Żardeniki: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Bibliografia)
 
(Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
  |nazwa                = Pole-obowiązkowe 
+
  |nazwa                = Żardeniki
  |herb wsi              = Pole-obowiązkowe 
+
  |herb wsi              =  
  |flaga wsi            = Pole-obowiązkowe 
+
  |flaga wsi            =  
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
  |dopełniacz wsi        = Pole-obowiązkowe   
+
  |dopełniacz wsi        = Żardenik   
  |zdjęcie              = Pole-obowiązkowe 
+
  |zdjęcie              = zardeniki.jpg
  |opis zdjęcia          = Pole-obowiązkowe 
+
  |opis zdjęcia          = Fot. Łukasz Westwalewicz.<br> Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:%C5%BBardeniki.jpg Commons Wikimedia]
  |rodzaj miejscowości  =
+
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
  |województwo          = Pole-obowiązkowe
+
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
  |powiat                = Pole-obowiązkowe
+
  |powiat                = olsztyński
  |gmina                = Pole-obowiązkowe
+
  |gmina                = Jeziorany
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |sołectwo              =
 
  |sołectwo              =
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      = Pole-obowiązkowe
+
  |liczba ludności      = 152
  |rok                  = Pole-obowiązkowe
+
  |rok                  = 2022
 
  |strefa numeracyjna    =
 
  |strefa numeracyjna    =
 
  |kod pocztowy          =
 
  |kod pocztowy          =
Linia 22: Linia 22:
 
  |mapa wsi              =
 
  |mapa wsi              =
 
  |kod mapy              = PL-WN
 
  |kod mapy              = PL-WN
  |stopniN = 53 |minutN = 42 |sekundN = 56
+
  |stopniN = 53 |minutN = 58 |sekundN = 36 
  |stopniE = 21 |minutE = 19 |sekundE = 02
+
  |stopniE = 20 |minutE = 48 |sekundE = 21
 
  |commons              =
 
  |commons              =
 
  |wikipodróże          =
 
  |wikipodróże          =
Linia 29: Linia 29:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}<br/>
 
}}<br/>
''' Żardeniki – wieś warmińska w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jeziorany przy drodze wojewódzkiej nr 593.
+
''' Żardeniki''' (niem.''Scharnigk'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Jeziorany (gmina miejsko-wiejska)| gminie Jeziorany]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku była zamieszkana przez 177 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Jan Marciniak.
W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
 
<br/><br/>
 
  
== Charakterystyka fizjograficzna ==
+
== Położenie ==
Miejscowość położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim. Zachodni skraj wsi wyznacza kanał łączący dwa pobliskie (około 1 km od wsi) jeziora: Jezioro Ławki i Jezioro Luterskie
+
Miejscowość położona jest na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olsztyńskim]], w odległości 3,8 km od [[Jeziorany|Jezioran]]. W pobliżu wsi znajdują się jeziora: [[Jezioro Ławki|Ławki]], [[Jezioro Kikity| Kikity]], [[Jezioro Luterskie| Luterskie]].
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
W wiosce znajduje się Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy.
+
Dokument lokacyjny dla miejscowości został wystawiony w roku 1306 przez biskupa [[Eberhard z Nysy| Eberharda z Nysy]]. Wieś powstała na staropruskim polu osadniczym ''Schardenith''. Był to jeden z najstarszych majątków chełmińskich na tym terenie. W 1430 roku dotychczasowy majątek został przekształcony w [[Wieś czynszowa|wieś czynszową]]. W okresie [[Wojny polsko-krzyżackie|wojny polsko–krzyżackiej]] wieś została dotkliwie zniszczona. Z 30,5 [[Włóka| włók]] ziemi należących do Żardenik 10 leżało odłogiem. Do 1533 roku udało się na nowo zasiedlić jedynie 3,5 włóki. W 1641 roku wieś ponownie została przekształcona w majątek biskupi. 24 lutego 1641 roku biskup [[Mikołaj Szyszkowski|Szyszkowski]] zamienił ówczesnym sołtysem wsi - Marcinem Parzanem 6 włók sołeckich w Żardenikach na taką samą ilość włók w [[Radostowo (gmina Jeziorany) |Radostowie]]. W 1783 roku miejscowość składała się z 22 domów. W 1935 roku do miejscowej szkoły, w której nauczał jeden nauczyciel, uczęszczało 53 dzieci.
 +
 
 +
W 1964 roku we wsi została uruchomiona szkoła podstawowa. W 1975 roku został otwarty Państwowy Specjalny Zakład Wychowawczy dla 35 dzieci. W 1984 roku Zakład został przekształcony w Specjalny Ośrodek Szkolno–Wychowawczy. W miejscowości działa [[Stowarzyszenie Wspierania Osób Niepełnosprawnych i Ich Rodzin w Żardenikach|Stowarzyszenie Wspierania Osób Niepełnosprawnych i Ich Rodzin]].
 +
 
 +
 
 +
Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:
 +
 
 +
*1820 r. - 355 osób
 +
 
 +
*1848 r. - 199 osób
 +
 
 +
*1939 r. - 252 osoby
 +
 
 +
*2007 r. - 530 osób
 +
 
 +
== Szkolnictwo==
 +
W wiosce znajduje się [[Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Żardenikach|Specjalny Ośrodek Szkolno–Wychowawczy]].
 
<br/>
 
<br/>
  
== Edukacja==
+
==Turystyka==
W wiosce znajduje się [[Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Żardenikach|Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy]].
+
*szlak rowerowy o długości 26,5 km - przebieg trasy: Jeziorany - Żardeniki - [[Kikity]] - [[Biesówko]] - [[Zerbuń]] - [[Miejska Wieś]] - Jeziorany
<br/>
 
  
 
== Zabytki ==
 
== Zabytki ==
*4 przydrożne kapliczki warmińskie
+
*3 zabytkowe przydrożne kapliczki warmińskie; [[Kapliczka w Żardenikach |jedna z nich]] datowana na XVIII w
<br/>
 
  
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
#''Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
+
''Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.<br/>
#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [data dostępu: 19.12.2013]
+
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [19.12.2013]<br/>
#[http://www.sosw-zardeniki.pl/| Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Żardenikach] [data dostępu: 19.12.2013]  
+
[http://gov.genealogy.net/item/show/SCHIGKKO03JX| Genealogy.net] [19.12.2013]<br/>
<br/>
+
[http://mojemazury.pl/33270,Szlak-rowerowy-Jeziorany-Zardeniki-Kikity-Biesowko-Zerbun-Miejska-Wies-Jeziorany.html#axzz2p6FHevMJ| Moje Mazury] [19.12.2013] <br/>
 +
[http://www.sosw-zardeniki.pl/| Strona Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Żardenikach] [19.12.2013]  
  
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
+
<references/>
<br/>
 
 
 
== Zobacz też ==
 
...
 
 
<br/>
 
<br/>
  
[[Kategoria: Miejscowość]]
+
[[Kategoria: Powiat olsztyński]]
 +
[[Kategoria: Jeziorany (gmina miejsko-wiejska)]]
 +
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]
 +
[[Kategoria: 1301-1400]]

Aktualna wersja na dzień 09:24, 27 cze 2022

Żardeniki

Fot. Łukasz Westwalewicz. Źródło: Commons Wikimedia
Fot. Łukasz Westwalewicz.
Źródło: Commons Wikimedia
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Gmina Jeziorany
Liczba ludności (2022) 152
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Żardeniki
Żardeniki
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Żardeniki
Żardeniki
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Żardeniki (niem.Scharnigk) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jeziorany. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku była zamieszkana przez 177 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Jan Marciniak.

Położenie

Miejscowość położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 3,8 km od Jezioran. W pobliżu wsi znajdują się jeziora: Ławki, Kikity, Luterskie.

Dzieje miejscowości

Dokument lokacyjny dla miejscowości został wystawiony w roku 1306 przez biskupa Eberharda z Nysy. Wieś powstała na staropruskim polu osadniczym Schardenith. Był to jeden z najstarszych majątków chełmińskich na tym terenie. W 1430 roku dotychczasowy majątek został przekształcony w wieś czynszową. W okresie wojny polsko–krzyżackiej wieś została dotkliwie zniszczona. Z 30,5 włók ziemi należących do Żardenik 10 leżało odłogiem. Do 1533 roku udało się na nowo zasiedlić jedynie 3,5 włóki. W 1641 roku wieś ponownie została przekształcona w majątek biskupi. 24 lutego 1641 roku biskup Szyszkowski zamienił ówczesnym sołtysem wsi - Marcinem Parzanem 6 włók sołeckich w Żardenikach na taką samą ilość włók w Radostowie. W 1783 roku miejscowość składała się z 22 domów. W 1935 roku do miejscowej szkoły, w której nauczał jeden nauczyciel, uczęszczało 53 dzieci.

W 1964 roku we wsi została uruchomiona szkoła podstawowa. W 1975 roku został otwarty Państwowy Specjalny Zakład Wychowawczy dla 35 dzieci. W 1984 roku Zakład został przekształcony w Specjalny Ośrodek Szkolno–Wychowawczy. W miejscowości działa Stowarzyszenie Wspierania Osób Niepełnosprawnych i Ich Rodzin.


Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:

  • 1820 r. - 355 osób
  • 1848 r. - 199 osób
  • 1939 r. - 252 osoby
  • 2007 r. - 530 osób

Szkolnictwo

W wiosce znajduje się Specjalny Ośrodek Szkolno–Wychowawczy.

Turystyka

Zabytki

  • 3 zabytkowe przydrożne kapliczki warmińskie; jedna z nich datowana na XVIII w

Bibliografia

Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
Bank Danych Lokalnych GUS [19.12.2013]
Genealogy.net [19.12.2013]
Moje Mazury [19.12.2013]
Strona Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Żardenikach [19.12.2013]

Przypisy