Młody rolnik

Młody rolnik – osoba pełnoletnia, która nie ukończyła 40 lat; będąca obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej; nie mająca ustalonego prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy; posiadająca odpowiednie kwalifikacje zawodowe, lub która zobowiąże się do uzupełnienia wykształcenia; zamierzająca po raz pierwszy rozpocząć prowadzenie działalności rolniczej w gospodarstwie rolnym w rozumieniu art. 553 Kodeksu cywilnego .

Ogólna charakterystyka

Polityka UE w stosunku do rolnictwa i obszarów wiejskich akcentuje potrzebę wspierania młodych osób w prowadzeniu działalności rolniczej. W Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich wśród celów szczegółowych dotyczących rozwoju obszarów wiejskich uwzględniono ułatwianie wejścia rolników posiadających odpowiednie umiejętności do sektora rolnictwa, a w szczególności wymiany pokoleń. Nowy okres programowania UE (2014-2020) wprowadził znaczące zmiany w systemie wsparcia młodych rolników. Przyjęto bowiem, że zakładanie i rozwój nowej działalności gospodarczej w sektorze rolnych przez młodych rolników wymaga środków finansowych i jest elementem, który należy uwzględnić przy podziale i ukierunkowaniu płatności bezpośrednich (I filar WPR). Ponieważ rozwój ten ma kluczowe znaczenie dla konkurencyjności unijnego sektora rolnego należy ustanowić wsparcie dochodu dla młodych rolników rozpoczynających działalność rolniczą, aby ułatwić im zakładanie działalności i dostosowanie strukturalne ich gospodarstw rolnych po rozpoczęciu działalności. Każde państwo członkowskie powinno wykorzystywać część pułapów krajowych dla płatności bezpośrednich na przyznawanie młodym rolnikom rocznej płatności, oprócz płatności podstawowej. Płatność taka powinna obejmować tylko początkowy etap działalności gospodarczej i nie powinna stać się pomocą operacyjną. W związku z tym powinna być przyznawana przez okres maksymalnie pięciu lat (okres ten zostaje skrócony o liczbę lat, które upłynęły między rozpoczęciem działalności, a pierwszym złożeniem wniosku o płatność dla młodych rolników) i dostępna dla młodych rolników rozpoczynających działalność rolniczą, którzy w roku pierwszego złożenia wniosku w systemie płatności podstawowej lub w systemie jednolitej płatności obszarowej mają nie więcej niż 40 lat. Ponadto każde państwo członkowskie może określić dalsze obiektywne i niedyskryminacyjne kryteria dla młodych rolników składających wnioski o płatność dla młodych rolników w zakresie posiadania odpowiednich umiejętności lub spełniania wymogów w zakresie szkolenia (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1307/2013). W latach 2014-2020 młodzi rolnicy będą mogli ubiegać się także o wsparcie w ramach drugiego filara WPR. W przypadku Polski środki te będą dostępne w Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020. W projekcie PROW 2014-2020 z 24 stycznia 2014 r. wyodrębniono poddziałanie Pomoc na rozpoczęcie działalności gospodarczej na rzecz młodych rolników) premie dla młodych rolników), w ramach którego premię w wysokości 100 tys. zł mogą otrzymać osoby rozpoczynające prowadzenie gospodarstwa rolnego, jako kierujący tym gospodarstwem. Założono, że pomoc wypłacana będzie w dwóch ratach: pierwsza – w wysokości 80% kwoty pomocy, druga – w wysokości 20% kwoty pomocy, przy czym wypłacenie drugiej raty uzależnione jest od prawidłowej realizacji biznesplanu. Warunkiem otrzymania pomocy jest posiadanie odpowiednich kwalifikacji zawodowych, tj. kwalifikacji rolniczych potwierdzonych odpowiednim świadectwem lub dyplomem lub odpowiedni staż pracy w rolnictwie. Ponadto zaproponowano, by gospodarstwo młodego rolnika miało powierzchnię użytków rolnych równą co najmniej średniej krajowej (w przypadku gospodarstw położonych w województwie o średniej niższej niż krajowa – równą co najmniej średniej wojewódzkiej), oraz nie większą niż 300 ha; przynajmniej 70% minimalnej wielkości, gospodarstwa, stanowi własność beneficjenta lub dzierżawę z zasobu własności rolnej Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego; ma wielkość ekonomiczną nie mniejszą niż 20 tys. euro i nie większą niż 100 tys. euro

Realizacja działania w województwie warmińsko-mazurskim

Województwo warmińsko-mazurskie charakteryzuje się wysokim udziałem obszarów wiejskich. Wynosi on 97,53% i znacznie przekracza średnią krajową 93,20%). Udział ludności wiejskiej w regionie to 59,51%, podczas gdy średnio w kraju jest to 38,7%. Podział terytorium województwa na obszary wiejskie i miejskie zaprezentowano na rysunku 1.

Rys. 1. Podział województwa warmińsko-mazurskiego na obszary wiejskie i miejskie

Źródło: Obszary wiejskie w Polsce. 2011. GUS, Warszawa, Olsztyn, s. 91.

Bibliografia

Kapusta F. 2005. Podstawy zintegrowanego rozwoju wsi i rolnictwa w Polsce. W:  Kłodziński M., Dzun W. (red. nauk.) Rolnictwo a rozwój obszarów wiejskich. Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN, Warszawa.

Obszary wiejskie w Polsce. 2011. GUS, Warszawa, Olsztyn.

Obszary wiejskie. Powszechny spis rolny 2010. 2013. GUS, Warszawa.