Łajsy (gmina Pieniężno): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
m (Emes przeniósł stronę Borki Wielkie na Łajsy (gm. Pieniężno), bez pozostawienia przekierowania pod starym tytułem) |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | |nazwa = | + | |nazwa = Łajsy |
| − | |herb wsi = | + | |herb wsi = |
| − | |flaga wsi = | + | |flaga wsi = |
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
| − | |województwo = | + | |województwo = warmińsko-mazurskie |
| − | |powiat = | + | |powiat = braniewski |
| − | |gmina = | + | |gmina = Pieniężno |
|miejscowość podstawowa = | |miejscowość podstawowa = | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = | + | |liczba ludności = 227 |
| − | |rok = | + | |rok = 2010 |
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
|kod pocztowy = | |kod pocztowy = | ||
| − | |tablice rejestracyjne = | + | |tablice rejestracyjne = |
|SIMC = | |SIMC = | ||
|mapa wsi = | |mapa wsi = | ||
|kod mapy = PL-WN | |kod mapy = PL-WN | ||
| − | |stopniN = | + | |stopniN = 54 |minutN = 16 |sekundN = |
| − | |stopniE = | + | |stopniE = 20 |minutE = 10 |sekundE = |
|commons = | |commons = | ||
|wikipodróże = | |wikipodróże = | ||
| Linia 31: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | '''''' | + | ''' Łajsy ''' (niem. ''Layss'') – [[wieś sołecka]] położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat braniewski|powiecie braniewskim]], w [[gmina Pienieżno|gminie Pieniężno]]. W latach 1975-1998 miejscowość należała [[podział administracyjny|administracyjnie]] do [[województwo elbląskie|województwa elbląskiego]]. |
| − | W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie | + | |
| − | < | + | Miejscowość w 2010 roku liczyła 227 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie Łajsy i [[Pajtuny]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Jan Wołoszyn]]<ref>http://bip.pieniezno.pl/?cid=91</ref>. |
| − | + | <br/> | |
| − | |||
| − | |||
| + | == Położenie == | ||
| + | Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, w południowo-zachodniej części [[Wzniesienia Górowskie|Wzniesień Górowskich]], 2 km na północny wschód od [[Pieniężno|Pieniężna]]; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 510 na odcinku Pieniężno - [[Lelkowo]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś | + | Wieś została założona na starym pruskim polu osadnicznym zwanym ''Lays''. Przywilej lokacyjny otrzymała 5 maja 1304 roku; obejmowała wówczas 65 łanów, z których cztery przyznano kościołowi, a osiem sołtysowi. Wkrótce potem założono we wsi karczmę oraz młyn. Wieś znacznie ucierpiała podczas ostatniej [[wojna polsko-krzyżacka 1519-1521|wojny polsko-krzyżackiej]]; odłogiem leżała tu wówczas prawie połowa ziemi (24 spośród 50 łanów). Ponowne zasiedlenie przebiegało bardzo powoli. W połowie XVII wieku na 59 łanach gospodarowało 15 chłopów i dwóch sołtysów, zaś karczma była własnością burgrabiego pieniężnieńskiego. W 1783 roku była to wieś królewska. Kościół w Łajsach wybudowano w XIV wieku. Aż do XVIII wieku działała przy nim szkoła parafialna. |
| − | [[ | + | |
| − | + | Przed wybuchem [[II wojna światowa|II wojny światowej]] większość mieszkańców utrzymywała się z rolnictwa i leśnictwa, 60 osób pracowało w przemyśle i rzemiośle, a 36 - w handlu i komunikacji. | |
| − | + | ||
| + | |||
| + | Liczba mieszkańców i gospodarstw | ||
| + | |||
| + | 1783 - 37 gospodarstw rolne | ||
| + | |||
| + | 1820 - 270 osób, 34 gospodarstwa rolne | ||
| + | |||
| + | 1857 - 401 osób | ||
| + | |||
| + | 1905 - 478 osób | ||
| − | + | 1933 - 576 osób | |
| − | + | 1939 - 500 osób, 125 gospodarstw domowych | |
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *Częściowo zachowany średniowieczny układ ruralistyczny |
| − | * | + | *[[Kościół w Łajsach|Kościół]] z XIV wieku, przebudowany w XVIII wieku, neogotycki |
| − | + | *Cmentarz przykościelny | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | ... | + | #''Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973. |
| + | #''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857. | ||
| + | #''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001. | ||
| + | #[http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka ewidencja zabytków] [data dostępu: 12.11.2013] | ||
| + | #Gminna ewidencja zabytków w: [http://bip.pieniezno.pl/?app=uchwaly&nid=1231| Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Pieniężno, załącznik nr 1] [data dostępu: 12.11.2013] | ||
| + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [data dostępu: 12.11.2013] | ||
| + | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/braunsberg.html| Verwaltungsgeschichte] [data dostępu: 12.11.2013] | ||
<br/> | <br/> | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| − | + | <references/> | |
<br/> | <br/> | ||
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
| − | + | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: | + | |
| + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat braniewski]] [[Kategoria: Gmina Pieniężno]] [[Kategoria: Wieś sołecka]] | ||
Wersja z 02:26, 4 sty 2014
| Łajsy | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | braniewski |
| Gmina | Pieniężno |
| Liczba ludności (2010) | 227 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Łajsy | |
| Położenie na mapie Polski  Łajsy | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Łajsy (niem. Layss) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Pieniężno. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 227 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie Łajsy i Pajtuny. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Jan Wołoszyn[1].
Położenie
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, w południowo-zachodniej części Wzniesień Górowskich, 2 km na północny wschód od Pieniężna; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 510 na odcinku Pieniężno - Lelkowo.
Dzieje miejscowości
Wieś została założona na starym pruskim polu osadnicznym zwanym Lays. Przywilej lokacyjny otrzymała 5 maja 1304 roku; obejmowała wówczas 65 łanów, z których cztery przyznano kościołowi, a osiem sołtysowi. Wkrótce potem założono we wsi karczmę oraz młyn. Wieś znacznie ucierpiała podczas ostatniej wojny polsko-krzyżackiej; odłogiem leżała tu wówczas prawie połowa ziemi (24 spośród 50 łanów). Ponowne zasiedlenie przebiegało bardzo powoli. W połowie XVII wieku na 59 łanach gospodarowało 15 chłopów i dwóch sołtysów, zaś karczma była własnością burgrabiego pieniężnieńskiego. W 1783 roku była to wieś królewska. Kościół w Łajsach wybudowano w XIV wieku. Aż do XVIII wieku działała przy nim szkoła parafialna.
Przed wybuchem II wojny światowej większość mieszkańców utrzymywała się z rolnictwa i leśnictwa, 60 osób pracowało w przemyśle i rzemiośle, a 36 - w handlu i komunikacji.
Liczba mieszkańców i gospodarstw
1783 - 37 gospodarstw rolne
1820 - 270 osób, 34 gospodarstwa rolne
1857 - 401 osób
1905 - 478 osób
1933 - 576 osób
1939 - 500 osób, 125 gospodarstw domowych
Zabytki
- Częściowo zachowany średniowieczny układ ruralistyczny
- Kościół z XIV wieku, przebudowany w XVIII wieku, neogotycki
- Cmentarz przykościelny
Bibliografia
- Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Wojewódzka ewidencja zabytków [data dostępu: 12.11.2013]
- Gminna ewidencja zabytków w: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Pieniężno, załącznik nr 1 [data dostępu: 12.11.2013]
- Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 12.11.2013]
- Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 12.11.2013]
Przypisy
Zobacz też
