Świętajno (gmina wiejska, powiat szczycieński): Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
(Utworzono nową stronę "{{Gmina infobox |Gmina = Świętajno |herb_gminy = |flaga_gminy = |mapa_gminy = |mapa_powiatu = |rozmiar_mapki = |mapka ...")
 
Linia 1: Linia 1:
 
{{Gmina infobox
 
{{Gmina infobox
 
  |Gmina          = Świętajno  
 
  |Gmina          = Świętajno  
  |herb_gminy      =
+
  |herb_gminy      = Plik:Herb_gminy_Świętajno.png|Herb gminy Świętajno
  |flaga_gminy    =
+
  |flaga_gminy    =  
 
  |mapa_gminy      =  
 
  |mapa_gminy      =  
 
  |mapa_powiatu    =  
 
  |mapa_powiatu    =  
Linia 8: Linia 8:
 
  |mapka          =  
 
  |mapka          =  
 
  |województwo    = warmińsko-mazurskie  
 
  |województwo    = warmińsko-mazurskie  
  |powiat          = olsztyński
+
  |powiat          = szczycieński
  |rodzaj_gminy    = miejsko-wiejska
+
  |rodzaj_gminy    = wiejska
 
  |zarządzający    = Wójt
 
  |zarządzający    = Wójt
  |wójt            = [[Andrzej Jan Mazur| Andrzej Mazur]]
+
  |wójt            = [[Alicja  Kołakowska]]
  |adres_ug        = ul. Kolejowa 7
+
  |adres_ug        = ul. Grunwaldzka 15
  |kod_poczt_ug    = 11-730 Mikołajki
+
  |kod_poczt_ug    = 12-140 Świętajno
  |powierzchnia    = 149,21
+
  |powierzchnia    = 279,55
  |sołectwa        = 13
+
  |sołectwa        = 15
  |miejscowości    = 19
+
  |miejscowości    = 26
 
  |rok            = 2013
 
  |rok            = 2013
  |populacja      = 3651
+
  |populacja      = 6088
  |gęstość        = 24
+
  |gęstość        = 22
 
  |urbanizacja    =  
 
  |urbanizacja    =  
 
  |nr_kier        = 89
 
  |nr_kier        = 89
  |tablica_rej    = NLI
+
  |tablica_rej    = NSZ
  |TERYT          = 2809042
+
  |TERYT          = 2817072
 
  |TERC10          =  
 
  |TERC10          =  
  |www            = http://www.lubomino.ug.gov.pl/
+
  |www            = http://www.swietajno-ug.wwm.pl/
  |bip            = http://bip.lubomino.tensoft.pl/
+
  |bip            = http://bip.swietajno-ug.wwm.pl/
 
}}  
 
}}  
'''Gmina Barczewo''' – gmina wiejska położona w północnej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]] i we wschodniej części [[Powiat lidzbarski| powiatu lidzbarskiego]]. Siedziba gminy znajduje  
+
'''Gmina Świętajno''' – gmina wiejska położona w południowej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]], we wschodniej części [[Powiat szczycieński| powiatu szczycieńskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Świętajno| Świętajnie]].
  
się w [[Olecko| Olecku]].
+
Gmina rolnicza o dużej powierzchni zalesienia, posiadająca liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki.  
  
Tereny gminy położone są na [[Równina Ornecka| Równinie Orneckiej]], pomiędzy [[Wzniesienie Górowskie| Wzniesieniem Górowskim]] a [[Pojezierze Olsztyńskie| Pojezierzem Olsztyńskim]]. Gmina o charakterze rolniczym z udziałem
+
Władzę w gminie sprawuje wójt [[Alicja  Kołakowska]]<ref>BIP Urzędu Gminy Świętajno [http://bip.swietajno-ug.wwm.pl/index.php?strona=dokument&podstrona=32]</ref>.
 
 
gospodarki leśnej (ze względu na dużą powierzchnię kompleksów leśnych). Gmina o wysokim saldzie migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały oraz wysokim bezrobociu.
 
 
 
 
 
Władzę w gminie sprawuje wójt [[Andrzej Jan Mazur| Andrzej Mazur]]<ref name="p1">BIP Urzędu Gminy Lidzbark Warmiński [http://bip.warmia.mazury.pl/lidzbark_warminski_gmina_wiejska/]</ref>.
 
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
 
== Powierzchnia gminy ==
 
== Powierzchnia gminy ==
Gmina wiejska Świętajno Oleckie zajmuje powierzchnię 149,21km<sup>2</sup><ref name="p2">Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3175]</ref>, w tym:
+
Gmina wiejska Świętajno zajmuje powierzchnię 279,55 km<sup>2</sup><ref name="p1">Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3252]</ref>, w tym:
*użytki rolne: 56%  
+
*użytki rolne: 26%
*lasy: 31%
+
*lasy: 64%
*wody: 1,06%  
 
  
Gmina stanowi 26,4% powierzchni [[Powiat lidzbarski| powiatu lidzbarskiego]].
+
Gmina stanowi 14,5% powierzchni [[Powiat szczycieński| powiatu szczycieńskiego]]
  
 
== Demografia ==
 
== Demografia ==
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>:
+
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p1"/>:
 +
{{Galeria|Nazwa=Świętajno (gmina wiejska)|wielkość=300|pozycja=right
 +
|Plik: Kościół w Jerutkach.jpg| Kościół pw. św. Maksymiliana Marii Kolbe w Jerutkach<br/> Autor: Mieczysław Kalski
 +
|Plik: Kościół w Świętajnie.jpg| Kościół pw. św. Andrzeja Boboli w Świętajnie<br/> Autor: Mieczysław Kalski
 +
|Plik:Świętajno_żniwiarz.jpg| Figura żniwiarza w Świętajnie<br/> Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:%C5%9Awi%C4%99tajno_-_%C5%BCniwiarz.jpg?uselang=pl wikimedia.commons.org]
 +
}}
 
{|class="wikitable"
 
{|class="wikitable"
 
!Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni
 
!Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni
|-
+
|--
 
|jednostka || osób || % || osób || % || osób || %
 
|jednostka || osób || % || osób || % || osób || %
 
|--
 
|--
|liczba || 12409 || 100 || 6346 || 51,1 || 6063 || 48,9
+
|liczba || 6088 || 100 || 3018 || 49,6 || 3070 || 50,4
 
|--
 
|--
|gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 51 || colspan=2| 26 || colspan=2| 25
+
|gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 22 || colspan=2| 11 || colspan=2| 11
 
|}
 
|}
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie miejsko-wiejskiej Orneta wynosiło -79 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 45,9% migracji w [[Powiat lidzbarski| powiecie lidzbarskim]] oraz 2,1% w  
+
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Świętajno wynosiło -11 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 4,8% migracji w [[Powiat węgorzewski| powiecie węgorzewskim]] oraz 0,3% w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]].
 +
 
 +
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej ==
 +
Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy Świętajno były częścią [[Powiat szczycieński| powiatu szczycieńskiego]] w [[Województwo olsztyńskie| województwie olsztyńskim]]<ref> Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177]</ref>.<br/>
 +
W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191]</ref>. Gromada Świętajno przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej w 1972 roku, która przywracała podział państwa na gminy<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312]</ref>.<br/>
 +
Gminę Świętajno powołano na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref>, w jej skład wchodziły obszary sołectw: Biały Grunt, Chochół, Cis, Długi Borek, Jerominy, Jerutki, Jeruty, Koczek, Kolonia, Konrady, Piasutno, Spychowo, Stare Czajki, Świętajno, Zielone.<br/> 
 +
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych.  [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091]</ref>, przestał istnieć powiat szczycieński. Gmina Świętajno została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.<br/>
 +
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652]</ref> umiejscowiły gminę Świętajno w powołanym 1 stycznia 1999 roku [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat szczycieński| powiecie szczycieńskim]].
  
[[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]].  
+
Gmina wiejska Świętajno graniczy z gminami: [[Dźwierzuty (gmina wiejska)|Dźwierzuty]], [[Piecki (gmina wiejska)|Piecki]], [[Ruciane-Nida  (gmina miejsko-wiejska)|Ruciane-Nida]], [[Rozogi (gmina wiejska)| Rozogi]], [[Szczytno (gmina wiejska)| Szczytno]].
  
 
== Miejscowości na terenie gminy ==
 
== Miejscowości na terenie gminy ==
Sołectwa: [[Augustyny]], [[Bażyny]], [[Biały Dwór]], [[Chwalęcin]], [[Dąbrówka]], [[Drwęczno]], [[Henrykowo]], [[Karbowo]], [[Karkajmy]], [[Klusajny]], [[Krosno]], [[Krzykały]], [[Kumajny]], [[Miłkowo]], [[Mingajny]], [[Nowy Dwór]], [[Opin]], [[Osetnik]],  
+
Sołectwa: [[Biały Grunt]], [[Chochół]], [[Długi Borek]], [[Jerominy]], [[Jerutki]], [[Jeruty]], [[Koczek]], [[Kolonia]], [[Konrady]], [[Nowe Czajki-Cis]], [[Piasutno]], [[Spychowo]], [[Stare Czajki]], [[Świętajno]], [[Zielone]].
 
 
[[Wojciechowo (gmina Orneta)| Wojciechowo]], [[Wola Lipecka]].
 
  
Pozostałe miejscowości: [[Lejławki Wielkie]], [[Lejławki Małe]], [[Tawty]], [[Bogatyńskie]], [[Gieduty]], [[Karkajmy Małe]], [[Ostry Kamień]].
+
Pozostałe miejscowości: [[Chajdyce]], [[Powałczyn]], [[Kierwik]], [[Połom]], [[Myszadło]], [[Kobiel]], [[Łąck Mały]], [[Bystrz]], [[Niedźwiedzi Kąt]], [[Szklarnia]].  
  
 
== Gospodarka ==
 
== Gospodarka ==
Główną gałęzią rozwoju gospodarczego gminy wiejskiej Orneta jest rolnictwo oparte na gospodarstwach indywidualnych. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję
+
Gospodarka gminy Świętajno opiera się głównie na rolnictwie i leśnictwie. Użytki rolne zajmują 26% (7298 ha) ogólnej powierzchni gminy, w tym: 44,2% (3229 ha) stanowią grunty orne, 55,7% (4065 ha) łąki i pastwiska.  Produkcja roślinna nastawiona jest na zaspokajanie potrzeb własnych rolników oraz wytwarzanie paszy dla zwierząt. W zasiewach dominują zboża. W produkcji zwierzęcej przeważa chów bydła, hodowana jest również trzoda chlewna. W strukturze gospodarstw indywidualnych najwięcej (około 50%) jest gospodarstw małych (1-5 ha) oraz dużych (około 22%) (powyżej 15 ha)<ref>Strategia rozwoju gminy Świętajno, Świętajno 2008. [http://bip.swietajno-ug.wwm.pl/index.php?strona=dokument&podstrona=105]</ref>. Walory przyrodnicze obszarów wiejskich oraz czyste środowisko tworzą sprzyjające warunki dla rozwoju rolnictwa ekologicznego oraz agroturystyki, co może być dla rolników szansą na rozwój.<br/>
 +
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Świętajno wynosiła pod koniec 2013 roku 462. W tym 17 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 445 tworzy sektor prywatny. 116 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 41 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 59 firm w dziale budownictwo, 78 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 24 firmy<ref name="p1"/>. Na terenie gminy działają firmy przetwórstwa i obróbki drewna (zakłady stolarskie, meblarskie, tartaki), dość dobrze rozwinięta jest sieć usług (budownictwo, transport) i handel.
  
roślinną i hodowlę zwierząt. Użytki rolne zajmują  ponad 50% powierzchni gminy, grunty orne: 43,6% (10659 ha), łąki i pastwiska zajmują 12,3% (3000 ha), a sady 0,09% (24 ha). Znajdują się one na glebach średnich - IV klasy bonitacyjnej.
+
Szczególne znaczenie dla rozwoju gminy ma turystyka. Walorami sprzyjającymi rozwojowi turystyki są: korzystne warunki naturalne dobrze zachowane środowisko przyrodnicze i krajobrazowe, mały poziom zurbanizowania, czyste powietrze, duża lesistość terenów oraz jeziora. Bazę turystyczną stanowią ośrodki wypoczynkowe, domki letniskowe, pola namiotowe oraz gospodarstwa agroturystyczne w miejscowościach: Jerutki, Kolonia, Biały Grunt, Spychówko, Piasutno<ref>Urząd Gminy Świętajno [http://www.swietajno-ug.wwm.pl/]</ref>. <br/>  
 
+
Gmina Świętajno należy do [[LGD "Brama Mazurskiej Krainy"|LGD "Brama Mazurskiej Krainy"]], [[Związek Gmin "Czyste Mazury"|Związku Gmin "Czyste Mazury"]] oraz [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich|Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]].    
W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż (pszenica, jęczmień) uprawiane sa również ziemniaki, buraki cukrowe i rzepak. W produkcji zwierzęcej przeważa hodowla trzody chlewneji bydła. W srukurze gospodarstw rolnych większość
+
 
+
W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary peryferyzacji społeczno-gospodarczej| obszarów peryferyzacji społeczno-gospodarczej]].  
stanowią dospodarstwa małe i średnie (od 1-10 ha)<ref>[http://orneta-umig.bip-wm.pl/public/ Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Orneta na lata 2001 - 2015.]</ref>.
+
 
+
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Świętajno wynosiła 586 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 9,2% bezrobotnych w [[Powiat szczycieński| powiecie szczycieńskim]].
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Orneta wynosiła w 2013 roku 1163. W tym 132 podmioty należały do sektora publicznego, pozostałe 1031 tworzy sektor prywatny. 272 firmy były
 
 
 
zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 85 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 125 firm w dziale budownictwo, 63 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami
 
 
 
gastronomicznymi prowadziło 31 firm<ref name="p2"/>.<br/>  
 
Orneta jest gminą średnio uprzemysłowioną, dominują tu branże: [[Produkcja metalowych wyrobów gotowych z wyłączeniem maszyn i urządzeń| metalurgiczna]] i odzieżowa. Do wiodących zakładów metalurgicznych należą: Fabryka Śrub i
 
 
 
Elementów Złącznych "Nowa Orneta" Sp. z o.o., Gunnebo Industries Sp z o.o. z siedzibą w Ornecie, Metal Produkt sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe PORKON Sp. z o.o.; branżę odzieżową reprezentują: "Polcotex" Sp. z
 
 
 
o.o. zakład produkcyjny w Ornecie, "Bea-Mode" Sp. z o.o. i inne. W gminie dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.<br/>
 
Liczne zasoby leśne pozwoliły na rozwój przemysłu drzewnego. Na terenie gminy funkcjonuje [[Nadleśnictwo Orneta]], które prowadzi gospodarkę leśną na obszarze ponad 7500 ha.
 
 
 
Turystyka nie odgrywa w gminie Orneta dominującej roli. Jednak duża ilość lasów, bogactwo przyrody, zabytków historycznych Ornety i okolic podnosi w wysokim stopniu walory krajoznawczo – turystyczne regionu i stwarza warunki do jej
 
 
 
rozwoju.<br/>
 
Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Orneta, Henrykowo, Opin<ref name="p1"/>.
 
 
 
Gmina Orneta należy do lokalnej organizacji turystycznej [[Stowarzyszenie "Dom Warmiński"| Stowarzyszenia "Dom Warmiński"]], [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich| Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]] oraz [[LGD "Warmiński
 
 
 
Zakątek"]].
 
 
 
W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary przygraniczne| obszarów przygranicznych]] oraz [[Obszary wymagające
 
 
 
restrukturyzacji i rewitalizacji| obszarów wymagających restrukturyzacji i rewitalizacji]] wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe, jak i ze względu na występujące zapóźnienia.
 
 
 
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Orneta wynosiła 1477 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 35,2% bezrobotnych w [[Powiat lidzbarski| powiecie lidzbarskim]].
 
  
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 14,7% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>.
+
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 21% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>.
  
 
== Kultura i turystyka ==
 
== Kultura i turystyka ==
 
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy'''
 
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy'''
*[[Miejski Dom Kultury im. Franciszka Chruściela w Ornecie]]
+
*[[Gminny Ośrodek Kultury w Świętajnie]]  
*Galeria ART-NOVA
+
*[[Gminna Biblioteka Publiczna w Świętajnie]]
*[[Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Orneta]] - filie biblioteki w Henrykowie i Bażynach
+
Filie biblioteki znajdują się w Spychowie, Kolonii.
  
 
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą'''
 
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą'''
*Kaziuki Wilnuki w Ornecie
+
*Krealia
*Ornecki Festiwal Kobiet - Baba Fest
+
*Plener Malarski w Spychowie
*Festiwal "ŁAŁ KULTURA"
+
*Dożynki Powiatowe
*Dni Ornety
 
*dożynki gminne
 
  
 
'''Ludzie związani z gminą'''
 
'''Ludzie związani z gminą'''
*[[Eberhard z Nysy]] (1250-1326) -  biskup warmiński; wydał dokumenty lokacyjne m.in. dla Ornety, za jego czasów rozpoczęto budowę tamtejszego [[lkwim: Zamek w Ornecie| zamku]], przeznaczył też środki na budowę kościoła w Ornecie.
+
*[[lkwim: Jan Dopatka|Jan Dopatka]] (1894-1976) - poeta mazurski tworzący w języku niemieckim i polskim, działacz mazurski.  
*[[Szymon Rudnicki]] (1552-1621) - sekretarz koronny, biskup warmiński; podczas jego urzędowania został wyremontowany i odnowiony [[lkwim: Zamek w Ornecie| zamek biskupi w Ornecie]]; fundator głównego ołtarza  w kościele we wsi
 
 
 
Bogatyńskie.
 
*[[Herman z Pragi]]  (1280 - noc noworoczna 1349/1350) - biskup warmiński, za jego czasów rozpoczęto budowę [[lkwim:Kościół pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Ornecie|kościoła pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana
 
  
Ewangelisty w Ornecie]], zmarł w Ornecie.
 
*[[Eugeniusz Buchholz]] (1865 -1928 ) - literat, redaktor, tłumacz, księgarz.
 
*[[Jan Wulff  (1735 - 1807) - urodzony w Ornecie, cysters, budowniczy organów w katedrze oliwskiej.
 
*[[Zygmunt Kamiński]] - piłkarz Warmii Olsztyn w latach 60-tych w najlepszym okresie historii klubu, trener  "Błękitnych" Orneta.
 
*[[Piotr Zrada]] -  lekkoatleta, specjalista w biegu na 400 metrów, mistrz świata i Europy juniorów młodszych.
 
 
 
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy'''
 
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy'''
  
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej Orneta należą<ref>Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [http://www.nid.pl/pl/]</ref>:
+
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Świętajno należą<ref>Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [http://www.nid.pl/pl/]</ref>:
*[[Kościół pw. Świętych Mikołaja Biskupa i Rocha w Bażynach]] wraz z przykościelnym cmentarzem
+
*[[lkwim: Kościół pw. św. Maksymiliana Kolbe w Jerutkach|kościół pw. św. Maksymiliana Marii Kolbe w Jerutkach]] wraz z przykościelnym cmentarzem
*[[Kościół pw. Świętej Trójcy i św. Michała w Bogatyńskich]]
+
*[[lkwim: Kościół pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Spychowie| kościół pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Spychowie]]
*[[Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Chwalęcinie]] wraz z przykościelnym cmentarzem
+
*[[lkwim: Kościół pw. św. Andrzeja Boboli w Świętajnie|kościół pw. św. Andrzeja Boboli w Świętajnie]]
*[[Kościół pw. św. Katarzyny w Henrykowie]] wraz z plebanią
+
*[[lkwim: Kościół Chrześcijan Baptystów w Świętajnie|kaplica baptystów w Świętajnie]]
*[[Kościół pw. Nawiedzenia Najświetszej Maryi Panny i św. Józefa w Krośnie]], krużganki z kaplicami
+
*zabytkowe domy we wsiach: Jerutki, Jeruty, Świętajno
*[[Kościół pw. św. Wawrzyńca w Mingajnach]] wraz z przykościelnym cmentarzem
 
*[[Kościół pw. Świętego Krzyża w Opinie]]
 
*zespoły pałacowe w: Bażynach, Bogatyńskich, Karkajmach
 
*układ urbanistyczny miasta Orneta z rynkiem i ratuszem oraz liczne zabytkowe kamieniczki w rynku i przy okolicznych ulicach
 
*pozostałości murów obronnych
 
*[[lkwim: Kościół pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Ornecie| Kościół pw. św. Jana Chrzciciela Ornecie]] wraz z plebanią
 
*[[Cerkiew św. Mikołaja w Ornecie]]  
 
*klasztor sióstr katarzynek wraz z otaczającym go ogrodem
 
*[[Kaplice jerozolimskie| Kaplica Jerozolimska]] (przy drodze do Elbląga)
 
*zabytkowy spichlerz
 
*ruiny kościoła pw. św. Jakuba w Osetniku
 
*młyn w Osetniku
 
  
 
'''Szlaki i atrakcje turystyczne'''
 
'''Szlaki i atrakcje turystyczne'''
*szlak przyrodniczo-dydaktyczny "Czarci Jar" oraz ścieżki rowerowe wyznaczone przez [[Nadleśnictwo Orneta]]
+
*szlak kajakowy rzeki Krutyni
*umocnienia i fortyfikacje tzw.[[ "Trójkąt Lidzbarski'| "Trójkata Lidzbarskiego"]]
+
*szlaki piesze:
*mini skatepark przy Jeziorze Mieczowym
+
**[[Szlak im. Melchiora Wańkowicza: Sorkwity - Rezerwat Sosna Królewska| Szlak im. Melchiora Wańkowicza]]: Sorkwity - Jeleniowo - Krawno - Spychowo - Kierwik - Koczek - Zgon (55 km)
*[[lkwim: Zamek w Ornecie| pozostałości po zamku biskupim w Ornecie]]
+
**[[Szlak tatarski|Szlak tatarski]]: Szczytno - rzeka Wałpusza - jezioro Marksoby - Krawno - Babięta (28 km)
*liczne zabytki architektury, w tym kaplicaki przydrożne, m.in. [[Kapliczka w Osetniku| kapliczka w Osetniku]]
+
*szlaki rowerowe:
*zabytkowe parki dworskie, m.in. w Bażynach, Bogatyńskich, Karkajmach
+
**trasa "Juranda": Szczytno - Jerutki - Powałczyn - Babięta - Nowy Zyzdrój - Spychowo - Niedźwiedzi Kąt - Faryny - Rozogi - Klon - Stare Czajki - Świętajno - Jerutki - Szczytno (95 km)
 +
*rajd konny "Ewita": Sasek Mały - Szymanki - Ciemna Dąbrowa - Piecuchy - Wały - Gawrzyjałki - Wyżega - Jerominy - Chochół - Świętajno - Marksoby - Orżyny - Jabłonka - Trelkowo - Kobylocha - Piece - Sawica - Witówko - Sasek
 
*obszary chronionego krajobrazu, rezerwat i pomniki przyrody
 
*obszary chronionego krajobrazu, rezerwat i pomniki przyrody
 +
*jeziora, lasy
  
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Orneta można uzyskać na stronie internetowej [http://www.orneta.pl/informacja/ UMiG Orneta].
+
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Świętajno można uzyskać na stronach internetowych: [http://www.swietajno-ug.wwm.pl/ UG Świętajno] oraz [http://www.turystyka.szczytno.pl/ LOT Powiatu Szczycieńskiego]
  
 
== Szkolnictwo ==
 
== Szkolnictwo ==
W gminie miejsko-wiejskiej Orneta istnieją następujące placówki edukacyjne:  
+
W gminie wiejskiej Świętajno istnieją następujące placówki edukacyjne:  
*Przedszkole nr 1 w Ornecie
+
*[[Szkoła Podstawowa im. Kornela Makuszyńskiego w Jerutach]]
*Przedszkole nr 2 w Ornecie
+
*[[Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Kolonii]]
*[[Szkoła Podstawowa nr 1 im. mjr. Henryka Sucharskiego w Ornecie]]
+
*[[Gimnazjum im. Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego w Świętajnie]]
*[[Szkoła Podstawowa nr 4 im. Janusza Korczaka w Ornecie]]
+
*[[Zespół Szkolno-Przedszkolny w Świętajnie]] - [[Przedszkole Samorządowe "Akademia Bajek" w Świętajnie]], [[Szkoła Podstawowa im. Ignacego Krasickiego w Świętajnie]]
*[[Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Bażynach]]
+
*[[Zespół Szkół w Spychowie]] - [[Szkoła Podstawowa im. Marii Zientary-Malewskiej w Spychowie]], [[Gimnazjum w Spychowie]]
*[[Szkoła Podstawowa w Mingajnach]]
+
*Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Świętajnie
*[[Gimnazjum nr 2 w Ornecie im. 29 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego| Gimnazjum nr 2 im. 29 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego w Ornecie]]
+
*Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla Dorosłych w Świętajnie
*[[Gimnazjum Nr 1 w Ornecie]]
 
*[[Zespół Szkół Ogólnokształcących w Ornecie]] - [[Gimnazjum Nr 1 w Ornecie]] przy ZSO w Ornecie, [[Liceum Ogólnokształcące im. Bojowników o Polskość Warmii w Ornecie]], Szkoła Policealna Nr 2
 
*[[Zespół Szkół Zawodowych Centrum Kształcenia Ustawicznego im. Stanisława Staszica w Ornecie]]
 
  
 
== Sport ==
 
== Sport ==
W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: turnieje piłki nożnej dziaci i dorosłych, turnieje: siatkówki, "Majówka Rowerowa", [[Warmia Mazury Senior Games]] - badminton.
+
W gminie organizowane są różnorodne imprezy sportowe, m.in.: Otwarte Mistrzostwa Powiatu w Piłce Plażowej – Piasutno, Powiatowy Turniej Piłki Plażowej, turnieje piłki nożnej.<br/>
 
 
Na terenie gminy działają kluby:
 
*[[MKS "Błękitni" Orneta]]
 
*SLKS "Tramp" w Ornecie
 
*UKS "Bystry" w Ornecie
 
*Uczniowski Integracyjny Klub Sportowy "MIG"
 
*Integracyjny Klub Sportowy "SMOK"
 
  
 
==Inne organizacje i instytucje==
 
==Inne organizacje i instytucje==
*[[Stowarzyszenie na Rzecz Pomocy Osobom Niepełnosprawnym w Ornecie]]  
+
*[[lkwim: Chór Pasjonata ze Świętajna|Chór Pasjonata ze Świętajna]]
*[[Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Miasta i Gminy Orneta "Ornecianie"]]
+
*[[Fundacja na Rzecz Wspierania Rozwoju Kreatywności oraz Rozwoju Twórczości Dzieci, Młodzieży i Dorosłych Kreolia - Kraina Kreatywności z siedzibą w Jerutkach]]
*[[Stowarzyszenie Orneckie "AGRORELAKS"]]
+
*[[Stowarzyszenie "Przyjazne Spychowo"]]
*[[Stowarzyszenie na rzecz Wspierania Rozwoju Wsi, Świetlicy i Punktu Przedszkolnego w Bażynach "DOGONIĆ MARZENIA"]]
 
*[[Stowarzyszenie MIASTOWIEŚ w Ornecie]]
 
*[[Stowarzyszenie Arkadia z siedzibą w Dąbrówce]]
 
*[[Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Karbowo]]
 
*[[Stowarzyszenie Nowe Drwęczno]]
 
  
 
== Obszary chronione i pomniki przyrody ==
 
== Obszary chronione i pomniki przyrody ==
 
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>:  
 
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>:  
  
Rezerwaty przyrody:
+
Park krajobrazowy:
*[[Rezerwat Ostoja bobrów na rzece Pasłęce]] (4239,97 ha)
+
*[[Mazurski Park Krajobrazowy]] (53 655 ha)
  
 +
Rezerwaty:
 +
*[[Rezerwat Pupy]] (58,12 ha)
 +
 
Obszary chronionego krajobrazu:
 
Obszary chronionego krajobrazu:
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Pasłęki]] (43307,3 ha)
+
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Otuliny Mazurskiego Parku Krajobrazowego–Kierwik]] (250 ha)
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Równiny Orneckiej]] (11511,3 ha)
+
*[[Spychowski Obszar Chronionego Krajobrazu]] (12 101,8 ha)
 +
 
 +
Obszary [[Natura 2000]]:
 +
*[[Natura 2000 Puszcza Piska| Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Piska]] (172 802,21 ha)
 +
*[[Natura 2000 Ostoja Piska|Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Piska]] (57 826,61 ha)
  
Obszary Natura 2000:
+
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Świętajno znajduje się 11 pomników przyrody oraz użytki ekologiczne [[Użytek ekologiczny "Biele"| "Biele"]], [[Użytek ekologiczny "Kosaciec"|"Kosaciec"<ref name="p3"/>.
*[[Natura 2000 Rzeka Pasłęka| Specjalny obszar ochrony siedlisk Rzeka Pasłęka]] (8 418,46 ha)
 
*[[Obszar specjalnej ochrony ptaków Dolina Pasłęki]] (20 669,89 ha)
 
  
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Orneta znajdują się 43 pomniki przyrody. Ochroną objęto przede wszystkim pojedyncze okazy i aleje drzew<ref name="p3"/>.
+
==Zobacz też:==
 +
*[[Szczycieńska Pozycja Leśna]]
  
Zobacz też:
 
[[Referendum w Ornecie 2013]]
 
 
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
<references/>
 
<references/>
  
== Bibliografia==
+
==Bibliografia==
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]
+
Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014] <br/>
 
+
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/>
<br/>
+
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/>
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
+
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl][20.12.2014]<br/>
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl]
+
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/>
 
+
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/>
[20.10.2014]<br/>
 
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl]  
 
 
 
[20.10.2014]<br/>
 
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
 
 
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/>
 
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/>
[http://orneta-umig.bip-wm.pl/public/ Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Orneta na lata 2001 - 2015.]<br/>
+
[http://bip.swietajno-ug.wwm.pl/index.php?strona=dokument&podstrona=105 Strategia rozwoju gminy Świętajno, Świętajno 2008]
[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3174 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.10.2014]<br/>
+
[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3252 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.12.2014]<br/>
[http://bip.warmia.mazury.pl/kiwity_gmina_wiejska/  BIP Urzędu Gminy Kiwity] [20.10.2014]<br/>
+
[http://bip.swietajno-ug.wwm.pl/ BIP Urzędu Gminy Świętajno] [20.12.2014]<br/>
[http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20.10.2014]<br/>
+
[http://www.swietajno-ug.wwm.pl/ Urząd Gminy Świętajno] [20.12.2014]<br/>
[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]<br/>
+
[http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20.12.2014]<br/>
[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]<br/>
+
[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.12.2014]<br/>
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat szczycieński]][[Kategoria: Świętajno (gmina wiejska, powiat szczycieński)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]]
+
[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.12.2014]<br/>
 +
[http://olsztyn.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/szczycienski/swietajno.pdf UStat Olsztyn] [20.12.2014]<br/>
 +
[http://www.ko.olsztyn.pl/?main=2&sub=4 Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim] [20.12.2014]<br/>
 +
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat szczycieński]][[Kategoria: Świętajno (gmina wiejska, powiat szczycieński)]] [[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]]

Wersja z 18:30, 3 lut 2015

Gmina Świętajno

Herb
Herb gminy
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat szczycieński
Rodzaj gminy wiejska
Wójt Alicja Kołakowska
Powierzchnia 279,55 km²
Liczba sołectw 15
Liczba miejscowości 26
Liczba ludności (2013)
Gęstość zaludnienia
6088
22 osób/km²
Strefa numeracyjna 89
Tablice rejestracyjne NSZ
TERYT 2817072
Urząd gminy
ul. Grunwaldzka 15 12-140 Świętajno
Strona internetowa gminy
Biuletyn Informacji Publicznej gminy

Gmina Świętajno – gmina wiejska położona w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego, we wschodniej części powiatu szczycieńskiego. Siedziba gminy znajduje się w Świętajnie.

Gmina rolnicza o dużej powierzchni zalesienia, posiadająca liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki.

Władzę w gminie sprawuje wójt Alicja Kołakowska[1].

Powierzchnia gminy

Gmina wiejska Świętajno zajmuje powierzchnię 279,55 km2[2], w tym:

  • użytki rolne: 26%
  • lasy: 64%

Gmina stanowi 14,5% powierzchni powiatu szczycieńskiego

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:

Świętajno (gmina wiejska)
Kościół pw. św. Maksymiliana Marii Kolbe w Jerutkach Autor: Mieczysław Kalski
Kościół pw. św. Maksymiliana Marii Kolbe w Jerutkach
Autor: Mieczysław Kalski
 
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób  % osób  % osób  %
liczba 6088 100 3018 49,6 3070 50,4
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)
22 11 11

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Świętajno wynosiło -11 osób[2], co stanowi 4,8% migracji w powiecie węgorzewskim oraz 0,3% w województwie warmińsko-mazurskim.

Historia gminy jako jednostki administracyjnej

Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy Świętajno były częścią powiatu szczycieńskiego w województwie olsztyńskim[3].
W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady[4]. Gromada Świętajno przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej w 1972 roku, która przywracała podział państwa na gminy[5].
Gminę Świętajno powołano na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[6], w jej skład wchodziły obszary sołectw: Biały Grunt, Chochół, Cis, Długi Borek, Jerominy, Jerutki, Jeruty, Koczek, Kolonia, Konrady, Piasutno, Spychowo, Stare Czajki, Świętajno, Zielone.
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[7], przestał istnieć powiat szczycieński. Gmina Świętajno została bezpośrednio częścią województwa olsztyńskiego.
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[8] umiejscowiły gminę Świętajno w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim.

Gmina wiejska Świętajno graniczy z gminami: Dźwierzuty, Piecki, Ruciane-Nida, Rozogi, Szczytno.

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Biały Grunt, Chochół, Długi Borek, Jerominy, Jerutki, Jeruty, Koczek, Kolonia, Konrady, Nowe Czajki-Cis, Piasutno, Spychowo, Stare Czajki, Świętajno, Zielone.

Pozostałe miejscowości: Chajdyce, Powałczyn, Kierwik, Połom, Myszadło, Kobiel, Łąck Mały, Bystrz, Niedźwiedzi Kąt, Szklarnia.

Gospodarka

Gospodarka gminy Świętajno opiera się głównie na rolnictwie i leśnictwie. Użytki rolne zajmują 26% (7298 ha) ogólnej powierzchni gminy, w tym: 44,2% (3229 ha) stanowią grunty orne, 55,7% (4065 ha) łąki i pastwiska. Produkcja roślinna nastawiona jest na zaspokajanie potrzeb własnych rolników oraz wytwarzanie paszy dla zwierząt. W zasiewach dominują zboża. W produkcji zwierzęcej przeważa chów bydła, hodowana jest również trzoda chlewna. W strukturze gospodarstw indywidualnych najwięcej (około 50%) jest gospodarstw małych (1-5 ha) oraz dużych (około 22%) (powyżej 15 ha)[9]. Walory przyrodnicze obszarów wiejskich oraz czyste środowisko tworzą sprzyjające warunki dla rozwoju rolnictwa ekologicznego oraz agroturystyki, co może być dla rolników szansą na rozwój.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Świętajno wynosiła pod koniec 2013 roku 462. W tym 17 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 445 tworzy sektor prywatny. 116 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 41 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 59 firm w dziale budownictwo, 78 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 24 firmy[2]. Na terenie gminy działają firmy przetwórstwa i obróbki drewna (zakłady stolarskie, meblarskie, tartaki), dość dobrze rozwinięta jest sieć usług (budownictwo, transport) i handel.

Szczególne znaczenie dla rozwoju gminy ma turystyka. Walorami sprzyjającymi rozwojowi turystyki są: korzystne warunki naturalne dobrze zachowane środowisko przyrodnicze i krajobrazowe, mały poziom zurbanizowania, czyste powietrze, duża lesistość terenów oraz jeziora. Bazę turystyczną stanowią ośrodki wypoczynkowe, domki letniskowe, pola namiotowe oraz gospodarstwa agroturystyczne w miejscowościach: Jerutki, Kolonia, Biały Grunt, Spychówko, Piasutno[10].
Gmina Świętajno należy do LGD "Brama Mazurskiej Krainy", Związku Gmin "Czyste Mazury" oraz Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich.

W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów peryferyzacji społeczno-gospodarczej.

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Świętajno wynosiła 586 osób[2], co stanowi 9,2% bezrobotnych w powiecie szczycieńskim.

Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 21% ludności[11].

Kultura i turystyka

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy

Filie biblioteki znajdują się w Spychowie, Kolonii.

Wydarzenia kulturalne związane z gminą

  • Krealia
  • Plener Malarski w Spychowie
  • Dożynki Powiatowe

Ludzie związani z gminą

  • Jan Dopatka (1894-1976) - poeta mazurski tworzący w języku niemieckim i polskim, działacz mazurski.

Zabytki znajdujące się na terenie gminy

Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Świętajno należą[12]:

Szlaki i atrakcje turystyczne

  • szlak kajakowy rzeki Krutyni
  • szlaki piesze:
  • szlaki rowerowe:
    • trasa "Juranda": Szczytno - Jerutki - Powałczyn - Babięta - Nowy Zyzdrój - Spychowo - Niedźwiedzi Kąt - Faryny - Rozogi - Klon - Stare Czajki - Świętajno - Jerutki - Szczytno (95 km)
  • rajd konny "Ewita": Sasek Mały - Szymanki - Ciemna Dąbrowa - Piecuchy - Wały - Gawrzyjałki - Wyżega - Jerominy - Chochół - Świętajno - Marksoby - Orżyny - Jabłonka - Trelkowo - Kobylocha - Piece - Sawica - Witówko - Sasek
  • obszary chronionego krajobrazu, rezerwat i pomniki przyrody
  • jeziora, lasy

Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Świętajno można uzyskać na stronach internetowych: UG Świętajno oraz LOT Powiatu Szczycieńskiego

Szkolnictwo

W gminie wiejskiej Świętajno istnieją następujące placówki edukacyjne:

Sport

W gminie organizowane są różnorodne imprezy sportowe, m.in.: Otwarte Mistrzostwa Powiatu w Piłce Plażowej – Piasutno, Powiatowy Turniej Piłki Plażowej, turnieje piłki nożnej.

Inne organizacje i instytucje

Obszary chronione i pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[13]:

Park krajobrazowy:

Rezerwaty:

Obszary chronionego krajobrazu:

Obszary Natura 2000:

Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Świętajno znajduje się 11 pomników przyrody oraz użytki ekologiczne "Biele", [[Użytek ekologiczny "Kosaciec"|"Kosaciec"[13].

Zobacz też:

Przypisy

  1. BIP Urzędu Gminy Świętajno [1]
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [2]
  3. Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. [3]
  4. Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[4]
  5. Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. [5]
  6. Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
  7. Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [6]
  8. Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[7]
  9. Strategia rozwoju gminy Świętajno, Świętajno 2008. [8]
  10. Urząd Gminy Świętajno [9]
  11. Bank Danych Lokalnych GUS
  12. Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [10]
  13. 13,0 13,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [11]


Bibliografia

Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl[20.12.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Strategia rozwoju gminy Świętajno, Świętajno 2008 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.12.2014]
BIP Urzędu Gminy Świętajno [20.12.2014]
Urząd Gminy Świętajno [20.12.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.12.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.12.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.12.2014]
UStat Olsztyn [20.12.2014]
Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim [20.12.2014]