Strategia rozwoju województwa

Strategia rozwoju województwa – jest podstawowym narzędziem prowadzonej przez samorząd województwa polityki regionalnej. Jest to dokument strategiczny, wyznaczający główne kierunki rozwoju regionu.

Informacje podstawowe

Strategie rozwoju województw są specyficznym rodzajem strategii rozwoju, ich zawartość określona jest przede wszystkim Ustawą z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz Ustawą z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa zaś organizacją, której dotyczy strategia jest jednostka samorządu terytorialnego – podmiot o specyficznym charakterze, zasadach działania, celach oraz funkcjach.

Określając strategię rozwoju, samorząd województwa powinien się koncentrować na takich kwestiach, jak:

• pielęgnowanie polskości oraz rozwój i kształtowanie świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej mieszkańców, a także pielęgnowanie i rozwijanie tożsamości lokalnej;
• pobudzanie aktywności gospodarczej;
• podnoszenie poziomu konkurencyjności i innowacyjności gospodarki województwa;
• zachowanie wartości środowiska kulturowego i przyrodniczego przy uwzględnieniu potrzeb przyszłych pokoleń;
• kształtowanie i utrzymanie ładu przestrzennego.

Obligatoryjnymi elementami strategii są:

• diagnoza sytuacji społeczno-ekonomicznej województwa;
• określenie celów strategicznych polityki rozwoju województwa;
• określenie kierunków działań podejmowanych przez samorząd województwa dla osiągnięcia celów strategicznych polityki rozwoju województwa .

Strategia rozwoju społecznego-gospodarczego województwa warmińsko-mazurskiego (pierwsza wersja)

W lipcu 2000 r. Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego uchwalił Strategię rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmińsko-mazurskiego, która stanowi koncepcję rozwoju województwa. W swej konstrukcji uwzględnia uwarunkowania, cele i kierunki rozwoju tak, aby dobrze służyć kształtowaniu świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej mieszkańców regionu oraz pobudzać ich aktywność gospodarczą podnoszącą konkurencyjność województwa. Strategia opracowana była metodą społeczno-ekspercką, przy udziale konsultantów zewnętrznych, a także zaangażowaniu licznych podmiotów gospodarczych i społecznych w regionie. Horyzont czasowy Strategii sięgał 2015 roku. Główne obszary rozwoju zidentyfikowane w Strategii z 2000 r. przedstawiono na rysunku 1.

Rys. 1. Obszary strategiczne Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmińsko-mazurskiego na lata 2000-2015

Źródło: opracowanie własne na podstawie: Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmińsko-mazurskiego na lata 2000-2015.

Sformułowane na potrzeby realizacji Strategii cele operacyjne przedstawiały się następująco:

• Wspieranie przedsiębiorczości:
  • skuteczna polityka wspierania małych i średnich przedsiębiorstw,
  • duża liczba inwestorów zagranicznych,
  • tworzenie klimatu dla aktywnego społeczeństwa,
  • wzrost potencjału gospodarczego, zwłaszcza MSP, poprawa konkurencyjności,
  • tworzenie społeczeństwa informacyjnego;

• Edukacja:
  • stworzenie systemu edukacji dostosowanego do potrzeb rynku pracy,
  • bogata i atrakcyjna oferta edukacyjna,
  • zwiększenie dostępności szkół,
  • pełna realizacja funkcji szkoły,
  • ulepszenie systemu doskonalenia kadr w oświacie,
  • doskonalenie administracji;

• Infrastruktura:
  • zwiększenie dostępności transportowej oraz wewnętrznej spójności,
  • restrukturyzacja i rozwój obszarów miejskich tworzących warunki dla nowych działalności,
  • infrastruktura graniczna dostosowana do potrzeb wymiany handlowej i turystyki,
  • prawidłowa gospodarka wodna i sprawny system infrastruktury technicznej przeciwpowodziowej i melioracyjnej,
  • infrastruktura techniczna na rzecz ochrony środowiska zgodna z normami UE,
  • dostosowana do potrzeb sieć nośników energii;

• Restrukturyzacja obszarów wiejskich:
  • dobrze funkcjonujące i efektywnie produkujące gospodarstwa rolne,
  • produkcja żywności wysokiej jakości,
  • aktywny i sprawnie funkcjonujący samorząd rolniczy,
  • tworzenie nowych miejsc pracy poza rolnictwem,
  • rozwinięta infrastruktura na terenach wiejskich,
  • lepsza infrastruktura społeczna,
  • podniesienie poziomu wykształcenia,
  • racjonalne wykorzystanie potencjału przyrodniczego regionu;

• Rozwój turystyki:
  • maksymalne i dynamiczne wykorzystanie predyspozycji turystycznych regionu,
  • zwiększenie kapitału inwestycyjnego w turystyce;
• Atrakcyjność zamieszkania:
  • bardzo dobra i racjonalnie usytuowana baza sportowo-rekreacyjna,
  • wystarczająca dostępność mieszkań,
  • wysoki poziom zabezpieczenia medycznego,
  • atrakcyjny rynek pracy,
  • zapewnione bezpieczeństwo publiczne,
  • zapewnione bezpieczeństwo socjalne i infrastruktura socjalna sprzyjająca aktywizacji i zapobiegająca marginalizacji społecznej;

• Środowisko przyrodnicze:
  • wykorzystanie współpracy międzynarodowej dla ochrony środowiska,
  • dobry stan i jakość wód,
  • poprawa jakości i ochrony powierzchni ziemi,
  • poprawa jakości i ochrony powietrza,
  • hałas w normie,
  • zachowane walory krajobrazowe,
  • monitoring środowiska,
  • wysoka świadomość ekologiczna społeczeństwa – właściwa edukacja ekologiczna;

• Dziedzictwo i kultura:
  • dobry stan zabytków i muzeów,
  • szeroka oferta kulturalna.

Aktualizacja Strategii w 2005 r.

31 sierpnia 2005 roku Uchwałą nr XXXIV/474/05 Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego dokonał aktualizacji i przyjął Strategię rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmińsko-mazurskiego do roku 2020. Potrzeba weryfikacji dokumentu miała większy związek ze zmianami w otoczeniu województwa (np. wejście Polski do Unii Europejskiej) niż z procesami zachodzącymi wewnątrz regionu. Aby sprostać zasadniczym zmianom w otoczeniu założono wyjście im naprzeciw, przy jednoczesnym zachowaniu istoty pierwotnej strategii.

Główne kierunki zmian, jakie pojawiły się jako efekt aktualizacji Strategii z lipca 2000 r., to:

• wyraźne określenie horyzontu czasowego obowiązywania Strategii (okres do 2020 r. obejmujący dwa okresy programowania funduszy UE);
• znaczne uproszczenie struktury dokumentu i dostosowanie jej formy i treści do zestandaryzowanego na poziomie kraju układu (uproszczenie struktury celów, uzupełnienie treści o brakujące elementy systemu wdrażania i monitorowania);
• uaktualnienie diagnozy stanu wyjściowego oraz weryfikacja ocen przyszłych uwarunkowań rozwoju województwa (w oparciu o nowe dane statystyczne i prognozy wraz z uwzględnieniem nowych wyzwań, związanych z takimi zjawiskami jak: integracja europejska, globalizacja i nasilanie się konkurencji, rozwój społeczeństwa informacyjnego i gospodarki opartej na wiedzy, niekorzystne trendy demograficzne, ubożenie społeczeństwa, zagrożenie środowiska naturalnego i bezpieczeństwa publicznego);
• dostosowanie priorytetów i celów operacyjnych nowej Strategii do zapisów dokumentów strategicznych UE i krajowych(Strategii Lizbońskiej, Długookresowej Strategii Trwałego i Zrównoważonego Rozwoju - Polska 2025, Długofalowej Strategii Rozwoju Regionalnego Kraju, projektu Narodowej Strategii Rozwoju Regionalnego na lata 2007-2013, Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013);
• uwzględnienie w aktualizowanej Strategii treści licznych programów wojewódzkich, przyjętych przez Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego w latach 2000-2004 oraz szeregu prognoz i ekspertyz przygotowanych na potrzeby nowego okresu programowania funduszy strukturalnych .

Strategia rozwoju przewidywała, że w horyzoncie jej obowiązywania (do 2020 r.) działania podejmowane będą w trzech obszarach priorytetowych: konkurencyjna gospodarka; otwarte społeczeństwo; nowoczesne sieci. Logikę Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2020 zaprezentowano na rysunku 2.

Rys. 2. Logika Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmińsko-mazurskiego do roku 2020

Źródło: http://strategia2025.warmia.mazury.pl/artykuly/65/strategia-2020.html [1.07.2014].

Aktualizacja Strategii w 2013 r.

25 października 2011 r. Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego podjął uchwałę, która dała podstawę do rozpoczęcia prac nad drugą w historii planowania strategicznego w województwie warmińsko-mazurskim aktualizacją Strategii. Podjęcie tych prac wynikało z następujących powodów:

• w otoczeniu krajowym i zagranicznym zaszły dynamiczne zmiany spowodowane głównie kryzysem gospodarczym;
• na poziomie krajowym i UE przygotowano nowe dokumenty strategiczne (Strategię rozwoju kraju 2020. Aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospodarka, sprawne państwo; Krajową strategię rozwoju regionalnego 2010-2020. Regiony, miasta, obszary wiejskie; Koncepcję przestrzennego zagospodarowania kraju 2030, Strategię Europa 2020);
• przeprowadzono ewaluację średniookresową Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmińsko-mazurskiego do roku 2020.

25 czerwca 2013 r. Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego przyjął zaktualizowaną Strategię. Obecnie jest to podstawowy plan strategiczny wytyczający kierunki rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego. Wyznacza ramy programowe dla powstających w regionie innych dokumentów planistycznych. Strategia jest przede wszystkim podstawą do przygotowania kolejnych regionalnych programów operacyjnych oraz do działań lobbingowych w instytucjach krajowych zarządzających krajowymi programami operacyjnymi oraz krajowymi środkami finansowymi.

Dokument stanowi kontynuację dotychczasowej myśli strategicznej, w szczególności w zakresie wizji rozwoju regionu, układu priorytetów rozwoju i celów strategicznych. Wyznacza w perspektywie 2025 r. trzy obszary priorytetowe: konkurencyjnej gospodarki, otwartego społeczeństwa, nowoczesnych sieci, dla których określono cztery cele strategiczne do osiągnięcia (rys. 3). Jako dokument nowej generacji zawiera kilka elementów wzbogacających dotychczasowe planowanie strategiczne, tj. przede wszystkim dziewięć obszarów strategicznej interwencji odzwierciedlających potencjały rozwojowe i problemy Warmii i Mazur w układzie terytorialnym (tj. aglomeracja Olsztyna, nowoczesna wieś, obszary o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej, obszary o słabym dostępie do usług publicznych, obszary peryferyzacji społeczno-gospodarczej, obszary przygraniczne, obszary wymagające restrukturyzacji i rewitalizacji, ośrodki subregionalne, tygrys warmińsko-mazurski) oraz zidentyfikowane trzy inteligentne specjalizacje województwa .

Rys. 3. Logika Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmińsko-mazurskiego do roku 2025

Źródło: Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmińsko-mazurskiego do roku 2025.

Bibliografia

Ewaluacja ex ante projektu zaktualizowanej Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2025 [01.07.2014]
lubelskie.pl [01.07.2014]
strategia2025.warmia.mazury.pl [1.07.2014][01.07.2014]
strategia2025.warmia.mazury.pl, Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego przyjął Strategię rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmińsko-mazurskiego do roku 2025 [01.07.2014]
Regionalny Program Operacyjny Warmia i Mazury na lata 2007-2013 [01.07.2014]
Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmińsko-mazurskiego (wersja z 2000 r.)
Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego województwa warmińsko-mazurskiego do roku 2025[01.07.2014]
Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. 1998 Nr 91 poz. 576)
Wojarska M., Czeszejko-Sochacka M. 2007. Wybrane kierunki polityki strukturalnej. Zakład poligraficzny UWM, Olsztyn.