Jan Baczewski

Jan Baczewski
Jan Baczewski [1] Jan Baczewski [2]
Data i miejsce urodzenia	13 XII 1890 r. Gryźliny k. Olsztyna
Data i miejsce śmierci	20 VI 1958 r. Gdańsk

Jan Baczewski (ur. 13 XII 1890 r. w Gryźlinach k. Olsztyna, zm. 20 VI 1958 r. w Gdańsku) – organizator szkolnictwa polskiego, działacz ruchu polskiego w Niemczech.

Życiorys

Szkoła i wykształcenie

Absolwent gimnazjum w Braniewie i szkoły rolniczej w Olsztynie.

Praca

Inicjator powstania 17 szkół polskich na południowej Warmii. W sejmie pruskim (1922-1928) walczył o prawa Polaków i innych mniejszości narodowych w Niemczech. W wyniku jego działań, sejm pruski wydał ordynację szkolną dla mniejszości narodowych, dzięki której powstało 66 szkół i 2 gimnazja w Niemczech oraz 15 szkół na Warmii. Od 1945 r. był burmistrza Dębna Lubuskiego oraz posłem do Sejmu Ustawodawczego (1947-1952) z ramienia ZSL.

Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna

Jan Baczewski był sekretarzem Polskiej Partii Ludowej, kierownik Warmińskiego Komitetu Plebiscytowego (1919 r.). Był zwolennikiem ustalenia granic Polski z Niemcami w oparciu o prawa historyczne. Współzałożyciel Związku Polaków w Prusach Wschodnich (1920 r.) i Polsko-Katolickiego Towarzystwa Szkolnego na Warmii, kierownik IV Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech, obejmujący Prusy Wschodnie. Był również członkiem Rady Nadzorczej Związku Spółdzielni Polskich w Niemczech. Pomimo jego zaangażowania, kierownictwo Związku Polaków pozbawiło go wszystkich stanowisk.

Ciekawostki

Urodził się i wychował w wielodzietnej rodzinie katolickiej. Syn rolnika Jana i Anny. Po wybuchu II wojny światowej został aresztowany i osadzony w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen (1939 - 1945). W 1961 r. ukazał się jego pamiętnik pt. "Wspomnienie Warmiaka". Uważał, że być Polakiem w Polsce jest łatwo, być Polakiem w Niemczech znacznie trudniejsze, ale być Polakiem w Niemczech i walczyć o polskość, to "już trzeba zapisać na osobnej kartce". Jest patronem Publicznej Szkoły Podstawowej SPSK w Gryźlinach.

Bibliografia

Chłosta Jan, Ludzie Olsztyna, Olsztyn 2003, s. 8.
Oracki Tadeusz, Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla (od połowy XV w. do 1945 roku), Warszawa 1963, s. 7–8.

Zobacz też

http://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Baczewski, [25 XI 2013]