Nowa Wieś (gmina Iława)

Nowa Wieś
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	iławski
Gmina	Iława
Liczba ludności (2010)	780
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Nowa Wieś
Położenie na mapie Polski Nowa Wieś
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Nowa Wieś (niem. Neudorf) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Iława. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 780 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Barbara Ostrowska.

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, między jeziorami Łabędź a Iławskim, 2,5 km na północny wschód od Iławy; przebiega przez nią droga krajowa nr 16.

Dzieje miejscowości

Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1317 roku. Miejscowość została założona w 1326 roku na 40 włókach przez komtura dzierzgońskiego Luthera von Braunschweiga. Zasadźcą wsi i jednocześnie pierwszym sołtysem był Konrad von Vrankenheim. Od 1333 roku mieszkańcy należeli do parafii w Iławie. Nowa Wieś uległa zniszczeniu w okresie wojny trzynastoletniej i wyludniła się. W 1507 roku była zamieszkana przez 14 osób.

W 1789 roku miejscowość obejmowała wieś oraz folwark i składała się łącznie z 29 zagród chłopskich. W 1. połowie XIX w. miejscowość została podzielona na trzy jednostki osadnicze: A, B i C, które łącznie zamieszkiwało 168 osób. Mieszkańcy trudnili się głównie hodowlą bydła mlecznego i koni. Mleko dostarczano do mleczarni Iławskiego Towarzystwa Mleczarskiego. W okresie międzywojennym w Nowej Wsi działała ochotnicza straż pożarna, istniała remiza oraz staw przeciwpożarowy. Do 1930 roku w miejscowości działała cegielnia. Funkcjonowała również gospoda oraz szkoła podstawowa.

Liczba mieszkańców i gospodarstw na przestrzeni lat:

• 1864 – 139 osób, 14 domów
• 1871 – 172 osoby, 16 domów
• 1885 – 153 osoby, 18 domów
• 1895 – 166 osób, 16 domów
• 1905 – 232 osoby, 16 domów
• 1933 – 465 osób

Zabytki

• cmentarz ewangelicki z początku XX wieku, 500 m na północ od wsi, przy polnej drodze, własność parafii ewangelickiej; obiekt nieczynny, powierzchnia 0,71 ha

Zobacz też

Nowa Wieś (gmina Orzysz)
Nowa Wieś (gmina Pasłęk)
Nowa Wieś (gmina Purda)
Nowa Wieś (gmina Rybno)

Bibliografia

Iława. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1972.
Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne, wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
Plan zagospodarowania przestrzennego gminy Iława 2003: Uchwała Nr XIII/108/2003 z dnia 3 grudnia 2003 [05.03.2014]
Strategia rozwoju gminy Iława 2000-2015, bip.warmia.mazury.pl [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]