ha łąk i 9 ha lasu, Frednowy natomiast 104 ha ziemi ornej i 12 ha łąk.

Ludzie związani z miejscowością:

8 września 1547 roku wieś Frednowy weszła w posiadanie wójta Rybaków Antoniego Borkego.
W latach 1620-1751 Frednowy na mocy dziedziczenia należały do rodziny von Oelsnitzów.
W 1595 roku właścicielem wsi był Hans Albrecht von Borcke.

Zabytki:

Kościół we wsi powstał po 1371 roku, a więc po wystawieniu nowego przywileju lokacyjnego, na mocy którego uposażono proboszcza. W czasie wojen w XV i XVI wieku został zniszczony, gdyż akta wizytacyjne z 1576 roku podają, że nie było wtedy kościoła we wsi. W 1595 roku ówczesny właściciel wsi Hans Albrecht von Borcke wybudował drewniany kościół. Został jednak zniszczony. W 1719 roku wybudowano nowy kościół, który również uległ zniszczeniu. Zaliczony do drugiej kategorii zabytków architektonicznych kościół pochodzi z drugiej połowy XVIII wieku.

Gospodarka:

Kultura:

Bibliografia:

Frednowy, w: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 2, red. F. Sulimierski, Warszawa 1881.
Iława, z dziejów miasta i powiatu, red. M. Lossman, Olsztyn 1972.
Darmochwał Tadeusz, Rumiński Marek Jacek, Warmia Mazury, przewodnik, Białystok 1996.
Panfil Jan, Pojezierze Mazurskie, Warszawa 1968.
Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze, Olsztyn 1969.

Zobacz też

Asiuulek (dyskusja) 19:18, 17 wrz 2013 (CEST)