Bałdy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 36: | Linia 36: | ||
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Pierwsza informacja o wsi pochodzi z początku XV wieku. Wówczas wielki mistrz krzyżacki nadał majątek Bałdy niemieckiemu rycerzowi o imieniu Hartman. W XVII wieku dobra były własnością warmińskiej rodziny von Drauschwitz. Ostatni przedstawiciel rodu zmarł w 1917 roku. Majątek pozostawił trzem nieznanym spadkobiercom. W latach 1782-1785 Bałdy należały do rodziny von Schraden. Na przełomie XVIII i XIX stulecia dobra przeszły w ręce rodu von Helden. W tym czasie majątek szlachecki i wieś folwarczna były zamieszkane przez 131 osób i składały się z 21 domów. W 1838 roku dobra obejmujące obszar 700 ha należały do francuskiej rodziny Lavergue-Pequilhen, a pod koniec stulecia były własnością rodziny Quednau. Na początku XX wieku właścicielem Bałd stał się [[Ryszard Palmowski]]. Majątek obejmował wówczas powierzchnię 750 ha. Hodowano w nim konie, bydło, owce i świnie. Działała również gorzelnia. W 1919 roku Palmowski sprzedał posiadłość Skarbowi Państwa, który od tej pory oddawał Bałdy w dzierżawę. Po zakończeniu [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]] majątek upaństwowiono i założono Państwowe Gospodarstwo Rolne. Później nieruchomość została przekazana [[Akademia Rolniczo-Techniczna w Olsztynie|Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie]]. Obecnie w Bałdach mieści się Stacja Dydaktyczno-Badawcza [[Uniwersytet Warmińsko Mazurski w Olsztynie|Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego]]. | + | Pierwsza informacja o wsi pochodzi z początku XV wieku. Wówczas wielki mistrz krzyżacki nadał majątek Bałdy niemieckiemu rycerzowi o imieniu Hartman. W XVII wieku dobra były własnością warmińskiej rodziny von Drauschwitz. Ostatni przedstawiciel rodu zmarł w 1917 roku. Majątek pozostawił trzem nieznanym spadkobiercom. W latach 1782-1785 Bałdy należały do rodziny von Schraden. Na przełomie XVIII i XIX stulecia dobra przeszły w ręce rodu von Helden. W tym czasie majątek szlachecki i wieś folwarczna były zamieszkane przez 131 osób i składały się z 21 domów. W 1838 roku dobra obejmujące obszar 700 ha należały do francuskiej rodziny Lavergue-Pequilhen, a pod koniec stulecia były własnością rodziny Quednau. Na początku XX wieku właścicielem Bałd stał się [[Ryszard Palmowski]]. Majątek obejmował wówczas powierzchnię 750 ha. Hodowano w nim konie, bydło, owce i świnie. Działała również gorzelnia. W 1919 roku Palmowski sprzedał posiadłość Skarbowi Państwa, który od tej pory oddawał Bałdy w dzierżawę. Po zakończeniu [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]] majątek upaństwowiono i założono Państwowe Gospodarstwo Rolne. Później nieruchomość została przekazana [[Akademia Rolniczo-Techniczna w Olsztynie|Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie]]. Obecnie w Bałdach mieści się Stacja Dydaktyczno-Badawcza [[Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie|Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Kultura == | == Kultura == | ||
| − | W miejscowości organizowana jest największa impreza w gminie [[lkwim:Warmiński Kiermas Tradycji, Dialogu i Zabawy - 2012|Warmiński Kiermas Tradycji, Dialogu, Zabawy]], który odbywa się w każdą pierwszą sobotę lipca. | + | W miejscowości organizowana jest największa impreza w gminie [[lkwim:Warmiński Kiermas Tradycji, Dialogu i Zabawy - 2012|Warmiński Kiermas Tradycji, Dialogu, Zabawy]], który od 2007 r. odbywa się w każdą pierwszą sobotę lipca. |
<br/> | <br/> | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| Linia 47: | Linia 47: | ||
*budynek dawnej szkoły | *budynek dawnej szkoły | ||
*pozostałości cmentarza ewangelickiego | *pozostałości cmentarza ewangelickiego | ||
| − | *[[Trakt biskupi w Bałdach| | + | *[[Trakt biskupi w Bałdach|Trakt biskupi]] - zachowany kilometrowy odcinek dawnego szlaku prowadzącego z Warszawy na Warmię. W Bałdach składano biskupom pierwszy hołd i witano ich uroczyście w imieniu kapituły warmińskiej. Powrót do tradycji i ponowne uroczyste otwarcie historycznego traktu biskupiego, nastąpiło 16 września 2006 r. Otwarcia szlaku dokonał arcybiskup, [[Wojciech Ziemba]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| Linia 58: | Linia 58: | ||
<references/> | <references/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat olsztyński]] | |
| − | + | [[Kategoria: Gmina Purda]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie niesołeckie]] | |
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria: 1401-1500]] |
Wersja z 09:41, 17 cze 2014
| Bałdy | |
| | |
![Dwór w Bałdach Polskie zabytki [06.06.2014]](/index.php/Plik:Dw%C3%B3r_w_Ba%C5%82dach.jpg) Dwór w Bałdach Polskie zabytki [06.06.2014]
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Purda |
| Sołectwo | Bałdzki Piec |
| Liczba ludności (2010) | 69 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Bałdy | |
| Położenie na mapie Polski  Bałdy | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Bałdy (niem. Balden) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Purda. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
W 2010 roku liczyła 69. mieszkańców. Wieś wchodzi w skład sołectwa Bałdzki Piec, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Teresa Sznarbach[1].
Położenie
Wieś położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim, 2 km na wschód od Butryn, tuż przy historycznej granicy z Warmią.
Dzieje miejscowości
Pierwsza informacja o wsi pochodzi z początku XV wieku. Wówczas wielki mistrz krzyżacki nadał majątek Bałdy niemieckiemu rycerzowi o imieniu Hartman. W XVII wieku dobra były własnością warmińskiej rodziny von Drauschwitz. Ostatni przedstawiciel rodu zmarł w 1917 roku. Majątek pozostawił trzem nieznanym spadkobiercom. W latach 1782-1785 Bałdy należały do rodziny von Schraden. Na przełomie XVIII i XIX stulecia dobra przeszły w ręce rodu von Helden. W tym czasie majątek szlachecki i wieś folwarczna były zamieszkane przez 131 osób i składały się z 21 domów. W 1838 roku dobra obejmujące obszar 700 ha należały do francuskiej rodziny Lavergue-Pequilhen, a pod koniec stulecia były własnością rodziny Quednau. Na początku XX wieku właścicielem Bałd stał się Ryszard Palmowski. Majątek obejmował wówczas powierzchnię 750 ha. Hodowano w nim konie, bydło, owce i świnie. Działała również gorzelnia. W 1919 roku Palmowski sprzedał posiadłość Skarbowi Państwa, który od tej pory oddawał Bałdy w dzierżawę. Po zakończeniu II wojny światowej majątek upaństwowiono i założono Państwowe Gospodarstwo Rolne. Później nieruchomość została przekazana Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie. Obecnie w Bałdach mieści się Stacja Dydaktyczno-Badawcza Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Kultura
W miejscowości organizowana jest największa impreza w gminie Warmiński Kiermas Tradycji, Dialogu, Zabawy, który od 2007 r. odbywa się w każdą pierwszą sobotę lipca.
Zabytki
- dwór
- pozostałości folwarku
- park podworski
- budynek dawnej szkoły
- pozostałości cmentarza ewangelickiego
- Trakt biskupi - zachowany kilometrowy odcinek dawnego szlaku prowadzącego z Warszawy na Warmię. W Bałdach składano biskupom pierwszy hołd i witano ich uroczyście w imieniu kapituły warmińskiej. Powrót do tradycji i ponowne uroczyste otwarcie historycznego traktu biskupiego, nastąpiło 16 września 2006 r. Otwarcia szlaku dokonał arcybiskup, Wojciech Ziemba.
Bibliografia
- Przewodnik turystyczny po gminie Purda, Purda 2013.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, 1857.
- Wojewódzka Ewidencja Zabytków [12.11.2013]
- Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
