Łężany

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
Łężany

Pałac w Łężanach. Fot. Mieczysław Kalski
Pałac w Łężanach.
Fot. Mieczysław Kalski
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat kętrzyński
Gmina Reszel
Liczba ludności (2010) 350
Strefa numeracyjna (+48) 89
Kod pocztowy 11-440
Tablice rejestracyjne NKE
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Łężany
Łężany
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Łężany
Łężany
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Fot. Mieczysław Kalski

Łężany (niem. Loszainen, w latach 1936–1945 miejscowość nosiła nazwę Loßainen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie kętrzyńskim w gminie Reszel. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W 2010 r. liczyła 350 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Teresa Kubiak[1].

Położenie

Miejscowość położona jest nieopodal jezior: Widryńskiego i Legińskiego, przy drodze wojewódzkiej nr 590, w odległości ok. 9 km od Reszla.

Dzieje miejscowości

Miejscowość została założona w 1359 roku. Pierwszym właścicielem wsi był Fabian, członek rodziny Merkelingerode, który przybrał swoje nazwisko od nazwy wsi – von Lossainen. W polskiej wersji – Luzjański. W 1470 roku w majątku urodził się późniejszy biskup warmiński Fabian Luzjański. Do 1551 roku majątkiem zarządzał brat biskupa - Jan Luzjański.

Na przełomie XVII/XVIII właścicielami Łężan było kilka rodzin: von Ölsen, Truchses von Wetzhausen, Stanisławscy, Gąsiorowscy. W 1820 roku we wsi znajdowało się 9 domów oraz 75 mieszkańców.

Od 1885 roku właścicielem wsi został Gustaw Fischer, a później jego syn, Reinhold von Fischer-Loßainen. Objął on Łężany w posiadanie w 1910 roku. Podczas II wojny światowej majątek zajęła Armia Czerwona. W tym czasie wsią zarządzała wdowa po Reinholdzie. Pałac został przejęty przez Armię Czerwoną na potrzeby Sztabu Czerwonogwardzistów.

Po II wojnie światowej we wsi utworzono PGR. W 1954 roku majątek z przyległymi terenami objęła w zarząd Wyższa Szkoła Rolnicza w Olsztynie, przemianowana na Akademię Rolniczo–Techniczną (obecnie Uniwersytet Warmińsko–Mazurski w Olsztynie). W 1955 roku WSR utraciła pałac na rzecz Funduszu Wczasów Pracowniczych, który stał się ośrodkiem wczasowym. Jednak już 1958 roku dzięki staraniom Wyższej Szkoły Rolniczej pałac powrócił do majątku.

Od 1992 roku dzierżawcą majątku w Łężanach był poseł SLD Tadeusz Matyjek.

Obecnym właścicielem pałacu oraz całego majątku jest Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie.

Gospodarka

Na terenie majątku w Łężanach Uniwersytet utworzył Stację Badawczo-Dydaktyczną. Zajmuje on powierzchnię ok. 2 800 ha. Swoim zasięgiem obejmuje obszar na terenie dwóch gmin – Reszla i Kolna. Poza pałacem i polami uprawnymi do Stacji Badawczej należy również sześć jezior, dzięki którym prowadzona jest gospodarka rybacka. Jeziora zajmują obszar ok. 600 ha. Stacja prowadzi badania nad odmianą wierzby krzewiastej odpornej na szkodniki. Dodatkowo Stacja utworzyła na terenie gospodarstwa rybackiego sprzedaż narybku lina. Udostępniła również jeziora rybakom, umożliwiając rekreacyjne wędkowanie.

Kultura

Łężany były jedną z miejscowości, w których w 1965 r. zorganizowano Sympozjum „Warmia i Mazury - temat dla dwóch literatur”.

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii greckokatolickiej w Reszlu.

Przyroda

Na terenie wsi znajduje się pomnik przyrody - głaz narzutowy.

Zabytki

  • pałac - wybudowany w latach 1909–1911
  • mauzoleum Fischerów oraz cmentarz powstały w XX wieku
  • kuźnia
  • młyn zbożowy
  • budynek elektrowni wiatrowej
  • zabudowania folwarczne

Bezpieczeństwo

W miejscowości działa Ochotnicza Straż Pożarna.

Galeria zdjęć

Bibliografia

Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze, Olsztyn 1969.
Licharewa Zofia, Kętrzyn z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962.
Panfil Jan, Pojezierze Mazurskie, Warszawa 1968.
Bank Danych Lokalnych GUS [11.11.2013]
Strona Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego [11.11.2013]
Wikimedia [11.11.2013]
Wikipedia [12.11.2013]

Przypisy