Żyłkowiec różowawy: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
 
Linia 5: Linia 5:
 
  |Pusta linia = <br/>
 
  |Pusta linia = <br/>
 
  |grafika = Rhodotus_palmatus_(Bull.)_Maire_169125.jpg
 
  |grafika = Rhodotus_palmatus_(Bull.)_Maire_169125.jpg
  |podpis grafiki = Żyłkowiec różowawy [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:2011-09-13_Rhodotus_palmatus_%28Bull.%29_Maire_169125.jpg commons.wikimedia.org]
+
  |podpis grafiki = Żyłkowiec różowawy. Fot. Dan Molter. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:2011-09-13_Rhodotus_palmatus_%28Bull.%29_Maire_169125.jpg Commons Wikimedia]
 
  |Systematyka = Systematyka
 
  |Systematyka = Systematyka
 
  |Domena = eukarionty  
 
  |Domena = eukarionty  
Linia 22: Linia 22:
 
'''Żyłkowiec różowawy''' (''Rhodotus palmatus'' (Bull.) Maire) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny ''Physalacriaceae'', rzędu pieczarkowców (''Agaricales''). Jest grzybem uznanym za wymierający na obszarze Polski (kategoria E na czerwonej liście).  
 
'''Żyłkowiec różowawy''' (''Rhodotus palmatus'' (Bull.) Maire) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny ''Physalacriaceae'', rzędu pieczarkowców (''Agaricales''). Jest grzybem uznanym za wymierający na obszarze Polski (kategoria E na czerwonej liście).  
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
[[Plik:Rhodotus_palmatus_19776.jpg|thumb|right|290px|Żyłkowiec różowawy - formujące się owocniki.<br>Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Rhodotus_palmatus_19776.jpg commons.wikimedia.org]
+
[[Plik:Rhodotus_palmatus_19776.jpg|thumb|right|290px|Żyłkowiec różowawy - formujące się owocniki.<br>Fot. Dan Molter. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Rhodotus_palmatus_19776.jpg Commons Wikimedia] ]]
]]
 
 
== Owocnik ==
 
== Owocnik ==
 
Kapelusz osiąga 4–8 cm średnicy, jest mocno wypukły, później spłaszczony, z zawiniętym brzegiem, jasnopomarańczowy do ciemnoróżowego, z elastyczną, galaretowatą, zmarszczoną powierzchnią. Blaszki zatokowato wcięte, gęste, płowożółte lub czerwonawe, z krótszymi flaszeczkami. Trzon 2–5 x 0,5–1 cm, mimośrodkowy lub boczny, białawy do różowego, pokryty białymi włókienkami. Miąższ gruby, jasny, o owocowym zapachu i bardzo gorzkim smaku. Wysyp zarodników różowy.
 
Kapelusz osiąga 4–8 cm średnicy, jest mocno wypukły, później spłaszczony, z zawiniętym brzegiem, jasnopomarańczowy do ciemnoróżowego, z elastyczną, galaretowatą, zmarszczoną powierzchnią. Blaszki zatokowato wcięte, gęste, płowożółte lub czerwonawe, z krótszymi flaszeczkami. Trzon 2–5 x 0,5–1 cm, mimośrodkowy lub boczny, białawy do różowego, pokryty białymi włókienkami. Miąższ gruby, jasny, o owocowym zapachu i bardzo gorzkim smaku. Wysyp zarodników różowy.

Aktualna wersja na dzień 08:57, 15 mar 2015

Żyłkowiec różowawy

Rhodotus palmatus
(Bull.) Maire
Żyłkowiec różowawy. Fot. Dan Molter. Źródło: Commons Wikimedia
Żyłkowiec różowawy. Fot. Dan Molter. Źródło: Commons Wikimedia
Systematyka
Królestwo grzyby
Gromada podstawczaki
Klasa pieczarniaki
Rząd pieczarkowce
Rodzina obrzękowcowate
Rodzaj żyłkowiec
Gatunek żyłkowiec różowawy
Synonimy
Agaricus subpalmatus Fr.

Pleurotus subpalmatus (Fr.) Gillet

Żyłkowiec różowawy (Rhodotus palmatus (Bull.) Maire) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny Physalacriaceae, rzędu pieczarkowców (Agaricales). Jest grzybem uznanym za wymierający na obszarze Polski (kategoria E na czerwonej liście).

Żyłkowiec różowawy - formujące się owocniki.
Fot. Dan Molter. Źródło: Commons Wikimedia

Owocnik

Kapelusz osiąga 4–8 cm średnicy, jest mocno wypukły, później spłaszczony, z zawiniętym brzegiem, jasnopomarańczowy do ciemnoróżowego, z elastyczną, galaretowatą, zmarszczoną powierzchnią. Blaszki zatokowato wcięte, gęste, płowożółte lub czerwonawe, z krótszymi flaszeczkami. Trzon 2–5 x 0,5–1 cm, mimośrodkowy lub boczny, białawy do różowego, pokryty białymi włókienkami. Miąższ gruby, jasny, o owocowym zapachu i bardzo gorzkim smaku. Wysyp zarodników różowy.

Rozmieszczenie i ekologia

Gatunek jest szeroko rozpowszechniony, znany ze wschodniej części Ameryki Północnej, Afryki Północnej, Europy, Azji oraz Tasmanii. Na całym obszarze występowania jest gatunkiem rzadkim.

Gatunek ten stwierdzony został po raz pierwszy w obecnych granicach Polski przez niemieckiego mykologa Kaufmanna (jako Pleurotus subpalmatus). Jego stanowisko odkryto w roku 1916 w Elblągu. Przez prawie sto lat żyłkowiec nie był notowany w Polsce. Całkiem niedawno stwierdzony został ponownie, tym razem w Puszczy Białowieskiej. Obecnie w Polsce znany jest tylko z tego stanowiska.

Owocniki pojawiają się od września do grudnia. Wyrastają w kępach na pniakach i zwalonych pniach drzew, zwłaszcza wiązów (w Europie notowany także na kasztanowcach i dębach).

Wartość użytkowa

W zależności od źródła informacji, określany bywa jako gatunek niejadalny lub o nieznanych właściwościach.

Ciekawostki

Nieco częstszemu w skali lokalnej występowaniu tego gatunku może sprzyjać masowe wymieranie wiązów zakażonych grzybem Ophiostoma ulmi (syn. Ceratocystis ulmi) powodującym tzw. holenderską chorobę wiązów (naczyniowa choroba wiązu, grafioza wiązu). Choroba ta była w nieodległej przeszłości przyczyną masowego wymierania wiązów w Europie (od 1910 r.) i Ameryce Północnej (od 1930 r.).

Zobacz też

en.wikipedia.org, Rhodotus [22.04.2014]
grzyby.pl [22.04.2014]

Bibliografia

Bujakiewicz A., Rhodotus palmatus (Bull.: Fr.) R. Maire, [w:] Atlas of the geographical distribution of fungi in Poland 2, red. W. Wojewoda, Kraków 2002, s 95-98, 2002.
Pegler D., Grzyby Polski i Europy, Wrocław 2003.
Bujakiewicz A., Nita J., Żyłkowiec różowawy Rhodotus palmatus (Bull.: Fr.) R. Maire) – mieszkaniec białowieskich ostępów, "Chrońmy Przyrodę Ojczystą" 2004, nr 60(5), s. 82-85.
Wojewoda W., Ławrynowicz M., Red list of the macrofungi in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland, red. Z. Mirek, W. Zarzycki, W. Wojewoda, Z. Szelag, Kraków 2006, s. 55-70.