Dzwonniczki ludowe

Dzwonniczki ludowe – ...

Położenie

Dzwonniczki ludowe z reguły były sytuowane w miejscach centralnych we wsi: przy kaplicach, kapliczkach, domach.

Opis

Sporadycznie w krajobrazie Warmii, zwłaszcza w jej południowej części, występują dzwonniczki ludowe, które były obiektami wolno stojącymi. Dzwonniczki zazwyczaj wykonywano ze specjalnie ukształtowanego drzewa, które w sposób naturalny rozchodziło się w wyższej partii tworząc dwie odnogi i miejsce na dzwon. Być może dokładniej powinno się obiekty te nazywać krzyżami z dzwonkiem, lub krzyżami – dzwonniczkami. Za takim określeniem przemawia widok dzwonniczki z profilu, gdy trzon wraz poprzecznicą, podtrzymującą daszek obiektu, tworzyły kształt krzyża. Na takiej poprzecznicy zwyczajowo był umieszczony drugi krzyż z wizerunkiem Chrystusa. Obecnie tylko jedna dzwonnica w Kaplitynach zachowała do dzisiaj figurę Ukrzyżowanego. Wierna kopia tej dzwonniczki znajduje się obecnie na terenie Muzeum Budownictwa Ludowego Olsztynku, będąc ważnym eksponatem regionalnego dziedzictwa kulturowego. Wszystkie warmińskie dzwonniczki ludowe zwieńczone były daszkami z desek lub obite blachą, aby zabezpieczyć w ten sposób figurkę przed prędkim zniszczeniem na słocie.

Sama dzwonnica służyła do zawieszenia dzwonów, które wykorzystywano zarówno do celów sacrum i profanum. Żywot takiego obiektu był stosunkowo krótki. Wiek tych obiektów dochodził do 40 – 50 lat. Podobnie jak w przypadku fundacji krzyży drewnianych specjalnie dbano o to, by były bardzo wysokie, aby w miarę rozkładu drewnianego trzonu wkopanego w ziemię, można je było powtórnie zakopać. Najwyższą obecnie dzwonnicą jest obiekt w Kaplitynach 7 m, przeszło 6 m osiągają dębowe dzwonnice w Łęgajnach i Patrykach. Niższe są dzwonniczki w Dajtkach, Kronowie, Rozgitach (sam drzewiec), Praslitach i Rusi.

Zdjęcia

...

Bibliografia

Hochleitner Janusz, Kapliczki Warmii południowej. Przydrożne obiekty kultu jako element ludowego systemu komunikacji, Olsztyn 2004.

Kuprjaniuk Stanisław, Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek, w druku.