Kowaliki
| Kowaliki | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko - mazurskie |
| Powiat | nowomiejski |
| Gmina | Grodziczno |
| Sołectwo | Kowaliki |
| Liczba ludności (2012, źródło: www.grodziczno.pl) | 86 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 56 |
| Kod pocztowy | 13 - 308 |
| Tablice rejestracyjne | NNM |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Kowaliki | |
| Położenie na mapie Polski  Kowaliki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Kowaliki (niem. Kowalik) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Grodziczno. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa toruńskiego.
Charakterystyka fizjograficzna
Miejscowość znajduje się na terenie gminy Grodziczno w obszarze, której występuje tu wyjątkowo duże nagromadzenie polodowcowych form rzeźby terenu, takich jak m.in. moreny denne, pagórkii wzgórza morenowe, rynny subglacjalne, płaty sandru, wytopiskowe. Najniżej położonym obszarem jest dolina rzeki Wel - poniżej 100m n.p.m. W kierunku północno-wschodnim gminy (Garb Lubawski) teren wznosi się i w rejonie na wschód od m. Zwiniarz osiąga największą wysokość 200,8 m n.p.m. Powierzchnia gminy dzieli się na: wysoczyznę morenową, dolinę rzeki Weli rynnę Jeziora Kiełpińskiego, fragmentem sandru Skrwy. Ponadto odnajdziemy tutaj gleby brunatne właściwe i brunatne wyługowan, czarne ziemie, gleby organiczne – torfowe, murszasto-torfowe oraz mułowo-torfowe.
Dzieje miejscowości
Wieś należała do dóbr stołowych chełmińskich biskupów. Nie znana jest data lokacji ani etymologia nazwy miejscowości. Kowaliki były oddawana w wieczyste użytkowanie przez kolejnych biskupów: Ottona, Stefana i w 1618 r. Kuczborskiego. Obszar miejscowości obejmował wówczas 20 włók. Dzierżawcy byli zobowiązani do lekkiej służby konnej. Musieli także uiszczać opłatę w jęczmieniu i wosku. Do roku 1932 wieś należała do powiatu brodnickiego, następnie znalazła się w powiecie działdowskim. Wieś na przełomie XIX/XX w. obejmowała 1513 mórg z 114 domami i 49 dymami. W tym okresie w miejscowości mieszkało 192 katolików i 10 ewangelików. Nie zachowała się informacja o kształcie zabudowań wiejskich.
Kultura
We wsi działa Ochotnicza Straż Pożarna.
Bibliografia:
Korecki Andrzej, Z dziejów gminy Grodziczno, Pelplin 2003, 354 ss.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. IV, Warszawa 1883, 963 ss.
