Bałdy

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
Bałdy

Aleja Biskupów. Fot. S. Czachorowski. Źródło: Commons Wikimedia
Aleja Biskupów.
Fot. S. Czachorowski.
Źródło: Commons Wikimedia
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Gmina Purda
Sołectwo Bałdzki Piec
Liczba ludności (2010) 69
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Bałdy
Bałdy
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Bałdy
Bałdy
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Bałdy (niem. Balden) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Purda. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku liczyła 69 mieszkańców. Wieś wchodzi w skład sołectwa Bałdzki Piec, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Teresa Sznarbach[1].

Położenie

Wieś położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim, 2 km na wschód od Butryn, tuż przy historycznej granicy z Warmią.

Dzieje miejscowości

Pierwsza informacja o wsi pochodzi z początku XV wieku. Wówczas wielki mistrz krzyżacki nadał majątek Bałdy niemieckiemu rycerzowi o imieniu Hartman. W XVII wieku dobra były własnością warmińskiej rodziny von Drauschwitz. Ostatni przedstawiciel rodu zmarł w 1917 roku. Majątek pozostawił trzem nieznanym spadkobiercom. W latach 1782-1785 Bałdy należały do rodziny von Schraden. Na przełomie XVIII i XIX stulecia dobra przeszły w ręce rodu von Helden. W tym czasie majątek szlachecki i wieś folwarczna były zamieszkane przez 131 osób i składały się z 21 domów. W 1838 roku dobra obejmujące obszar 700 ha należały do francuskiej rodziny Lavergue-Pequilhen, a pod koniec stulecia były własnością rodziny Quednau. Na początku XX wieku właścicielem Bałd stał się Ryszard Palmowski. Majątek obejmował wówczas powierzchnię 750 ha. Hodowano w nim konie, bydło, owce i świnie. Działała również gorzelnia. W 1919 roku Palmowski sprzedał posiadłość Skarbowi Państwa, który od tej pory oddawał Bałdy w dzierżawę. Po zakończeniu II wojny światowej majątek upaństwowiono i założono Państwowe Gospodarstwo Rolne. Później nieruchomość została przekazana Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie. Obecnie w Bałdach mieści się Stacja Dydaktyczno-Badawcza Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.

Kultura

W miejscowości organizowana jest największa impreza w gminie Warmiński Kiermas Tradycji, Dialogu, Zabawy, który od 2007 r. odbywa się w każdą pierwszą sobotę lipca.

Zabytki

  • dwór
  • pozostałości folwarku
  • park podworski
  • budynek dawnej szkoły
  • pozostałości cmentarza ewangelickiego
  • Trakt biskupi - zachowany kilometrowy odcinek dawnego szlaku prowadzącego z Warszawy na Warmię. W Bałdach składano biskupom pierwszy hołd i witano ich uroczyście w imieniu kapituły warmińskiej. Powrót do tradycji i ponowne uroczyste otwarcie historycznego traktu biskupiego, nastąpiło 16 września 2006 r. Otwarcia szlaku dokonał arcybiskup metropolita warmiński, Wojciech Ziemba.

Multimedia

Film udostępniony w ramach projektu Regionalna Kronika Filmowa

Bibliografia

Przewodnik turystyczny po gminie Purda, Purda 2013.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, 1857.
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [12.11.2013]
Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]

Przypisy