Bałdy: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 2 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 36: Linia 36:
 
<br/>
 
<br/>
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
Pierwsza informacja o wsi pochodzi z początku XV wieku. Wówczas wielki mistrz krzyżacki nadał majątek Bałdy niemieckiemu rycerzowi o imieniu Hartman. W XVII wieku dobra były własnością warmińskiej [[Rodzina von Drauschwitz |rodziny von Drauschwitz]]. Ostatni przedstawiciel rodu zmarł w 1917 roku. Majątek pozostawił trzem nieznanym spadkobiercom. W latach 1782-1785 Bałdy należały do [[Rodzian von Schraden|rodziny von Schraden]]. Na przełomie XVIII i XIX stulecia dobra przeszły w ręce rodu [[Rodzina von Helden|von Helden]]. W tym czasie majątek szlachecki i wieś folwarczna były zamieszkane przez 131 osób i składały się z 21 domów. W 1838 roku dobra obejmujące obszar 700 ha należały do francuskiej rodziny [[Rodzina Lavergue - Pequilhen|Lavergue-Pequilhen]], a pod koniec stulecia były własnością rodziny Rodzina Quednau|Quednau]]. Na początku XX wieku właścicielem Bałd stał się [[Ryszard Palmowski]]. Majątek obejmował wówczas powierzchnię 750 ha. Hodowano w nim konie, bydło, owce i świnie. Działała również gorzelnia. W 1919 roku Palmowski sprzedał posiadłość Skarbowi Państwa, który od tej pory oddawał Bałdy w dzierżawę. Po zakończeniu [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]] majątek upaństwowiono i założono [[Państwowe Gospodarstwo Rolne]]. Później nieruchomość została przekazana [[Akademia Rolniczo-Techniczna w Olsztynie|Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie]]. Obecnie w Bałdach mieści się Stacja Dydaktyczno-Badawcza [[Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie|Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego]].
+
Pierwsza informacja o wsi pochodzi z początku XV wieku. Wówczas wielki mistrz krzyżacki nadał majątek Bałdy niemieckiemu rycerzowi o imieniu Hartman. W XVII wieku dobra były własnością warmińskiej [[Rodzina von Drauschwitz |rodziny von Drauschwitz]]. Ostatni przedstawiciel rodu zmarł w 1917 roku. Majątek pozostawił trzem nieznanym spadkobiercom. W latach 1782-1785 Bałdy należały do [[Rodzian von Schraden|rodziny von Schraden]]. Na przełomie XVIII i XIX stulecia dobra przeszły w ręce rodu [[Rodzina von Helden|von Helden]]. W tym czasie majątek szlachecki i wieś folwarczna były zamieszkane przez 131 osób i składały się z 21 domów. W 1838 roku dobra obejmujące obszar 700 ha należały do francuskiej rodziny [[Rodzina Lavergue - Pequilhen|Lavergue-Pequilhen]], a pod koniec stulecia były własnością rodziny [[Rodzina Quednau|Quednau]]. Na początku XX wieku właścicielem Bałd stał się [[Ryszard Palmowski]]. Majątek obejmował wówczas powierzchnię 750 ha. Hodowano w nim konie, bydło, owce i świnie. Działała również gorzelnia. W 1919 roku Palmowski sprzedał posiadłość Skarbowi Państwa, który od tej pory oddawał Bałdy w dzierżawę. Po zakończeniu [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]] majątek upaństwowiono i założono [[Państwowe Gospodarstwo Rolne]]. Później nieruchomość została przekazana [[Akademia Rolniczo-Techniczna w Olsztynie|Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie]]. Obecnie w Bałdach mieści się Stacja Dydaktyczno-Badawcza [[Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie|Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie]].
 
<br/>
 
<br/>
 
== Kultura ==
 
== Kultura ==
Linia 48: Linia 48:
 
*pozostałości cmentarza ewangelickiego
 
*pozostałości cmentarza ewangelickiego
 
*[[Trakt biskupi w Bałdach|Trakt biskupi]] - zachowany kilometrowy odcinek dawnego szlaku prowadzącego z Warszawy na [[Warmia|Warmię]]. W Bałdach składano biskupom pierwszy hołd i witano ich uroczyście w imieniu [[Kapituła warmińska|kapituły warmińskiej]]. Powrót do tradycji i ponowne uroczyste otwarcie historycznego traktu biskupiego, nastąpiło 16 września 2006 r. Otwarcia szlaku dokonał arcybiskup metropolita warmiński, [[Wojciech Ziemba]].  
 
*[[Trakt biskupi w Bałdach|Trakt biskupi]] - zachowany kilometrowy odcinek dawnego szlaku prowadzącego z Warszawy na [[Warmia|Warmię]]. W Bałdach składano biskupom pierwszy hołd i witano ich uroczyście w imieniu [[Kapituła warmińska|kapituły warmińskiej]]. Powrót do tradycji i ponowne uroczyste otwarcie historycznego traktu biskupiego, nastąpiło 16 września 2006 r. Otwarcia szlaku dokonał arcybiskup metropolita warmiński, [[Wojciech Ziemba]].  
 +
 +
==Multimedia==
 +
{{#ev:youtube|zcsaltKH0Dw|500|left|Film udostępniony w ramach projektu [http://rkf.warmia.mazury.pl/ Regionalna Kronika Filmowa]}}
 +
 +
{{#ev:youtube|nwKlwIROadg|500|left|Film udostępniony w ramach projektu [http://rkf.warmia.mazury.pl/ Regionalna Kronika Filmowa]}}
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
 
''Przewodnik turystyczny po gminie Purda'', Purda 2013.<br/>
 
''Przewodnik turystyczny po gminie Purda'', Purda 2013.<br/>

Aktualna wersja na dzień 10:23, 15 mar 2016

Bałdy

Aleja Biskupów. Fot. S. Czachorowski. Źródło: Commons Wikimedia
Aleja Biskupów.
Fot. S. Czachorowski.
Źródło: Commons Wikimedia
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Gmina Purda
Sołectwo Bałdzki Piec
Liczba ludności (2010) 69
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Bałdy
Bałdy
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Bałdy
Bałdy
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Bałdy (niem. Balden) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Purda. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku liczyła 69 mieszkańców. Wieś wchodzi w skład sołectwa Bałdzki Piec, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Teresa Sznarbach[1].

Położenie

Wieś położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim, 2 km na wschód od Butryn, tuż przy historycznej granicy z Warmią.

Dzieje miejscowości

Pierwsza informacja o wsi pochodzi z początku XV wieku. Wówczas wielki mistrz krzyżacki nadał majątek Bałdy niemieckiemu rycerzowi o imieniu Hartman. W XVII wieku dobra były własnością warmińskiej rodziny von Drauschwitz. Ostatni przedstawiciel rodu zmarł w 1917 roku. Majątek pozostawił trzem nieznanym spadkobiercom. W latach 1782-1785 Bałdy należały do rodziny von Schraden. Na przełomie XVIII i XIX stulecia dobra przeszły w ręce rodu von Helden. W tym czasie majątek szlachecki i wieś folwarczna były zamieszkane przez 131 osób i składały się z 21 domów. W 1838 roku dobra obejmujące obszar 700 ha należały do francuskiej rodziny Lavergue-Pequilhen, a pod koniec stulecia były własnością rodziny Quednau. Na początku XX wieku właścicielem Bałd stał się Ryszard Palmowski. Majątek obejmował wówczas powierzchnię 750 ha. Hodowano w nim konie, bydło, owce i świnie. Działała również gorzelnia. W 1919 roku Palmowski sprzedał posiadłość Skarbowi Państwa, który od tej pory oddawał Bałdy w dzierżawę. Po zakończeniu II wojny światowej majątek upaństwowiono i założono Państwowe Gospodarstwo Rolne. Później nieruchomość została przekazana Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie. Obecnie w Bałdach mieści się Stacja Dydaktyczno-Badawcza Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.

Kultura

W miejscowości organizowana jest największa impreza w gminie Warmiński Kiermas Tradycji, Dialogu, Zabawy, który od 2007 r. odbywa się w każdą pierwszą sobotę lipca.

Zabytki

  • dwór
  • pozostałości folwarku
  • park podworski
  • budynek dawnej szkoły
  • pozostałości cmentarza ewangelickiego
  • Trakt biskupi - zachowany kilometrowy odcinek dawnego szlaku prowadzącego z Warszawy na Warmię. W Bałdach składano biskupom pierwszy hołd i witano ich uroczyście w imieniu kapituły warmińskiej. Powrót do tradycji i ponowne uroczyste otwarcie historycznego traktu biskupiego, nastąpiło 16 września 2006 r. Otwarcia szlaku dokonał arcybiskup metropolita warmiński, Wojciech Ziemba.

Multimedia

Film udostępniony w ramach projektu Regionalna Kronika Filmowa
Film udostępniony w ramach projektu Regionalna Kronika Filmowa

Bibliografia

Przewodnik turystyczny po gminie Purda, Purda 2013.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, 1857.
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [12.11.2013]
Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]

Przypisy