Bramy ziemskie

Bramy ziemskie – przejścia w jednolitym ciągu umocnień granicznych ziem pruskich, w łacińskojęzycznych źródłach zwane introitus.

Opis

Każda z ziem pruskich posiadała własny system umocnień granicznych składający się z naturalnych elementów (rzeki, jeziora, nieprzebyte puszcze) i ich sztucznych uzupełnień (wały podłużne, zasieki). Przed nimi rozciągała się pustka osadnicza. Najeźdźca, aby nie utknąć ze swą armią w gąszczach lasów i na bezdrożach, zmuszony był poruszać się wytyczonymi drogami prowadzącymi w głąb najeżdżanego terytorium. Dzięki temu broniący się Prusowie z góry znali potencjalne miejsca pierwszego ataku – były to właśnie bramy ziemskie. Zawczasu przygotowywali ich solidną obronę, umacniając miejsce dodatkowymi wałami i zasiekami, stawiając gródki strażnicze.

Bramy ziemskie były niezwykle trudne do zdobycia. Świadczyć może o tym informacja o stratach w wojskach krzyżowych Teodoryka, margrabiego miśnieńskiego, który w 1272 r. wraz z Krzyżakami najechał Natangię. Zanim udało mu się wedrzeć w głąb terytorium plemiennego, musiał zdobyć umocnienia bramy ziemskiej. Podczas walk o nie stracił 150 ludzi. Z tą liczbą kontrastuje liczba strat, jakie poniósł podczas kilkudniowych walk i łupienia samej Natangii: 50 ludzi. Kontrast ten wymownie świadczy o zaciętości walk o bramę ziemską, jej ufortyfikowaniu i znaczeniu strategicznym.

Bibliografia

Piotr z Dusburga, Kronika ziemi pruskiej, tłum. S. Wyszomirski, Toruń 2004.