Barczewko: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja zweryfikowana][wersja zweryfikowana]
(Turystyka)
 
(Nie pokazano 9 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
  
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
Linia 8: Linia 7:
 
  |dopełniacz wsi        = Barczewka     
 
  |dopełniacz wsi        = Barczewka     
 
  |zdjęcie              = Kościół św. Wawrzyńca i św. Katarzyny w Barczewku.jpg  
 
  |zdjęcie              = Kościół św. Wawrzyńca i św. Katarzyny w Barczewku.jpg  
  |opis zdjęcia          = Kościół św. Wawrzyńca i św. Katarzyny w Barczewku [http://www.polskaniezwykla.pl/ Polska Niezwykła] [05.06.2014]
+
  |opis zdjęcia          = Kościół św. Wawrzyńca i św. Katarzyny w Barczewku.<br>Fot. Mieczysław Kalski
 
  |rodzaj miejscowości  =
 
  |rodzaj miejscowości  =
 
|województwo          = warmińsko-mazurskie
 
|województwo          = warmińsko-mazurskie
Linia 33: Linia 32:
 
'''Barczewko''' (niem. ''Alt Wartenburg'') – wieś sołecka w Polsce położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Barczewo (gmina miejsko-wiejska)|gminie Barczewo]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny|administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2009 roku miejscowość liczyła 513 mieszkańców. Funkcję sołtysa pełni [[Ewa Bąk]]<ref>[http://www.stat.gov.pl/| Bank Danych Lokalnych GUS] [13.12.2013]</ref>.
 
'''Barczewko''' (niem. ''Alt Wartenburg'') – wieś sołecka w Polsce położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Barczewo (gmina miejsko-wiejska)|gminie Barczewo]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny|administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2009 roku miejscowość liczyła 513 mieszkańców. Funkcję sołtysa pełni [[Ewa Bąk]]<ref>[http://www.stat.gov.pl/| Bank Danych Lokalnych GUS] [13.12.2013]</ref>.
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
 +
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
 
Miejscowość jest położona na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olsztyńskim]] nad jeziorem[[Jezioro Wadąg| Wadąg]], w odległości 13 km na północny wschód od [[Olsztyn|Olsztyna]].
 
Miejscowość jest położona na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olsztyńskim]] nad jeziorem[[Jezioro Wadąg| Wadąg]], w odległości 13 km na północny wschód od [[Olsztyn|Olsztyna]].
 
<br/>
 
<br/>
 +
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
W 1325 roku  wybudowano pierwszą w tej części [[Warmia|Warmii]] strażnicę biskupów warmińskich, wokół której zaczęła rozwijać się osada. Zamek wraz z osadą został zniszczony w 1354 r. podczas najazdu Litwinów. W 1364 roku biskup [[Jan Stryprock]] odnowił lokację miejscowości, zakładając 7 km dalej na wschód miasto [[Barczewo]]. Miejscowa ludność teren po dawnym zamku nazywała Starym Miastem. W roku 1376 biskup warmiński [[Henryk Sorbom]] w miejscu dawnej osady założył nową wieś na [[Prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]], a jej pierwszym sołtysem został niejaki Henryk z Blanek. W okresie międzywojennym w Barczewku działało koło [[Związek Polaków w Niemczech|Związku Polaków w Niemczech]], a w 1937 roku powstała polska biblioteka.  
+
W 1325 roku  wybudowano pierwszą w tej części [[Warmia|Warmii]] strażnicę biskupów warmińskich, wokół której zaczęła rozwijać się osada. Zamek wraz z osadą został zniszczony w 1354 r. podczas najazdu Litwinów. W 1364 roku biskup [[Jan Stryprock]] odnowił lokację miejscowości, zakładając 7 km dalej na wschód miasto [[Barczewo]]. Miejscowa ludność teren po dawnym zamku nazywała Starym Miastem. W roku 1376 biskup warmiński [[Henryk III Sorbom]] w miejscu dawnej osady założył nową wieś na [[Prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]], a jej pierwszym sołtysem został niejaki Henryk z Blanek. W okresie międzywojennym w Barczewku działało koło [[Związek Polaków w Niemczech|Związku Polaków w Niemczech]], a w 1937 roku powstała polska biblioteka.  
<br/>
+
 
==Edukacja==
+
==Odkrycie archeologiczne==
W miejscowości działa filia [[Zespół Szkolno-Przedszkolny w Łęgajnach|Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Łęgajnach]].
+
W 2014 r. pod Barczewkiem odkryto średniowieczną osadę Alt Wartenburg. Została ona spalona przez księcia litewskiego Kiejsuta w 1354 r. W 2015 r. odsłonięto podczas wykopalisk cmentarzysko z XIV w. Nad wykopaliskami pracowali wspólnie naukowcy z Uniwersytetu Gdańskiego oraz niemieckiego Uniwersytetu w Getyndze <ref>http://wiadomosci.onet.pl/olsztyn/warminskie-pompeje-odslaniaja-tajemnice/3dnv8n</ref>.
 +
 
 +
==Szkolnictwo==
 +
W miejscowości działa filia [[Zespół Szkolno-Przedszkolny w Łęgajnach|Zespołu Szkolno–Przedszkolnego w Łęgajnach]].
 
<br/>
 
<br/>
 +
 
==Kultura==
 
==Kultura==
 
W tutejszym [[lkwim: Kościół pw. św. Katarzyny i św. Wawrzyńca w Barczewku|kościele pw. św. Wawrzyńca]] corocznie odbywają się koncerty organizowane w ramach [[lkwim:Międzynarodowy Festiwal Muzyki Chóralnej im. Feliksa Nowowiejskiego w Barczewie|Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Chóralnej im. Feliksa Nowowiejskiego]].
 
W tutejszym [[lkwim: Kościół pw. św. Katarzyny i św. Wawrzyńca w Barczewku|kościele pw. św. Wawrzyńca]] corocznie odbywają się koncerty organizowane w ramach [[lkwim:Międzynarodowy Festiwal Muzyki Chóralnej im. Feliksa Nowowiejskiego w Barczewie|Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Chóralnej im. Feliksa Nowowiejskiego]].
 
<br/>
 
<br/>
 +
 
== Ludzie związani z miejscowością ==
 
== Ludzie związani z miejscowością ==
*[[Karol Langwald]] (1886-1945) - urodzony w Barczewku ksiądz katolicki, działacz oświatowy, członek Związku Polaków w Niemczech.
+
*[[Karol Langwald]] (1886–1945) urodzony w Barczewku ksiądz katolicki, działacz oświatowy, członek Związku Polaków w Niemczech  
*[[Mateusz Grunenberg]] (1787-1863) – nauczyciel, autor i wydawca polskich podręczników, etnograf.
+
*[[Mateusz Grunenberg]] (1787–1863) – nauczyciel, autor i wydawca polskich podręczników, etnograf  
*[[Franciszek Schnarbach]] (1905-1947) – nauczyciel.
+
*[[Franciszek Schnarbach]] (1905–1947) – nauczyciel
*[[Jan Szadowski]] (1834-1914) – ksiądz katolicki, działacz religijno-społeczny, obrońca mowy polskiej, proboszcz miejscowego kościoła w latach 1887-1889.  
+
*[[Jan Szadowski]] (1834–1914) – ksiądz katolicki, działacz religijno–społeczny, obrońca mowy polskiej, proboszcz miejscowego kościoła w latach 1887–1889.  
*[[Walenty Gotzheim]] (1804-1874) – ksiądz i misjonarz, proboszcz miejscowego kościoła w latach 1842-1874.
+
*[[Walenty Gotzheim]] (1804–1874) – ksiądz i misjonarz, proboszcz miejscowego kościoła w latach 1842–1874.
[[File:Kapliczka przydrożna z pustą niszą.Barczewko.jpg|thumb|290px|Kapliczka przydrożna z pustą niszą. Barczewko [http://www.ciekawemazury.pl Ciekawe Mazury] [05.06.2014]]]
 
 
==Turystyka==
 
==Turystyka==
*niebieski szlak rowerowy o długości 32 km - przebieg trasy: Barczewo -[[Lamkowo]]-Barczewko-Barczewo
+
*niebieski szlak rowerowy o długości 32 km przebieg trasy: Barczewo [[Lamkowo]] Barczewko Barczewo
*szlak samochodowy: [[Olsztyn]]-[[Potryty]]-[[Tejstymy]]-[[Górowo (gmina Kolno) |Górowo]]-[[Maruny]]-Barczewko-[[Bałdy]]-Olsztyn
+
*szlak samochodowy: [[Olsztyn]] [[Potryty]] [[Tejstymy]] [[Górowo (gmina Kolno) |Górowo]] [[Maruny]] Barczewko [[Bałdy]] Olsztyn
 
*[[Gospodarstwo agroturystyczne ''Janczary'' w Barczewku|gospodarstwo agroturystyczne ''Janczary'']]
 
*[[Gospodarstwo agroturystyczne ''Janczary'' w Barczewku|gospodarstwo agroturystyczne ''Janczary'']]
  
 
== Zabytki ==
 
== Zabytki ==
*murowany [[lkwim: Kościół pw. św. Katarzyny i św. Wawrzyńca w Barczewku|kościół]] z lat 1782-1784; przebudowany w latach 1889-1893
+
*murowany [[lkwim: Kościół pw. św. Katarzyny i św. Wawrzyńca w Barczewku|kościół]] z lat 1782–1784; przebudowany w latach 1889–1893
 
*kapliczki przydrożne z I połowy XIX i początków XX wieku
 
*kapliczki przydrożne z I połowy XIX i początków XX wieku
 
*zabytkowa zabudowa wiejska
 
*zabytkowa zabudowa wiejska
Linia 65: Linia 70:
  
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
#Jadwiszczak Andrzej S., Klimek Robert, Kosińska Teresa, ''Warmia znana i nieznana: Ługwałd, Spręcowo, Sętal, Nowe Włóki, Plutki, Gradki, Tuławki, Gady, Frączki, Studzianka, Derc, Barczewko, Maruny'', Gady 2011.
+
Jadwiszczak Andrzej S., Klimek Robert, Kosińska Teresa, ''Warmia znana i nieznana: Ługwałd, Spręcowo, Sętal, Nowe Włóki, Plutki, Gradki, Tuławki, Gady, Frączki, Studzianka, Derc, Barczewko, Maruny'', Gady 2011.<br/>
#Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii,  na nowo do druku podali Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
+
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii,  na nowo do druku podali Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.<br/>
#Skurzyński Piotr, ''Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny'', Gdynia 2012.
+
Skurzyński Piotr, ''Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny'', Gdynia 2012.<br/>
#''Szlaki rowerowe powiatu olsztyńskiego i miasta Olsztyn'', Białystok 2001.
+
''Szlaki rowerowe powiatu olsztyńskiego i miasta Olsztyn'', Białystok 2001.<br/>
#''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
+
''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/>
#[http://www.stat.gov.pl/| Bank Danych Lokalnych GUS] [13.12.2013]
+
[http://www.stat.gov.pl/| Bank Danych Lokalnych GUS] [13.12.2013]<br/>
#[http://www.domwarminski.pl/| Dom Warmiński] [13.12.2013]
+
[http://www.domwarminski.pl/| Dom Warmiński] [13.12.2013]<br/>
#[http://www.ciekawemazury.pl/ Ciekawe Mazury] [05.06.2014]
+
[http://www.ciekawemazury.pl/ Ciekawe Mazury] [05.06.2014]
#[http://www.polskaniezwykla.pl/ Polska Niezwykła] [05.06.2014]
+
 
 
==Przypisy==
 
==Przypisy==
 
<references/>
 
<references/>

Aktualna wersja na dzień 10:24, 10 wrz 2015

Barczewko

Kościół św. Wawrzyńca i św. Katarzyny w Barczewku.Fot. Mieczysław Kalski
Kościół św. Wawrzyńca i św. Katarzyny w Barczewku.
Fot. Mieczysław Kalski
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Gmina Barczewo
Liczba ludności (2009) 513
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Barczewko
Barczewko
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Barczewko
Barczewko
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Barczewko (niem. Alt Wartenburg) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Barczewo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2009 roku miejscowość liczyła 513 mieszkańców. Funkcję sołtysa pełni Ewa Bąk[1].

Położenie

Miejscowość jest położona na Pojezierzu Olsztyńskim nad jeziorem Wadąg, w odległości 13 km na północny wschód od Olsztyna.

Dzieje miejscowości

W 1325 roku wybudowano pierwszą w tej części Warmii strażnicę biskupów warmińskich, wokół której zaczęła rozwijać się osada. Zamek wraz z osadą został zniszczony w 1354 r. podczas najazdu Litwinów. W 1364 roku biskup Jan Stryprock odnowił lokację miejscowości, zakładając 7 km dalej na wschód miasto Barczewo. Miejscowa ludność teren po dawnym zamku nazywała Starym Miastem. W roku 1376 biskup warmiński Henryk III Sorbom w miejscu dawnej osady założył nową wieś na prawie chełmińskim, a jej pierwszym sołtysem został niejaki Henryk z Blanek. W okresie międzywojennym w Barczewku działało koło Związku Polaków w Niemczech, a w 1937 roku powstała polska biblioteka.

Odkrycie archeologiczne

W 2014 r. pod Barczewkiem odkryto średniowieczną osadę Alt Wartenburg. Została ona spalona przez księcia litewskiego Kiejsuta w 1354 r. W 2015 r. odsłonięto podczas wykopalisk cmentarzysko z XIV w. Nad wykopaliskami pracowali wspólnie naukowcy z Uniwersytetu Gdańskiego oraz niemieckiego Uniwersytetu w Getyndze [2].

Szkolnictwo

W miejscowości działa filia Zespołu Szkolno–Przedszkolnego w Łęgajnach.

Kultura

W tutejszym kościele pw. św. Wawrzyńca corocznie odbywają się koncerty organizowane w ramach Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Chóralnej im. Feliksa Nowowiejskiego.

Ludzie związani z miejscowością

  • Karol Langwald (1886–1945) – urodzony w Barczewku ksiądz katolicki, działacz oświatowy, członek Związku Polaków w Niemczech
  • Mateusz Grunenberg (1787–1863) – nauczyciel, autor i wydawca polskich podręczników, etnograf
  • Franciszek Schnarbach (1905–1947) – nauczyciel
  • Jan Szadowski (1834–1914) – ksiądz katolicki, działacz religijno–społeczny, obrońca mowy polskiej, proboszcz miejscowego kościoła w latach 1887–1889.
  • Walenty Gotzheim (1804–1874) – ksiądz i misjonarz, proboszcz miejscowego kościoła w latach 1842–1874.

Turystyka

Zabytki

  • murowany kościół z lat 1782–1784; przebudowany w latach 1889–1893
  • kapliczki przydrożne z I połowy XIX i początków XX wieku
  • zabytkowa zabudowa wiejska
  • cmentarz z grobami warmińskimi z początku XX wieku
  • grodzisko Stare Miasto - pruskie grodzisko, centrum dawnych włości Gunelauken, pierwotne miejsce lokacji Barczewa

Bibliografia

Jadwiszczak Andrzej S., Klimek Robert, Kosińska Teresa, Warmia znana i nieznana: Ługwałd, Spręcowo, Sętal, Nowe Włóki, Plutki, Gradki, Tuławki, Gady, Frączki, Studzianka, Derc, Barczewko, Maruny, Gady 2011.
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo do druku podali Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
Skurzyński Piotr, Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny, Gdynia 2012.
Szlaki rowerowe powiatu olsztyńskiego i miasta Olsztyn, Białystok 2001.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [13.12.2013]
Dom Warmiński [13.12.2013]
Ciekawe Mazury [05.06.2014]

Przypisy