Boleszyn

Boleszyn
Zabytkowy kościół w Boleszynie, źródło: http://www.wikipedia.pl, 12.09.2013.
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	wamińsko-mazurskie
Powiat	nowomiejski
Gmina	Grodziczno
Sołectwo	Boleszyn
Liczba ludności (Pole-obowiązkowe)	Pole-obowiązkowe
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Boleszyn
Położenie na mapie Polski Boleszyn
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Boleszyn (Boleschino, Bollozin, od 1570 r. Boleszyn, od 1647 r. Bolesino, od 1772 r. Bolechin, niem. Bolleschin) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Grodziczno. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Miejscowość znajduje się na terenie gminy Grodziczno, w obszarze której występuje wyjątkowo duże nagromadzenie polodowcowych form rzeźby terenu, takich jak: moreny denne, pagórki i wzgórza morenowe, rynny subglacjalne, płaty sandru, wytopiskowe. Najniżej położonym obszarem jest dolina rzeki Wel - poniżej 100 m n.p.m. Najwyższy teren gminy znajduje się na wschód od miejscowości Zwiniarz - 200,8 m n.p.m. Na obszarze gminy występuje wysoczyzna morenowa, dolina rzeki Wel, rynna Jeziora Kiełpińskiego oraz fragment sandru rzeki Skrwy. Ponadto odnajdziemy tutaj gleby brunatne, czarne ziemie, gleby organiczno-torfowe, murszasto-torfowe oraz mułowo-torfowe.

Dzieje miejscowości

Wieś istniała już w XIV w. Boleszyn należał do klucza kurzętnickiego biskupów chełmińskich. Nazwa miejscowości pochodzi najprawdopodobniej od imienia Bolesz. Boleszyn miał charakter wsi czynszowej. Podczas wojen polsko-szwedzkich została spustoszony. Przed 1653 r. we wsi erygowano parafię. W 1672 r. we wsi funkcjonowała szkoła parafialna. W 1789 r. Boleszyn miał charakter wsi królewskiej. W XVIII w. na obszarze Boleszyna były 34 domy. W 1880 r. teren miejscowości wynosił 4756 mórg, a mieszkańców było 355, w tym 320 katolików. W 1885 r. wieś zajmowała 1216 ha. W 1885 r. we wsi mieszkało 476 osób: 447 katolikami i 29 ewangelikami. Natomiast w 1910 r. we wsi funkcjonowało 121 gospodarstw, które zamieszkiwało 648 Polaków i 24 Niemców. W 1921 r. we wsi było 693 mieszkańców. Do roku 1932 wieś należała do powiatu brodnickiego, a następnie znalazła się w powiecie działdowskim. Wieś przyjęła charakter nieregularnej owalnicy na falistej wysoczyźnie morenowej.

Gospodarka

We wsi znajduje się gospodarstwo agroturystyczne. W XX w. w Boleszynie działało 8 rzemieślników i 6 chałupników. Zajmowali się oni: szewstwem, kowalstwem, ciesielstwem, rzeźnictwem, murarstwem. Swoje wyroby sprzedawali w Nowym Mieście Lubawskim. W tym samym czasie były tu także 2 sklepy kolonialne i monopolowe. We wsi organizowano jarmarki, na które przybywali lokalni kupcy.

Kultura

W XX w. we wsi działał biblioteka Towarzystwo Czytelni Ludowych i przytułek dla ubogich. W 1935 r. powstało tu Kółko Rolnicza.

Ludzie związani z miejscowością

W okresie okupacji sołtysem Boleszyn był Franciszek Sendwicki, a po odzyskaniu niepodległości w 1945 r. - Lewalski. Obecnym (2013 r.) sołtysem wsi jest Maria Nadolska.

Zabytki

Na terenie miejscowości znajduje się zabytkowy kościół późnobarokowy zbudowany w latach 1721-1723 oraz kaplica św. Huberta.

Bibliografia

Korecki Andrzej, Dzieje Gminy Grodziczno, Pelplin 2003, 354 ss.

http://www.grodziczno.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=12&menu=24&strona=1, 12.09.2013.

Kinlis (dyskusja) 07:53, 28 wrz 2013 (CEST)