Bartołty Wielkie: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Bibliografia:) |
(→Dzieje miejscowości) |
||
| (Nie pokazano 41 wersji utworzonych przez 6 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | + | |nazwa = Bartołty Wielkie | |
| − | |herb wsi = | + | |herb wsi = |
| − | |flaga wsi = | + | |flaga wsi = |
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Bartołt Wielkich |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = parafiabartołtywlk9.jpg |
| − | |opis zdjęcia = Kościół pw. św. Jakuba | + | |opis zdjęcia = Kościół pw. św. Jakuba w Bartołtach Wielkich, fot. Mieczysław Kalski |
|rodzaj miejscowości = wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
|powiat = olsztyński | |powiat = olsztyński | ||
| − | |gmina =Barczewo | + | |gmina = Barczewo |
|miejscowość podstawowa = | |miejscowość podstawowa = | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = | + | |liczba ludności = 289 |
| − | |rok = | + | |rok = 2010 |
| − | |strefa numeracyjna = | + | |strefa numeracyjna = |
| − | |kod pocztowy = | + | |kod pocztowy = |
| − | |tablice rejestracyjne = | + | |tablice rejestracyjne = |
|SIMC = | |SIMC = | ||
|mapa wsi = | |mapa wsi = | ||
| Linia 30: | Linia 29: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Bartołty Wielkie''' (niem. ''Groß Bartelsdorf'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Barczewo (gmina miejsko-wiejska)|gminie Barczewo]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny|administracyjnie]] należała do [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa olsztyńskiego]]. Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 289 osób<ref>łącznie Bartołty Wielkie, Bartołty Małe i [[Kierzbuń]]</ref>. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Kazimierz Czaplicki]]<ref> [http://barczewo.bip.net.pl/?a=972 Strona Urzędu Gminy] [12.10.2013]</ref>. |
| + | <br/><br/> | ||
| − | + | == Położenie == | |
| + | Miejscowość położona jest na [[Pojezierze Olsztyńskie| Pojezierzu Olsztyńskim]], w odległości 11 km na południowy wschód od [[Barczewo|Barczewa]]. Wieś leży między jeziorami: [[Jezioro Tumiańskie|Tumiańskim]], [[Jezioro Dłużek|Dłużek]] i [[Jezioro Bartołt Wielki|Bartołt Wielki]]. Przez miejscowość przepływa rzeka [[Rzeka Wardęga|Wardęga]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Dzieje miejscowości == |
| − | + | Pierwsze wzmianki na temat wsi pochodzą z 1345 roku, natomiast lokacji dokonano w roku 1379. W późniejszym czasie wieś była własnością rodziny [[Rodzina Kromerów |Kromerów]], spokrewnionej z biskupem warmińskim [[lkwim:Marcin_Kromer|Marcinem Kromerem]]. Kromerowie żyli tu jeszcze w XIX wieku. W pierwszej połowie XVII wieku właścicielem wsi był [[Stefan Sadorski]]. Przekazał on młyn wodny na wyposażenie gimnazjum jezuitów w [[Reszel|Reszlu]]. W XVIII wieku wieś podzieliła się na Bartołty Wielkie i [[Bartołty Małe]]. 20 sierpnia 1862 roku powołano [[Parafia pw. św. Jakuba w Bartołtach Wielkich|parafię]] Bartołty Wielkie. | |
| + | ==Szkolnictwo== | ||
| + | We wsi działa [[Szkoła podstawowa w Bartołtach Wielkich| szkoła podstawowa]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Gospodarka == |
| − | + | W miejscowości funkcjonuje [[Gospodarstwo Rybackie ''Bartołty Wielkie'']]. | |
| − | [[ | + | ==Turystyka== |
| − | < | + | *w miejscowości działa [[Buddyjski Ośrodek Odosobnieniowy w Bartołtach Wielkich|Buddyjski Ośrodek Odosobnieniowy]] <ref> [http://www.bartolty.buddyzm.pl/buddyzm.html/ Strona Ośrodka] [27.05.2014]</ref> |
| − | [[ | + | *żółty szlak rowerowy o długości 32,5 km - przebieg trasy: [[Barczewo]] – [[Tumiany]] – Bartołty Wielkie – [[Jedzbark]] – Barczewo |
| − | + | == Zabytki == | |
| − | * | + | *młyn zbudowany na strudze łączącej jeziora Bartołt Wielki i Tumiańskie; fundamenty pochodzą ze średniowiecza, mury - z XIX wieku; przy młynie znajduje się dom młynarza, przypominający kształtem dworek |
| − | * | + | *gotycko-barokowy [[lkwim:Kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Bartołtach Wielkich|kościół]], zbudowany w początkach XVIII wieku na murach poprzedniej świątyni; posiada wieżę z kopułowym hełmem i latarnią (wieża obecny kształt uzyskała w 1897 roku; wyposażenie wnętrza pochodzi głównie z XIX wieku, wyjątkami są m.in. barokowy ołtarz oraz renesansowa płyta nagrobna |
| − | * | + | *przed wsią znajduje się [[Cmentarz w Bartołtach Wielkich|cmentarz]] katolicki z kamiennym murem z XIX wieku |
| − | * | + | *przydrożne [[Kapliczka w Bartołtach Wielkich|kapliczki]] warmińskie |
| + | ==Galeria zdjęć== | ||
| + | <gallery mode=packed widths=300px heights=300px perrow=5> | ||
| + | File:parafiabartołtywlk8.jpg|<center>Kościół w Bartołtach Wielkich, fot. Mieczysław Kalski<br/> | ||
| + | </gallery> | ||
| − | <br/> | + | == Bibliografia == |
| + | Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn.<br/> | ||
| + | Skurzyński Piotr, ''Warmia i polskie Dolne Prusy'', Gdynia 2012.<br/> | ||
| + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | ||
| + | Zenderowski Wojciech, Łukowska Mariola, ''Barczewo. Miasto wielu kultur'', Barczewo 2009.<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [13.11.2013]<br/> | ||
| + | [http://www.domwarminski.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=151:gmina-biskupiec-borki-wielkie&catid=27:wies-warminska&Itemid=125| Dom Warmiński] [13.11.2013]<br/> | ||
| + | [http://www.ciekawemazury.pl Ciekawe Mazury] [27.05.2014] | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| − | |||
<references/> | <references/> | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat olsztyński]] | |
| − | + | [[Kategoria: Barczewo (gmina miejsko-wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria: 1301-1400]] |
| − | [[ | ||
Aktualna wersja na dzień 22:18, 27 mar 2015
| Bartołty Wielkie | |
| | |
 Kościół pw. św. Jakuba w Bartołtach Wielkich, fot. Mieczysław Kalski
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Barczewo |
| Liczba ludności (2010) | 289 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Bartołty Wielkie | |
| Położenie na mapie Polski  Bartołty Wielkie | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Bartołty Wielkie (niem. Groß Bartelsdorf) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Barczewo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 289 osób[1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Kazimierz Czaplicki[2].
Spis treści
Położenie
Miejscowość położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 11 km na południowy wschód od Barczewa. Wieś leży między jeziorami: Tumiańskim, Dłużek i Bartołt Wielki. Przez miejscowość przepływa rzeka Wardęga.
Dzieje miejscowości
Pierwsze wzmianki na temat wsi pochodzą z 1345 roku, natomiast lokacji dokonano w roku 1379. W późniejszym czasie wieś była własnością rodziny Kromerów, spokrewnionej z biskupem warmińskim Marcinem Kromerem. Kromerowie żyli tu jeszcze w XIX wieku. W pierwszej połowie XVII wieku właścicielem wsi był Stefan Sadorski. Przekazał on młyn wodny na wyposażenie gimnazjum jezuitów w Reszlu. W XVIII wieku wieś podzieliła się na Bartołty Wielkie i Bartołty Małe. 20 sierpnia 1862 roku powołano parafię Bartołty Wielkie.
Szkolnictwo
We wsi działa szkoła podstawowa.
Gospodarka
W miejscowości funkcjonuje Gospodarstwo Rybackie ''Bartołty Wielkie''.
Turystyka
- w miejscowości działa Buddyjski Ośrodek Odosobnieniowy [3]
- żółty szlak rowerowy o długości 32,5 km - przebieg trasy: Barczewo – Tumiany – Bartołty Wielkie – Jedzbark – Barczewo
Zabytki
- młyn zbudowany na strudze łączącej jeziora Bartołt Wielki i Tumiańskie; fundamenty pochodzą ze średniowiecza, mury - z XIX wieku; przy młynie znajduje się dom młynarza, przypominający kształtem dworek
- gotycko-barokowy kościół, zbudowany w początkach XVIII wieku na murach poprzedniej świątyni; posiada wieżę z kopułowym hełmem i latarnią (wieża obecny kształt uzyskała w 1897 roku; wyposażenie wnętrza pochodzi głównie z XIX wieku, wyjątkami są m.in. barokowy ołtarz oraz renesansowa płyta nagrobna
- przed wsią znajduje się cmentarz katolicki z kamiennym murem z XIX wieku
- przydrożne kapliczki warmińskie
Galeria zdjęć
Kościół w Bartołtach Wielkich, fot. Mieczysław Kalski
Bibliografia
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn.
Skurzyński Piotr, Warmia i polskie Dolne Prusy, Gdynia 2012.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Zenderowski Wojciech, Łukowska Mariola, Barczewo. Miasto wielu kultur, Barczewo 2009.
Bank Danych Lokalnych GUS [13.11.2013]
Dom Warmiński [13.11.2013]
Ciekawe Mazury [27.05.2014]
Przypisy
- ↑ łącznie Bartołty Wielkie, Bartołty Małe i Kierzbuń
- ↑ Strona Urzędu Gminy [12.10.2013]
- ↑ Strona Ośrodka [27.05.2014]
