Łajsy (gmina Pieniężno): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
m (Arom przeniósł stronę Łajsy (gm. Pieniężno) na Łajsy (gmina Pieniężno), bez pozostawienia przekierowania pod starym tytułem) |
|||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Łajsy ''' (niem. ''Layss'') – [[wieś sołecka]] położona w [[ | + | ''' Łajsy ''' (niem. ''Layss'') – [[wieś sołecka]] położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat braniewski|powiecie braniewskim]], w [[Pieniężno (gmina miejsko-wiejska)|gminie Pieniężno]]. W latach 1975-1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny|administracyjnie]] do [[Województwo elbląskie|województwa elbląskiego]]. |
Miejscowość w 2010 roku liczyła 227 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie Łajsy i [[Pajtuny]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Jan Wołoszyn]]<ref>http://bip.pieniezno.pl/?cid=91</ref>. | Miejscowość w 2010 roku liczyła 227 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie Łajsy i [[Pajtuny]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Jan Wołoszyn]]<ref>http://bip.pieniezno.pl/?cid=91</ref>. | ||
| Linia 40: | Linia 40: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś została założona na starym pruskim polu | + | Wieś została założona na starym pruskim polu osadniczym zwanym ''Lays''. Przywilej lokacyjny otrzymała 5 maja 1304 roku; obejmowała wówczas 65 łanów, z których cztery przyznano kościołowi, a osiem sołtysowi. Wkrótce potem założono we wsi karczmę oraz młyn. Wieś znacznie ucierpiała podczas ostatniej [[Wojna polsko-krzyżacka 1519-1521|wojny polsko-krzyżackiej]]; odłogiem leżała tu wówczas prawie połowa ziemi (24 spośród 50 łanów). Ponowne zasiedlenie przebiegało bardzo powoli. W połowie XVII wieku na 59 łanach gospodarowało 15 chłopów i dwóch sołtysów, zaś karczma była własnością burgrabiego pieniężnieńskiego. W 1783 roku była to wieś królewska. Kościół w Łajsach wybudowano w XIV wieku. Aż do XVIII wieku działała przy nim szkoła parafialna. |
| − | Przed wybuchem [[II wojna światowa|II wojny światowej]] większość mieszkańców utrzymywała się z rolnictwa i leśnictwa, 60 osób pracowało w przemyśle i rzemiośle, a 36 - w handlu i komunikacji. | + | Przed wybuchem [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]] większość mieszkańców utrzymywała się z rolnictwa i leśnictwa, 60 osób pracowało w przemyśle i rzemiośle, a 36 - w handlu i komunikacji. |
| Linia 61: | Linia 61: | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *Częściowo zachowany średniowieczny układ ruralistyczny | + | *Częściowo zachowany średniowieczny układ ruralistyczny. |
| − | *[[lkwim:Kościół pw. św. Mikołaja w Łajsach|Kościół pw. św. Mikołaja]] z XIV wieku, przebudowany w XVIII wieku, neogotycki | + | *[[lkwim:Kościół pw. św. Mikołaja w Łajsach|Kościół pw. św. Mikołaja]] z XIV wieku, przebudowany w XVIII wieku, neogotycki. |
| − | *Cmentarz przykościelny | + | *Cmentarz przykościelny. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 80: | Linia 80: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat braniewski]] | |
| − | + | [[Kategoria: Pieniężno (gmina miejsko-wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | + | [[Kategoria: 1301-1400]] | |
| − | [[Kategoria: | ||
Wersja z 19:32, 31 sie 2014
| Łajsy | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | braniewski |
| Gmina | Pieniężno |
| Liczba ludności (2010) | 227 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Łajsy | |
| Położenie na mapie Polski  Łajsy | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Łajsy (niem. Layss) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Pieniężno. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 227 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie Łajsy i Pajtuny. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Jan Wołoszyn[1].
Położenie
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, w południowo-zachodniej części Wzniesień Górowskich, 2 km na północny wschód od Pieniężna; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 510 na odcinku Pieniężno - Lelkowo.
Dzieje miejscowości
Wieś została założona na starym pruskim polu osadniczym zwanym Lays. Przywilej lokacyjny otrzymała 5 maja 1304 roku; obejmowała wówczas 65 łanów, z których cztery przyznano kościołowi, a osiem sołtysowi. Wkrótce potem założono we wsi karczmę oraz młyn. Wieś znacznie ucierpiała podczas ostatniej wojny polsko-krzyżackiej; odłogiem leżała tu wówczas prawie połowa ziemi (24 spośród 50 łanów). Ponowne zasiedlenie przebiegało bardzo powoli. W połowie XVII wieku na 59 łanach gospodarowało 15 chłopów i dwóch sołtysów, zaś karczma była własnością burgrabiego pieniężnieńskiego. W 1783 roku była to wieś królewska. Kościół w Łajsach wybudowano w XIV wieku. Aż do XVIII wieku działała przy nim szkoła parafialna.
Przed wybuchem II wojny światowej większość mieszkańców utrzymywała się z rolnictwa i leśnictwa, 60 osób pracowało w przemyśle i rzemiośle, a 36 - w handlu i komunikacji.
Liczba mieszkańców i gospodarstw
1783 - 37 gospodarstw rolne
1820 - 270 osób, 34 gospodarstwa rolne
1857 - 401 osób
1905 - 478 osób
1933 - 576 osób
1939 - 500 osób, 125 gospodarstw domowych
Zabytki
- Częściowo zachowany średniowieczny układ ruralistyczny.
- Kościół pw. św. Mikołaja z XIV wieku, przebudowany w XVIII wieku, neogotycki.
- Cmentarz przykościelny.
Bibliografia
- Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Wojewódzka ewidencja zabytków [data dostępu: 12.11.2013]
- Gminna ewidencja zabytków w: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Pieniężno, załącznik nr 1 [data dostępu: 12.11.2013]
- Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 12.11.2013]
- Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 12.11.2013]
Przypisy
