Barkweda: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
  
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
|nazwa                = Barkweda  
+
|nazwa                = Barkweda  
 
  |herb wsi              =  
 
  |herb wsi              =  
 
  |flaga wsi            =  
 
  |flaga wsi            =  
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        = Barkwedy  
 
  |dopełniacz wsi        = Barkwedy  
  |zdjęcie              = Dawny młyn w Barkwedzie.jpg
+
  |zdjęcie              = barkwedaw.jpg
  |opis zdjęcia          = Dawny młyn w Barkwedzie  
+
  |opis zdjęcia          = Willa w Barkwedzie.<br>Źródło: [http://archipelag.ceik.eu/ archipelag.ceik.eu]
 
  |rodzaj miejscowości  =
 
  |rodzaj miejscowości  =
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
Linia 16: Linia 15:
 
  |sołectwo              =
 
  |sołectwo              =
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      = 532 (łącznie Bukwałd i Barkweda
+
  |liczba ludności      = 532  
 
  |rok                  = 2010  
 
  |rok                  = 2010  
 
  |strefa numeracyjna    =
 
  |strefa numeracyjna    =
Linia 31: Linia 30:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}<br/>
 
}}<br/>
'''Barkweda''' (niem. ''Bergfriede'') – wieś sołecka w Polsce położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[gmina Dywity|gminie Dywity]]. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do [[województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]].
+
[[Image:nasypb.jpg|thumb|right|290px|Nasyp kolejowy we wsi.<br>Źródło:[http://archipelag.ceik.eu archipelag.ceik.eu]]]
  
Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Wiesław Wasilewski]]<ref> http://bip.warmia.mazury.pl/dywity_gmina_wiejska/170/299/Solectwa/ [data dostępu: 4.12.2013]</ref>.
+
'''Barkweda''' (niem. ''Bergfriede'') – wieś sołecka w Polsce położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Dywity (gmina wiejska)|gminie Dywity]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny| administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 532 mieszkańców<ref>łącznie Bukwałd i Barkweda</ref>. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Wiesław Wasilewski]]<ref> [http://bip.warmia.mazury.pl/ Wrota Warmii i Mazur] [04.12.2013]</ref>.
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
  
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
Miejscowość jest położona na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olsztyńskim]], w odległości 4 km od Brąswałdu, w szerokiej dolinie [[rzeka Łyna|rzeki Łyny]]. Barkweda jest oddalona o 15 km na północny zachód od [[Olsztyn|Olsztyna]].
+
Miejscowość leży na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olsztyńskim]], w odległości 4 km od [[Brąswałd |Brąswałdu]], w szerokiej dolinie [[Rzeka Łyna|Łyny]]. Barkweda jest oddalona o 15 km na północny zachód od [[Olsztyn|Olsztyna]].
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
Na przestrzeni stuleci nazwa wsi ulegała nieznacznym przekształceniom: Molendinum in Bergfrede (1425), Bergfride (1576), Bergfrieden (1629), Bergfriede (1701).
+
Na przestrzeni stuleci nazwa wsi ulegała nieznacznym przekształceniom: ''Molendinum in Bergfrede'' (1425), ''Bergfride'' (1576), ''Bergfrieden'' (1629), ''Bergfriede'' (1701).
Niemiecka nazwa miejscowości Bergfriede w dosłownym tłumaczeniu oznacza szaniec lub umocnienie. Określenie to na terenie Warmii było znane jako określenie śladów szańców na pagórkach z czasów podboju [[Zakon Krzyżacki|krzyżackiego]].
+
Niemiecka nazwa miejscowości ''Bergfriede'' w dosłownym tłumaczeniu znaczy ''szaniec'' lub ''umocnienie''. Określenie to na terenie Warmii było znane jako określenie śladów szańców na pagórkach z czasów podboju [[Zakon Krzyżacki|krzyżackiego]].
W 1789 roku istniał w Barkwedzie majątek szlachecki oraz folwark. W 1807 roku w dniach 2-4 lutego na trasie [[Dywity]]-[[Miłakowo]] doszło do starcia pomiędzy wojskami francuskimi i rosyjskimi. Pamiątką tych wydarzeń stał się dąb, rosnący w pobliżu cmentarza, który miejscowi nazwali dębem [[Napoleon Bonaparte|Napoleona]]. Niestety, drzewo spłonęło w 1922 roku. W 1880 roku obok majątku funkcjonował młyn. W 1910 roku obszar dworski obejmował powierzchnię  384 ha. Wieś była zamieszkana przez 80 osób (26 Polaków, 54 Niemców). Na początku XX wieku majątek kupił Hans von Hake. Po jego śmierci w 1922 roku prowadziła go jego żona - Eleonora von Hake. Zmarła w 1944 roku - została pochowana obok męża na istniejącym do dzisiaj cmentarzu ewangelickim. Przed wkroczeniem do wsi Armii Czerwonej, członkowie rodziny von Hake opuścili majątek.
+
W 1789 roku istniał w Barkwedzie majątek szlachecki oraz folwark. W 1807 roku w dniach 2–4 lutego na trasie [[Dywity]]-[[Miłakowo]] doszło do starcia pomiędzy wojskami francuskimi i rosyjskimi. Pamiątką tych wydarzeń stał się dąb, rosnący w pobliżu cmentarza, który miejscowi nazwali dębem Napoleona. Niestety, drzewo spłonęło w 1922 roku. W 1880 roku obok majątku funkcjonował młyn. W 1910 roku obszar dworski obejmował powierzchnię  384 ha. Wieś była zamieszkana przez 80 osób (26 Polaków i 54 Niemców). Na początku XX wieku majątek kupił [[Hans von Hake]]. Po jego śmierci w 1922 roku prowadziła go jego żona – [[Eleonora von Hake]]. Zmarła w 1944 roku i została pochowana obok męża na istniejącym do dzisiaj cmentarzu ewangelickim. Przed wkroczeniem do wsi Armii Czerwonej członkowie rodziny [[Rodzina von Hake|von Hake]] opuścili majątek.
Po 1945 roku w miejscowości działał młyn (do 1993 r.) oraz [[Państwowe Gospodarstwo Rolne w Barkwedzie| Państwowe Gospodarstwo Rolne]]. Obecnie we wsi funkcjonuje świetlica, sklep spożywczy i czynna stacja kolejowa.
+
Po 1945 roku w miejscowości działał młyn (do 1993 r.) oraz [[Państwowe Gospodarstwo Rolne]].  
 +
<br/>
 +
 
 +
==Kultura==
 +
We wsi działa świetlica.
 
<br/>
 
<br/>
 +
== Ludzie związani z miejscowością ==
 +
*[[lkwim:Tomasz Kardacz|Tomasz Kardacz]] – (ur. 1963) – lekarz, malarz amator, rysownik, tłumacz, pisarz
 +
== Zabytki ==
 +
*wczesnośredniowieczne grodzisko pruskie; w tym samym miejscu zlokalizowany jest nieczynny cmentarz ewangelicki
 +
*młyn wodny z 1907 roku
 +
*rodowa kaplica cmentarna na dawnym cmentarzu ewangelickim
  
 
== Turystyka ==
 
== Turystyka ==
*Szlak rowerowy o długości 40 km- przebieg trasy: [[Olsztyn]]-[[Redykajny]]-[[Brąswałd]]-Barkweda-[[Kajny]]-[[Gutkowo]]-[[Łupstych]]-Olsztyn
+
*[[Szlak Napoleona: Barkweda – Konradowo|Szlak Napoleona]] o długości 40,8 km przebieg trasy: Barkweda – [[Gutkowo]] – [[Mątki]] – [[Jonkowo]] – [[Łomy]] [[Pupki]] [[Gołogóra]] [[Skolity]] [[Dąbrówka (gmina Świątki)|Dąbrówka]] [[Konradowo]].
*Szlak pieszy o długości 42 km - przebieg trasy: Olsztyn-Brąswałd-most nad sztucznym korytem Łyny-Barkweda-[[Bukwałd]]-[[Cerkiewnik]]-[[Głotowo]]-[[Dobre Miasto]]-[[Smolajny]]
+
*Szlak pieszy o długości 42 km przebieg trasy: Olsztyn Brąswałd most nad sztucznym korytem Łyny Barkweda [[Bukwałd]] [[Cerkiewnik]] [[Głotowo]] [[Dobre Miasto]] [[Smolajny]]
*[[Szlak Napoleoński|Szlak Napoleoński (pieszy)]] o długości 40,8 km - przebieg trasy: Barkweda-Gutkowo-[[Mątki]]-[[Jonkowo]]-[[Łomy]]-[[Pupki]]-[[Gołogóra]]-[[Skolity]]-[[Dąbrówka]]-[[Konradowo]]
+
*Szlak rowerowy o długości 17 km – przebieg trasy: Cerkiewnik – Barkweda – Bukwałd – [[Różynka]] – Cerkiewnik.
<br/>
+
*Szlak rowerowy o długości 21,9 km ("żółty") – przebieg trasy: Dywity – [[Redykajny]] – Gutkowo – [[Wilimowo]] – [[Kajny]] – Barkweda – Brąswałd – [[Ługwałd]] – Dywity.
 +
*Szlak rowerowy o długości 40 km przebieg trasy: Olsztyn – Redykajny – Brąswałd – Barkweda – Kajny – Gutkowo [[Łupstych]] – Olsztyn.
 +
*Szlak samochodowy ''Grody i stanowiska obronne'' – przebieg trasy: [[Barczewko]] [[Barczewo]] [[Dadaj]] [[Kierzbuń]] [[Tumiany]] [[Jeziorany]] [[Kabikiejmy]] [[Sętal]] – Barkweda.
  
== Zabytki ==
+
==Ciekawostki==
*Wczesnośredniowieczne grodzisko pruskie; w tym samym miejscu zlokalizowany jest nieczynny cmentarz ewangelicki
+
*We wsi realizowany jest projekt [[lkwim:Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie|Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie]] pod nazwą [http://archipelag.ceik.eu/ "Archipelag - atlas miejsc niezwykłych Warmii i Mazur"].
*Młyn wodny z 1907 roku
+
*Cesarz Wilhelm II był zapalonym i fanatycznym myśliwym. Często odwiedzał lasy Prus, gdzie oddawał się polowaniom., które były słynne w całej Europie. Bywał tu między 1890 a 1912 rokiem, zawsze między 23 września a 7 października. Miejsca, w których Wilhelm II upolował szczególnie piękne i wielkie jelenie upamiętniały kamienne obeliski i głazy. Właśnie takie znajdują się w lasach okalających Barkwedę.<ref>http://archipelag.ceik.eu/miejscowosci.html?tx_places_pi1%5Bplace%5D=1&tx_places_pi1%5Baction%5D=show&tx_places_pi1%5Bcontroller%5D=Place&cHash=2b28583cfda38ef7c44b52c95f054a35</ref>
*Rodowa kaplica cmentarna na dawnym cmentarzu ewangelickim
+
*W 1945 r. w tunelu pod starymi torami chroniła się miejscowa ludność podczas wkroczenia Armii Czerwonej. Tereny wsi były pod ostrzałem artyleryjskim.<ref>http://archipelag.ceik.eu/miejscowosci.html?tx_places_pi1%5Bplace%5D=1&tx_places_pi1%5Baction%5D=show&tx_places_pi1%5Bcontroller%5D=Place&cHash=2b28583cfda38ef7c44b52c95f054a35</ref>
<br/>
 
  
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
Linia 65: Linia 75:
 
#Skurzyński Piotr, ''Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny'', Gdynia 2012.
 
#Skurzyński Piotr, ''Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny'', Gdynia 2012.
 
#''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red.  Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
 
#''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red.  Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
#[http://archipelag.ceik.eu/index.php?id=175| Atlas miejsc niezwykłych Warmii i Mazur] [data dostępu: 13.12.2013]
+
#[http://archipelag.ceik.eu/ Atlas miejsc niezwykłych Warmii i Mazur] [13.12.2013]
#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [data dostępu: 13.12.2013]
+
#[http://www.stat.gov.pl/ Bank Danych Lokalnych GUS] [13.12.2013]
#[http://www.warmiaznanainieznana.pl/czytaj.php?strona=barkweda| Warmia znana i nieznana]  [data dostępu: 13.12.2013]
+
#[http://www.warmiaznanainieznana.pl/ Warmia znana i nieznana]  [13.12.2013]
#[http://pl.wikipedia.org/wiki/Barkweda| Wikipedia: Barkweda] [data dostępu: 13.12.2013]
+
#[http://pl.wikipedia.org/wiki/Barkweda| Wikipedia: Barkweda] [13.12.2013]
<br/>
+
#[http://bip.warmia.mazury.pl/ Wrota Warmii i Mazur] [04.12.2013]
  
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
Linia 75: Linia 85:
 
<br/>
 
<br/>
  
== Zobacz też ==
+
[[Kategoria: Powiat olsztyński]]
 
+
[[Kategoria: Dywity (gmina wiejska)]]
<br/>
+
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]
 
+
[[Kategoria: 1401-1500]]
[[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: powiat olsztyński]][[Kategoria: gmina Dywity]][[Kategoria: wieś sołecka]]
 

Aktualna wersja na dzień 10:49, 19 gru 2016

Barkweda

Willa w Barkwedzie.Źródło: archipelag.ceik.eu
Willa w Barkwedzie.
Źródło: archipelag.ceik.eu
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Gmina Dywity
Liczba ludności (2010) 532
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Barkweda
Barkweda
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Barkweda
Barkweda
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Nasyp kolejowy we wsi.
Źródło:archipelag.ceik.eu

Barkweda (niem. Bergfriede) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dywity. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 532 mieszkańców[1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Wiesław Wasilewski[2].

Położenie

Miejscowość leży na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 4 km od Brąswałdu, w szerokiej dolinie Łyny. Barkweda jest oddalona o 15 km na północny zachód od Olsztyna.

Dzieje miejscowości

Na przestrzeni stuleci nazwa wsi ulegała nieznacznym przekształceniom: Molendinum in Bergfrede (1425), Bergfride (1576), Bergfrieden (1629), Bergfriede (1701). Niemiecka nazwa miejscowości Bergfriede w dosłownym tłumaczeniu znaczy szaniec lub umocnienie. Określenie to na terenie Warmii było znane jako określenie śladów szańców na pagórkach z czasów podboju krzyżackiego. W 1789 roku istniał w Barkwedzie majątek szlachecki oraz folwark. W 1807 roku w dniach 2–4 lutego na trasie Dywity-Miłakowo doszło do starcia pomiędzy wojskami francuskimi i rosyjskimi. Pamiątką tych wydarzeń stał się dąb, rosnący w pobliżu cmentarza, który miejscowi nazwali dębem Napoleona. Niestety, drzewo spłonęło w 1922 roku. W 1880 roku obok majątku funkcjonował młyn. W 1910 roku obszar dworski obejmował powierzchnię 384 ha. Wieś była zamieszkana przez 80 osób (26 Polaków i 54 Niemców). Na początku XX wieku majątek kupił Hans von Hake. Po jego śmierci w 1922 roku prowadziła go jego żona – Eleonora von Hake. Zmarła w 1944 roku i została pochowana obok męża na istniejącym do dzisiaj cmentarzu ewangelickim. Przed wkroczeniem do wsi Armii Czerwonej członkowie rodziny von Hake opuścili majątek. Po 1945 roku w miejscowości działał młyn (do 1993 r.) oraz Państwowe Gospodarstwo Rolne.

Kultura

We wsi działa świetlica.

Ludzie związani z miejscowością

  • Tomasz Kardacz – (ur. 1963) – lekarz, malarz amator, rysownik, tłumacz, pisarz

Zabytki

  • wczesnośredniowieczne grodzisko pruskie; w tym samym miejscu zlokalizowany jest nieczynny cmentarz ewangelicki
  • młyn wodny z 1907 roku
  • rodowa kaplica cmentarna na dawnym cmentarzu ewangelickim

Turystyka

Ciekawostki

  • We wsi realizowany jest projekt Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie pod nazwą "Archipelag - atlas miejsc niezwykłych Warmii i Mazur".
  • Cesarz Wilhelm II był zapalonym i fanatycznym myśliwym. Często odwiedzał lasy Prus, gdzie oddawał się polowaniom., które były słynne w całej Europie. Bywał tu między 1890 a 1912 rokiem, zawsze między 23 września a 7 października. Miejsca, w których Wilhelm II upolował szczególnie piękne i wielkie jelenie upamiętniały kamienne obeliski i głazy. Właśnie takie znajdują się w lasach okalających Barkwedę.[3]
  • W 1945 r. w tunelu pod starymi torami chroniła się miejscowa ludność podczas wkroczenia Armii Czerwonej. Tereny wsi były pod ostrzałem artyleryjskim.[4]

Bibliografia

  1. Jadwiszczak Andrzej S., Kisielew Kazimierz, Klimek Robert, Kosińska Teresa, Warmia znana i nieznana: Brąswałd, Barkweda, Kajny, Bukwałd, Cerkiewnik, Swobodna, Gady 2012.
  2. Lewicka Daniela, Tomkiewicz Ryszard, Gmina Dywity: teraźniejszość i przeszłość, Olsztyn 1994.
  3. Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo do druku podali Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
  4. Skurzyński Piotr, Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny, Gdynia 2012.
  5. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
  6. Atlas miejsc niezwykłych Warmii i Mazur [13.12.2013]
  7. Bank Danych Lokalnych GUS [13.12.2013]
  8. Warmia znana i nieznana [13.12.2013]
  9. Wikipedia: Barkweda [13.12.2013]
  10. Wrota Warmii i Mazur [04.12.2013]

Przypisy