Liwa

Liwa
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	ostródzki
Gmina	Miłomłyn
Liczba ludności (2010)	705
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Kod pocztowy	14-140
Tablice rejestracyjne	NOS
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Liwa
Położenie na mapie Polski Liwa
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Liwa (niem. Bieberswalde) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Miłomłyn. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 705 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Joanna Karabinowska .

Położenie

Miejscowość położona jest na Mazurach Zachodnich (Pojezierze Iławsko–Ostródzkie), w odległości 5 km na południe od Miłomłyna. Kanał Elbląski oddalony jest o 1,5 km na wschód od wsi.

Dzieje miejscowości

Data powstania wsi nie jest znana. Nazwa miejscowości ma z pewnością staropruskie korzenie. W XIII-XIV wieku spotykamy się z odmianami Lywa i Lyue. Miejscowość z polecenia Krzysztofa Biebera założył Jan Thalers. Otrzymał on nadanie, zobowiązując się do założenia wsi na prawie chełmińskim na obszarze liczącym 50 łanów. Okolice były zasiedlane przez kolonistów niemieckich sprowadzanych przez Zakon Krzyżacki. Pierwsi polscy osadnicy zaczęli przybywać w okolice po zakończeniu wojny trzynastoletniej w roku 1466. W 1686 roku Liwa liczyła zaledwie 3 włóki. W XVIII wiek omawiany obszar dotknęły skutki epidemii dżumy, pustoszącej Prusy w latach 1709–1711. Nieznana jest jednak liczba ofiar z Liwy. W 1783 roku wieś składała się z 67 domów. W 1883 roku w miejscowości działała polska biblioteka. W 1895 roku Liwę zamieszkiwało 1145 osób, a sama miejscowość zajmowała obszar 1616 ha. W 1939 roku miejscowość była zamieszkana przez 1027 osób. Przed 1939 rokiem w Liwie znany był podobno starosłowiański obrzęd kuli, mający polegać na uderzaniu ścian chaty za pomocą drewnianej laski, zwanej kulą. Tym sposobem miano przekazywać sobie informacje dotyczące spraw organizacyjnych we wsi.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.

Religia

We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej.

Szkolnictwo

• szkoła podstawowa

Zabytki

• kościół wybudowany przed 1914 r.
• cmentarz ewangelicki z połowy XIX wieku, wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków
• pomnik ku czci poległych, zlokalizowany w centrum wsi, przy drodze do Boguszewa i Miłomłyna; wystawiony 26 sierpnia 1923 roku, został poświęcony mieszkańcom poległym podczas I wojny światowej
• na wiejskim cmentarzu symboliczny grób niemieckiego żołnierza poległego w Rosji w 1941 roku; na grobie czarna stela z dedykacją matki żołnierza
• wiatrak paltrak z XIX wieku, zaliczany do zabytków architektonicznych

Turystyka

• niebieski szlak rowerowy o zasięgu regionalnym – przebieg trasy: Zalewo – Rąbity – Międzychód – Śliwa – Boreczno – Duba – Mózgowo – Karnity – Dębinka – Miłomłyn – Lubień – Liwa – Zalewo – Gil Mały – Gil Wielki – Wiewiórka – Frednowy – Tynwałd – Jezierzyce – Jażdżówki – Kwiry – Szałkowo – Iława

Ludzie związani z miejscowością

• Stanisław Andrzej Gorczyca (ur. 1958) — nauczyciel (w latach 1984–1990), samorządowiec, wójt gminy Miłomłyn, burmistrz miasta i gminy Miłomłyn, wykładowca akademicki, polityk, poseł na Sejm IV i V kadencji, senator VII i VIII kadencji

Bibliografia

1. Ostróda. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.
2. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
3. Bank Danych Lokalnych GUS [13.08.2013]
4. Deutsche Verwaltungsgeschichte [13.08.2013]
5. Olsztyńska Strona Rowerowa [13.08.2013]
6. Wojewódzka Ewidencja Zabytków [13.08.2013]