Bartołty Wielkie

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
Bartołty Wielkie

Kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Bartołtach WielkichFot. Tadeusz Plebański. Źródło: www.ciekawemazury.pl [27.05.2014]
Kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Bartołtach Wielkich
Fot. Tadeusz Plebański. Źródło: www.ciekawemazury.pl [27.05.2014]
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Gmina Barczewo
Liczba ludności (2010) 289
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Bartołty Wielkie
Bartołty Wielkie
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Bartołty Wielkie
Bartołty Wielkie
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Bartołty Wielkie (niem. Groß Bartelsdorf) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Barczewo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 289 osób[1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Kazimierz Czaplicki[2].

Bartołty Wielkie
Warmińska kapliczka przy domu zakonnym w Bartołtach Wielkich. Fot. Jacek Jaworski. Źródło: www.ciekawemazury.pl [27.05.2014]
Warmińska kapliczka przy domu zakonnym w Bartołtach Wielkich. Fot. Jacek Jaworski. Źródło: www.ciekawemazury.pl [27.05.2014]
 

Położenie

Miejscowość położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 11 km na południowy wschód od Barczewa. Wieś leży między jeziorami: Tumiańskim, Dłużek i Bartołt Wielki. Przez miejscowość przepływa rzeka Wardęga.

Dzieje miejscowości

Pierwsze wzmianki na temat wsi pochodzą z 1345 roku, natomiast lokacji dokonano w roku 1379. W późniejszym czasie wieś była własnością rodziny Kromerów, spokrewnionej z biskupem warmińskim Marcinem Kromerem. Kromerowie żyli tu jeszcze w XIX wieku. W pierwszej połowie XVII wieku właścicielem wsi był Stefan Sadorski. Przekazał on młyn wodny na wyposażenie gimnazjum jezuitów w Reszlu. W XVIII wieku wieś podzieliła się na Bartołty Wielkie i Bartołty Małe. 20 sierpnia 1862 roku powołano parafię Bartołty Wielkie.

Szkolnictwo

We wsi działa szkoła podstawowa.

Gospodarka

W miejscowości funkcjonuje Gospodarstwo Rybackie ''Bartołty Wielkie''.

Turystyka

Zabytki

  • młyn zbudowany na strudze łączącej jeziora Bartołt Wielki i Tumiańskie; fundamenty pochodzą ze średniowiecza, mury - z XIX wieku; przy młynie znajduje się dom młynarza, przypominający kształtem dworek
  • gotycko-barokowy kościół, zbudowany w początkach XVIII wieku na murach poprzedniej świątyni; posiada wieżę z kopułowym hełmem i latarnią (wieża obecny kształt uzyskała w 1897 roku; wyposażenie wnętrza pochodzi głównie z XIX wieku, wyjątkami są m.in. barokowy ołtarz oraz renesansowa płyta nagrobna
  • przed wsią znajduje się cmentarz katolicki z kamiennym murem z XIX wieku
  • przydrożne kapliczki warmińskie

Bibliografia

Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, Na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn.
Skurzyński Piotr, Warmia i polskie Dolne Prusy, Gdynia 2012.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Zenderowski Wojciech, Łukowska Mariola, Barczewo. Miasto wielu kultur, Barczewo 2009.
Bank Danych Lokalnych GUS [13.11.2013]
Dom Warmiński [13.11.2013]
Ciekawe Mazury [27.05.2014]

Przypisy

  1. łącznie Bartołty Wielkie, Bartołty Małe i Kierzbuń
  2. Strona Urzędu Gminy [12.10.2013]
  3. Strona Ośrodka [27.05.2014]