Konspiracyjny Związek Mazurów
| Konspiracyjny Związek Mazurów | |
| |
Konspiracyjny Związek Mazurów- założony w 1943 roku w Radości pod Warszawą z inicjatywy Karola Małłka.
Spis treści
Historia
Organizacja funkcjonowała jako Mazurski Insytut Badawczy, przekształcony następnie w Insytut Mazurski. Działał w ramach istniejącej Komisji Oświatowej Prus Wschodnich Tajnej Organizacji Nauczycielskiej.
W 1944 roku powstało Biuro Ziem Zachodnich, organ podlegający Delegaturze Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Kraj. Biuro odpowiedzialne było za przygotowanie kadry nauczycielskiej, urzędniczej, które w przyszłości miały stworzyć bazę administracji polskiej na terenie Prus Wschodnich. Wybuch powstania warszawskiegow wstrzymał dalsze prace. Poza tym niewielu działaczy Biura chciało podjąć współpracę z Komitetem Wyzwolenia Narodowego. Próbę współpracy podjęli jednak przedstawiciele Konspiracyjnego Związku Mazurów, którzy pragnęli uczestniczyć w planowaniu losów ludności mazurskiej. W tym momencie najważniejszym celem okazała się obrona Mazurów przed skutkami ofensywy radzieckiej. W listopadzie 1944 roku Karol Małłek oraz Hieronim Skurpski jako delegaci Związku spotkali się z Bolesławem Bierutem w Lublinie. Przekazali mu memoriał poświęcony omówieniu zasad organizacji życia polskiego na obszarze Mazur. W memoriale - który stanowił zarazem program organizacji - postulowano m.in. opuszczenie przez Niemców mazurskiej ziemi, utworzenie województwa mazurskiego, przeprowadzenie reformy rolnej, roztoczenie opieki nad zabytkami. Administracja i szkolnictwo miało mieć wyłącznie polski charakter. Działacze Konspiracyjnego Związku Mazurów jako stolicę województwa mazurskiego widzieli Królewiec lub Olsztyn. Jerzy Burski z ramienia Związku został wybrany posłem Krajowej Rady Narodowej. Cześć postulatów i wniosków organizacji została wprowadzona w życie. 14 marca 1945 roku Jerzy Burski został drugim zastępcą pełnomicnika Rządu na Okręg Mazurski. Od 1945 placówka Instytutu Mazurskiego rozpoczęła pracę w Olsztynie. Trzy lata później został stacją naukową poznańskiego Instytutu Zachodniego im. Zygmunta Wojciechowskiego. Wkrótce intencje i plany Konspiracyjnego Związku Mazurów skonfrontowane zostały z trudnościami powojennej rzeczywistości oraz kierunkiem polityki wytyczonej przez władze Polski Ludowej.
Cele i zadania organizacji
...
Działalność
...
Osoby związane z organizacją
- Bohdan Wilamowski
- Karol Małłek
- Jerzy Burski
- Walter Późny
- Bohdan Wilamowski
Ciekawostki
...
Bibliografia
- Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. II, Olsztyn 2011.
- Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
Przypisy
Zobacz też
