Kirkut żydowski w Morągu
| Kirkut żydowski w Morągu | |
| | |
| typ obiektu: | kirkut żydowski |
| datacja: | 20. XIX w. |
| powiat: | ostródzki |
| gmina: | Morąg |
| miejscowość: | Morąg |
Kirkut żydowski w Morągu
Spis treści
Położenie
Kirkut żydowski w Morąg znajduje się na działce położonej na północ od miasta.
Opis
Kirkut żydowski w Morągu założono na działce położonej na północ od miasta, niedaleko dawnego miejsca straceń, najprawdopodobniej już w latach 20. XIX wieku. Istniał z pewnością w 1835 roku. Kirkut założono na planie prostokątnego trapezu o powierzchni około 0,3 ha i najprawdopodobniej w latach 90. XIX wieku otoczono ceglanym murem z bramą i bramką. W narożniku cmentarza wzniesiono najpewniej niewielki murowany z cegły dom przedpogrzebowy, który bezpośrednio przylegał do ogrodzenia cmenatarza. Ostatni pochówek odbył się pod koniec lat 30. XX wieku. Podczas II wojny światowej kirkut został zdewastowany przez Niemców. Dalszych zniszczeń dokonano po wojnie, jeszcze w połowie lat 50. XX wieku znajdowało się tutaj wiele nagrobków. Do dzisiaj, w obrębie trójstronnego, cmentarnego muru, zachowały się relikty około 20 grobów, przede wszystkim tumby i podstawy pod macewy. W stanie zadowalającym ocalało 7 macew wykonanych z piaskowca, na których znajdują się inskrypcje w językach hebrajskim i niemieckim (najstarsza z 1850 roku). Pewną wytworzoną pustkę wypełnia charakterystyczny dla tego miejsca starodrzew.
Ciekawostki
Pod koniec lat 90. XX wieku morąski nauczyciel Krzysztof Piotrowski wraz z grupą uczniów objął nieformalną opiekę nad kirkutem, co doprowadziło do zatrzymania dewastacji. Teren uporządkowano, a w 2002 roku na reliktach cmentarnej bramy umieszczono kamienną tablicę z napisem pod Gwiazdą Dawida: „Trzykrotni umarli kirkutu: śmiercią, rozbitym nagrobkiem, zapomnieniem. Cmentarz gminy żydowskiej w Morągu z lat 1835–1933”.
Bibliografia
A. Mrozek, Zabytkowe obiekty kształtowanej zieleni, [w:] Dziedzictwo kulturowe Warmii – Mazur – Powiśla. Stan zachowania, potencjały i problemy, red. J. Wysocki, Olsztyn 2006.
