Lipica

Lipica
Kościół w Lipicy. Fot. Mieczysław Kalski
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	bartoszycki
Gmina	Sępopol
Liczba ludności (2010)	100
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Lipica
Położenie na mapie Polski Lipica
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Lipica (niem. Lindenau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Sępopol. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 100 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie: Lipica, Gaj, Melejdy, Romaliny i Smodajny. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Teresa Sańko.

Położenie

Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Sępopolskiej, 30 km na północny wschód od Bartoszyc i 12 km na północny wschód od Sępopola, przy granicy państwowej z obwodem kaliningradzkim.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa zakonu krzyżackiego. Została założona w XIV wieku jako majątek rycerski i pozostała majątkiem aż do pierwszej połowy XX wieku. W 1889 roku obejmował on obszar 1230 ha i należał do rodu Grunau wraz z trzema folwarkami, które po 1945 roku znalazły się w granicach obwodu kaliningradzkiego.

Kościół we wsi wzniesiono w XIV wieku, a w 1875 roku został on rozbudowany. Po sekularyzacji Prus służył on ewangelikom, a po II wojnie światowej przejęli go katolicy.

Szkoła we wsi istniała już przed II wojną światową. W 1935 roku uczęszczało do niej 53 uczniów, a zatrudniony był jeden nauczyciel.

Po 1945 roku Lipica stała się siedzibą sołectwa. Przy wsi funkcjonowały cztery państwowe gospodarstwa rolne: PGR Gaj, PGR Melejdy, PGR Romaliny i PGR Smodajny. W latach 60. wzniesiono we wsi remizę strażacką i wiejski dom kultury, a od 1966 roku działała tu filia Społecznego Ogniska Muzycznego w Bartoszycach. Według spisu powszechnego z 1983 roku Lipica składała się z 27 budynków mieszkalnych i miała 27 indywidualnych gospodarstw rolnych, które zajmowały łącznie powierzchnię 330 ha. We wsi znajdowały się: świetlica, punkt biblioteczny, boisko sportowe i sklep wielobranżowy.

Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:

• 1857 – 138 osób
• 1933 – 436 osób
• 1939 – 426 osób
• 1983 – 121 osób

Zabytki

• kościół pw. Apostołów Piotra i Pawła z XIV wieku, wyposażenie z XVI-XVIII wieku (ambona, stalle, konfesjonał, ołtarz, organy, dzwon)
• cmentarz rzymskokatolicki (dawniej ewangelicki) z XIX wieku, parafialny, czynny; zachowały się ślady dawnych nagrobków

Bibliografia

Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Sępopol, Sępopol 2005 [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]