Żardeniki: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 5: Linia 5:
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        = Żardenik     
 
  |dopełniacz wsi        = Żardenik     
  |zdjęcie              = Kapliczka przydrożna w Żardenikach z 1816 roku.jpg  
+
  |zdjęcie              = zardeniki.jpg  
  |opis zdjęcia          = Kapliczka przydrożna w Żardenikach z 1816 roku 
+
  |opis zdjęcia          = Fot. Łukasz Westwalewicz.<br> Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:%C5%BBardeniki.jpg Commons Wikimedia]
  |rodzaj miejscowości  =
+
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |powiat                = olsztyński
 
  |powiat                = olsztyński
Linia 14: Linia 14:
 
  |sołectwo              =
 
  |sołectwo              =
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      = 177
+
  |liczba ludności      = 152
  |rok                  = 2010
+
  |rok                  = 2022
 
  |strefa numeracyjna    =
 
  |strefa numeracyjna    =
 
  |kod pocztowy          =
 
  |kod pocztowy          =
Linia 29: Linia 29:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}<br/>
 
}}<br/>
''' Żardeniki''' (niem.''Scharnigk'') – [[wieś sołecka]] w Polsce położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Jeziorany (gmina miejsko-wiejska)| gminie Jeziorany]].
+
''' Żardeniki''' (niem.''Scharnigk'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Jeziorany (gmina miejsko-wiejska)| gminie Jeziorany]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku była zamieszkana przez 177 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Jan Marciniak.
W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]].
 
 
 
Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 177 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Jakub Marciniak]]<ref>http://bip.jeziorany.nowoczesnagmina.pl/?c=92 [data dostępu: 17.12.2013]</ref>.
 
<br/><br/>
 
  
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
Linia 40: Linia 36:
  
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
Dokument lokacyjny dla miejscowości został wystawiony w roku 1306 przez biskupa [[Eberhard z Nysy| Eberharda z Nysy]]. Wieś powstała na staropruskim polu osadniczym Schardenith. Był to jeden z najstarszych majątków chełmińskich na tym terenie. W 1430 roku dotychczasowy majątek został przekształcony w [[wieś czynszowa|wieś czynszową]]. W okresie [[Wojny polsko-krzyżackie|wojny polsko-krzyżackiej]] wieś została dotkliwie zniszczona. Z 30,5 włók ziemi należących do Żardenik, 10 leżało odłogiem. Do 1533 roku udało się na nowo zasiedlić jedynie 3,5 włóki. W 1641 roku wieś ponownie została przekształcona w majątek biskupi. 24 lutego 1641 roku biskup Szyszkowski zamienił ówczesnym sołtysem wsi - Marcinem Parzanem 6 włók sołeckich w Żardenikach na taką samą ilość włók w [[Radostowo (gmina Jeziorany) |Radostowie]]. W 1783 roku miejscowość składała się z 22 domów. W 1935 roku do miejscowej szkoły, w której nauczał jeden nauczyciel uczęszczało 53 dzieci.
+
Dokument lokacyjny dla miejscowości został wystawiony w roku 1306 przez biskupa [[Eberhard z Nysy| Eberharda z Nysy]]. Wieś powstała na staropruskim polu osadniczym ''Schardenith''. Był to jeden z najstarszych majątków chełmińskich na tym terenie. W 1430 roku dotychczasowy majątek został przekształcony w [[Wieś czynszowa|wieś czynszową]]. W okresie [[Wojny polsko-krzyżackie|wojny polsko–krzyżackiej]] wieś została dotkliwie zniszczona. Z 30,5 [[Włóka| włók]] ziemi należących do Żardenik 10 leżało odłogiem. Do 1533 roku udało się na nowo zasiedlić jedynie 3,5 włóki. W 1641 roku wieś ponownie została przekształcona w majątek biskupi. 24 lutego 1641 roku biskup [[Mikołaj Szyszkowski|Szyszkowski]] zamienił ówczesnym sołtysem wsi - Marcinem Parzanem 6 włók sołeckich w Żardenikach na taką samą ilość włók w [[Radostowo (gmina Jeziorany) |Radostowie]]. W 1783 roku miejscowość składała się z 22 domów. W 1935 roku do miejscowej szkoły, w której nauczał jeden nauczyciel, uczęszczało 53 dzieci.
 +
 
 +
W 1964 roku we wsi została uruchomiona szkoła podstawowa. W 1975 roku został otwarty Państwowy Specjalny Zakład Wychowawczy dla 35 dzieci. W 1984 roku Zakład został przekształcony w Specjalny Ośrodek Szkolno–Wychowawczy. W miejscowości działa [[Stowarzyszenie Wspierania Osób Niepełnosprawnych i Ich Rodzin w Żardenikach|Stowarzyszenie Wspierania Osób Niepełnosprawnych i Ich Rodzin]].
  
W 1964 roku we wsi została uruchomiona szkoła podstawowa. W 1975 roku został otwarty Państwowy Specjalny Zakład Wychowawczy dla 35 dzieci. W 1984 roku Zakład został przekształcony w Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy. W miejscowości działa [[Stowarzyszenie Wspierania Osób Niepełnosprawnych i Ich Rodzin w Żardenikach|Stowarzyszenie Wspierania Osób Niepełnosprawnych i Ich Rodzin]].
 
  
 
Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:  
 
Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:  
  
1820 - 355 osób
+
*1820 r. - 355 osób
  
1848 - 199 osób
+
*1848 r. - 199 osób
  
1939 - 252 osoby
+
*1939 r. - 252 osoby
  
2007 - 530 osób
+
*2007 r. - 530 osób
<br/>
 
  
== Edukacja==
+
== Szkolnictwo==
W wiosce znajduje się [[Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Żardenikach|Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy]].
+
W wiosce znajduje się [[Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Żardenikach|Specjalny Ośrodek Szkolno–Wychowawczy]].
 
<br/>
 
<br/>
  
 
==Turystyka==
 
==Turystyka==
*Szlak rowerowy o długości 26,5 km - przebieg trasy: [[Jeziorany]]-Żardeniki-[[Kikity]]-[[Biesówko]]-[[Zerbuń]]-[[Miejska Wieś]]-Jeziorany.
+
*szlak rowerowy o długości 26,5 km - przebieg trasy: Jeziorany - Żardeniki - [[Kikity]] - [[Biesówko]] - [[Zerbuń]] - [[Miejska Wieś]] - Jeziorany
<br/>
 
  
 
== Zabytki ==
 
== Zabytki ==
*3 zabytkowe przydrożne kapliczki warmińskie. [[Kapliczka w Żardenikach |Jedna z nich]] datowana na XVIII w.
+
*3 zabytkowe przydrożne kapliczki warmińskie; [[Kapliczka w Żardenikach |jedna z nich]] datowana na XVIII w
<br/>
 
  
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
#''Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
+
''Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.<br/>
#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [data dostępu: 19.12.2013]
+
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [19.12.2013]<br/>
#[http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#3406/pl/i/zardeniki_-_kapliczka_nad_rzeczka| Ciekawe Mazury.pl] [data dostępu: 19.12.2013]
+
[http://gov.genealogy.net/item/show/SCHIGKKO03JX| Genealogy.net] [19.12.2013]<br/>
#[http://gov.genealogy.net/item/show/SCHIGKKO03JX| Genealogy.net] [data dostępu: 19.12.2013]
+
[http://mojemazury.pl/33270,Szlak-rowerowy-Jeziorany-Zardeniki-Kikity-Biesowko-Zerbun-Miejska-Wies-Jeziorany.html#axzz2p6FHevMJ| Moje Mazury] [19.12.2013] <br/>
#[http://mojemazury.pl/33270,Szlak-rowerowy-Jeziorany-Zardeniki-Kikity-Biesowko-Zerbun-Miejska-Wies-Jeziorany.html#axzz2p6FHevMJ| MojeMazury.pl] [data dostępu: 19.12.2013]  
+
[http://www.sosw-zardeniki.pl/| Strona Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Żardenikach] [19.12.2013]  
#[http://www.sosw-zardeniki.pl/| Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Żardenikach] [data dostępu: 19.12.2013]  
 
<br/>
 
  
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}

Aktualna wersja na dzień 09:24, 27 cze 2022

Żardeniki

Fot. Łukasz Westwalewicz. Źródło: Commons Wikimedia
Fot. Łukasz Westwalewicz.
Źródło: Commons Wikimedia
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Gmina Jeziorany
Liczba ludności (2022) 152
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Żardeniki
Żardeniki
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Żardeniki
Żardeniki
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Żardeniki (niem.Scharnigk) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jeziorany. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku była zamieszkana przez 177 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Jan Marciniak.

Położenie

Miejscowość położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 3,8 km od Jezioran. W pobliżu wsi znajdują się jeziora: Ławki, Kikity, Luterskie.

Dzieje miejscowości

Dokument lokacyjny dla miejscowości został wystawiony w roku 1306 przez biskupa Eberharda z Nysy. Wieś powstała na staropruskim polu osadniczym Schardenith. Był to jeden z najstarszych majątków chełmińskich na tym terenie. W 1430 roku dotychczasowy majątek został przekształcony w wieś czynszową. W okresie wojny polsko–krzyżackiej wieś została dotkliwie zniszczona. Z 30,5 włók ziemi należących do Żardenik 10 leżało odłogiem. Do 1533 roku udało się na nowo zasiedlić jedynie 3,5 włóki. W 1641 roku wieś ponownie została przekształcona w majątek biskupi. 24 lutego 1641 roku biskup Szyszkowski zamienił ówczesnym sołtysem wsi - Marcinem Parzanem 6 włók sołeckich w Żardenikach na taką samą ilość włók w Radostowie. W 1783 roku miejscowość składała się z 22 domów. W 1935 roku do miejscowej szkoły, w której nauczał jeden nauczyciel, uczęszczało 53 dzieci.

W 1964 roku we wsi została uruchomiona szkoła podstawowa. W 1975 roku został otwarty Państwowy Specjalny Zakład Wychowawczy dla 35 dzieci. W 1984 roku Zakład został przekształcony w Specjalny Ośrodek Szkolno–Wychowawczy. W miejscowości działa Stowarzyszenie Wspierania Osób Niepełnosprawnych i Ich Rodzin.


Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:

  • 1820 r. - 355 osób
  • 1848 r. - 199 osób
  • 1939 r. - 252 osoby
  • 2007 r. - 530 osób

Szkolnictwo

W wiosce znajduje się Specjalny Ośrodek Szkolno–Wychowawczy.

Turystyka

Zabytki

  • 3 zabytkowe przydrożne kapliczki warmińskie; jedna z nich datowana na XVIII w

Bibliografia

Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
Bank Danych Lokalnych GUS [19.12.2013]
Genealogy.net [19.12.2013]
Moje Mazury [19.12.2013]
Strona Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Żardenikach [19.12.2013]

Przypisy