Rączki
| Rączki | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | nidzicki |
| Gmina | Nidzica |
| Sołectwo | Rączki |
| Liczba ludności (2010) | 134 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 13 - 100 Nidzica |
| Tablice rejestracyjne | NNI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Rączki | |
| Położenie na mapie Polski  Rączki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Rączki (Runtzky, Rauntzky, niem. Rontzken, od 1938 r. Hornheim) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie nidzickim, w gminie Nidzica. W latach 1975–1998 miejscowość należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 134 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Dariusz Skwarski[1].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w pobliżu drogi krajowej nr 7, w odległości ok 7 km od Nidzicy.
Dzieje miejscowości
Wieś została lokowana w 1351 r., gdy Gunter von Hohenstein nadał swojemu słudze Dobromysławowi 22,5 włóki na prawie chełmińskim. Dobromysław otrzymał 10 lat wolnizny i zobowiązany został do służby wojskowej. Nieznana jest etymologia nazwy miejscowości. W 1565 r. książę Olbracht obdarzył na prośbę Achacego Czemy – wojewody malborskiego, Jerzego Nachtrabe dobrami w Rączkach. W 1600 r. we wsi mieszkali sami Polacy. W 1659 r. włości rycerskie we wsi zamieniono na obszar wiejski. W 1717 r. w Rączkach gospodarowało 13 chłopów chełmińskich. W 1756 r. sołtysem był Jakob Zakrzewski, a we wsi działała karczma. W 1785 r. Rączki objęły 25 łanów, na których gospodarował szlachcic von Mogilowski i 12 chłopów na prawie chełmińskim. W 1858 r. wieś obejmowała 1756 mórg.
W miejscowości od 1946 r. istnieje szkoła podstawowa. Nie zachowała się informacja o kształcie zabudowy wiejskiej.
Liczba mieszkańców i domów w poszczególnych latach:
- 1846 r. – 171 mieszkańców, 26 domów
- 1858 r. – 200 mieszkańców, 32 domów
- 1867 r. – 257 mieszkańców
- 1871 r. – 272 mieszkańców, 36 domów
- 1885 r. – 289 mieszkańców, 41 domów
- 1895 r. – 290 mieszkańców, 39 domów
- 1905 r. – 239 mieszkańców, 39 domów
- 1910 r. – 237 mieszkańców, 39 domów
- 1939 r. – 240 mieszkańców
Gospodarka
Na terenie wsi funkcjonuje sklep, stacja paliw oraz przystanek PKS.
Szkolnictwo
W Rączkach działa Szkoła Podstawowa im. Stanisława Mikołajczyka.
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Szkotowie.
Zabytki
Do dnia dzisiejszego zachowała się tradycyjna zabudowa zagród (budynki z czerwonej cegły), budynek szkoły i aleje przydrożne.
Bibliografia
Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, Warmia Mazury, przewodnik,Białystok 1996.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. IX, Warszawa 1888.
Wijaczka Jacek, Dzieje wsi do końca XVIII wieku, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmer, Nidzica 2012, ss. 165–202.
Zielińska Agnieszka, Dzieje miasta i okolic w latach 1807 - 1914, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmer, Nidzica 2012, ss. 203–267.
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Przypisy
