Biała Piska (gmina miejsko-wiejska): Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Utworzono nową stronę "{{Gmina infobox |Gmina = Biała Piska |herb_gminy = |flaga_gminy = |mapa_gminy = |mapa_powiatu = |rozmiar_mapki = |mapka ...")
 
 
(Nie pokazano 15 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
{{Gmina infobox
 
{{Gmina infobox
  |Gmina          = Biała Piska  
+
  |Gmina          = Biała Piska
  |herb_gminy      =
+
  |herb_gminy      = Plik:Herb_gminy_Biała Piska.png|Herb gminy Biała Piska
  |flaga_gminy    =
+
  |flaga_gminy    =  
 
  |mapa_gminy      =  
 
  |mapa_gminy      =  
 
  |mapa_powiatu    =  
 
  |mapa_powiatu    =  
Linia 8: Linia 8:
 
  |mapka          =  
 
  |mapka          =  
 
  |województwo    = warmińsko-mazurskie  
 
  |województwo    = warmińsko-mazurskie  
  |powiat          = olsztyński
+
  |powiat          = piski
 
  |rodzaj_gminy    = miejsko-wiejska
 
  |rodzaj_gminy    = miejsko-wiejska
  |zarządzający    = Wójt
+
  |zarządzający    = Burmistrz
  |wójt            = [[Andrzej Jan Mazur| Andrzej Mazur]]
+
  |wójt            = Beata Sokołowska
  |adres_ug        = ul. Kolejowa 7
+
  |adres_ug        = Plac Mickiewicza 25
  |kod_poczt_ug    = 11-730 Mikołajki
+
  |kod_poczt_ug    = 12-230 Biała Piska
  |powierzchnia    = 149,21
+
  |powierzchnia    = 420,33
  |sołectwa        = 13
+
  |sołectwa        = 47
  |miejscowości    = 19
+
  |miejscowości    = 65
 
  |rok            = 2013
 
  |rok            = 2013
  |populacja      = 3651
+
  |populacja      = 12119
  |gęstość        = 24
+
  |gęstość        = 29
 
  |urbanizacja    =  
 
  |urbanizacja    =  
  |nr_kier        = 89
+
  |nr_kier        = 87
  |tablica_rej    = NLI
+
  |tablica_rej    = NPI
  |TERYT          = 2809042
+
  |TERYT          = 2816013
 
  |TERC10          =  
 
  |TERC10          =  
  |www            = http://www.lubomino.ug.gov.pl/
+
  |www            =  
  |bip            = http://bip.lubomino.tensoft.pl/
+
  |bip            = http://bip.bialapiska.pl/index.php
 
}}  
 
}}  
'''Gmina Barczewo''' – gmina wiejska położona w północnej części [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]] i we wschodniej części [[Powiat lidzbarski| powiatu lidzbarskiego]]. Siedziba gminy znajduje  
+
'''Gmina Biała Piska''' – gmina miejsko-wiejska położona w południowo-wschodniej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]] i [[Powiat piski|powiatu piskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Biała Piska|Białej Piskiej]].
 +
Jedna z największych<ref> [http://www.stat.gov.pl/gus/5840_6339_PLK_HTML.htm Bank Danych Lokalnych GUS, Największe gminy pod względem powierzchni] [20.10.2014] </ref> pod względem powierzchni gmin w Polsce, czwarta co do wielkości gmina w województwie warmińsko-mazurskim. Gmina rolnicza, o dużej powierzchni zalesienia w ogólnej powierzchni gminy, posiadająca liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki.
  
się w [[Olecko| Olecku]].
+
== Powierzchnia gminy ==
 +
Gmina miejsko-wiejska Biała Piska zajmuje powierzchnię 420,33 km<sup>2</sup><ref name="p1">Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3235]</ref>, w tym:
 +
*użytki rolne: 45%
 +
*lasy: 42%
 +
*wody: 11%
  
Tereny gminy położone są na [[Równina Ornecka| Równinie Orneckiej]], pomiędzy [[Wzniesienie Górowskie| Wzniesieniem Górowskim]] a [[Pojezierze Olsztyńskie| Pojezierzem Olsztyńskim]]. Gmina o charakterze rolniczym z udziałem
+
Gmina stanowi 23,7% powierzchni powiatu piskiego.
 
 
gospodarki leśnej (ze względu na dużą powierzchnię kompleksów leśnych). Gmina o wysokim saldzie migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały oraz wysokim bezrobociu.
 
  
 +
== Demografia ==
 +
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p1"/>:
  
Władzę w gminie sprawuje wójt [[Andrzej Jan Mazur| Andrzej Mazur]]<ref name="p1">BIP Urzędu Gminy Lidzbark Warmiński [http://bip.warmia.mazury.pl/lidzbark_warminski_gmina_wiejska/]</ref>.
+
[[Plik: Kościół  w Białej Piskiej.jpg|right|290px|thumb|Kościół pw. św. Andrzeja Boboli w Białej Piskiej. Fot. Holger Weinandt. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Saint_Andrew_Bobola_church_in_Bia%C5%82a_Piska.jpg?uselang=pl commons.wikimedia.org] ]]  
<br/><br/>
 
== Powierzchnia gminy ==
 
Gmina wiejska  Świętajno Oleckie zajmuje powierzchnię 149,21km<sup>2</sup><ref name="p2">Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3175]</ref>, w tym:
 
*użytki rolne: 56%
 
*lasy: 31%
 
*wody: 1,06%
 
  
Gmina stanowi 26,4% powierzchni [[Powiat lidzbarski| powiatu lidzbarskiego]].
+
[[Plik: Wieża ciśnień w Białej Piskiej.jpg|right|290px|thumb|Wieża ciśnień w Białej Piskiej.<br>Fot. Holger Weinandt. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Wasserturm_Biala_Piska_2010.jpg?uselang=pl commons.wikimedia.org] ]]  
  
== Demografia ==
 
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p2"/>:
 
 
{|class="wikitable"
 
{|class="wikitable"
!Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni
+
!Opis ||colspan=2|Ogółem ||colspan=2|Kobiety ||colspan=2|Mężczyźni
|-
+
|--
|jednostka || osób || % || osób || % || osób || %
+
|jednostka ||osób ||% ||osób ||% ||osób ||%
 
|--
 
|--
|liczba || 12409 || 100 || 6346 || 51,1 || 6063 || 48,9
+
|liczba ||12119 ||100 ||5943 ||49,0 ||6176 ||51,0
 
|--
 
|--
|gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| 51 || colspan=2| 26 || colspan=2| 25
+
|gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) ||colspan=2|29 ||colspan=2|14 ||colspan=2|15
 
|}
 
|}
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie miejsko-wiejskiej Orneta wynosiło -79 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 45,9% migracji w [[Powiat lidzbarski| powiecie lidzbarskim]] oraz 2,1% w  
+
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie miejsko-wiejskiej Biała Piska wynosiło -93 osoby<ref name="p1"/>, co stanowi 37% migracji w powiecie piskim oraz 2,5% w województwie warmińsko-mazurskim.
  
[[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]].  
+
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej ==
 +
Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy Biała Piska były częścią powiatu piskiego w województwie olsztyńskim<ref> Dz.U. 1946, nr 28, poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych,, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>.<br/>
  
== Miejscowości na terenie gminy ==
+
W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady<ref>Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych,[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>. Gromada Biała Piska przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej w 1972 roku, która przywracała podział państwa na gminy<ref>Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>.<br/>
Sołectwa: [[Augustyny]], [[Bażyny]], [[Biały Dwór]], [[Chwalęcin]], [[Dąbrówka]], [[Drwęczno]], [[Henrykowo]], [[Karbowo]], [[Karkajmy]], [[Klusajny]], [[Krosno]], [[Krzykały]], [[Kumajny]], [[Miłkowo]], [[Mingajny]], [[Nowy Dwór]], [[Opin]], [[Osetnik]],
 
  
[[Wojciechowo (gmina Orneta)| Wojciechowo]], [[Wola Lipecka]].
+
Gminę Biała Piska powołano na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref>. Jednocześnie miasto i gmina stały sią jedną jednostką administracyjną<ref>Uchwała Nr XXI/84/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie olsztyńskim.</ref>, w której skład wchodziły obszary sołectw: Bełcząc, Cibory, Cwaliny, Danowo, Dmusy, Drygały, Giętkie, Grodzisk, Gruzy, Guzki, Iłki, Jakuby, Konopki, Kowalewo, Kózki, Kruszewo, Kumielsk, Kożuchy, Kukły, Lisy, Lipińskie, Łodygowo, Monety, Mikuty, Myśliki, Myszki, Nitki, Nowe Drygały, Oblewo, Orłowo, Pawłocin, Pogorzel Mała, Pogorzel Wielka, Ruda, Rogale Wielkie, Rolki, Skarżyn,
 +
Świdry, Sulimy, Sokoły Jeziorne, Szkody, Wojny, Włosty, Zalesie, Zabielne.<br/>
 +
 +
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>, przestał istnieć powiat piski. Gmina Biała Piska została bezpośrednio częścią województwa suwalskiego.<br/>
  
Pozostałe miejscowości: [[Lejławki Wielkie]], [[Lejławki Małe]], [[Tawty]], [[Bogatyńskie]], [[Gieduty]], [[Karkajmy Małe]], [[Ostry Kamień]].
+
W 1992 roku na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 roku <ref>Dz.U. 1991, nr 87, poz. 397, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 r. w sprawie podziału lub połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy, oraz zmiany i ustalenia ich nazw i siedzib, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19910870397 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref> dokonano połączenia gminy i miasta [[Biała Piska]] w jedną jednostkę administracyjną.
  
== Gospodarka ==
+
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref> umiejscowiły gminę Biała Piska w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim.
Główną gałęzią rozwoju gospodarczego gminy wiejskiej Orneta jest rolnictwo oparte na gospodarstwach indywidualnych. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję
 
  
roślinną i hodowlę zwierząt. Użytki rolne zajmują  ponad 50% powierzchni gminy, grunty orne: 43,6% (10659 ha), łąki i pastwiska zajmują 12,3% (3000 ha), a sady 0,09% (24 ha). Znajdują się one na glebach średnich - IV klasy bonitacyjnej.  
+
Gmina miejsko-wiejska Biała Piska graniczy z gminami: [[Pisz (gmina miejsko-wiejska)|Pisz]], [[Orzysz (gmina miejsko-wiejska)|Orzysz]], [[Ełk (gmina wiejska)|Ełk]], [[Prostki (gmina wiejska)|Prostki]] oraz gminami województwa podlaskiego: Grabowo, Kolno, Szczuczyn.
  
W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż (pszenica, jęczmień) uprawiane sa również ziemniaki, buraki cukrowe i rzepak. W produkcji zwierzęcej przeważa hodowla trzody chlewneji bydła. W srukurze gospodarstw rolnych większość
+
== Miejscowości na terenie gminy ==
 +
Sołectwa: [[Bełcząc]], [[Cibory]], [[Cwaliny]], [[Danowo]], [[Dmusy]], [[Drygały]], [[Nowe Drygały]], [[Giętkie]], [[Gruzy]], [[Guzki]], [[Kaliszki]], [[Kolonia Kawałek]], [[Konopki]], [[Kowalewo]], [[Kózki]], [[Kruszewo]], [[Kumielsk]], [[Kożuchy]], [[Komorowo (gmina Biała Piska)|Komorowo]], [[Lisy]], [[Lipińskie]], [[Łodygowo]], [[Monety]], [[Mikuty]], [[Myśliki]], [[Myszki]], [[Nitki]], [[Orłowo (gmina Biała Piska)|Orłowo]], [[Pawłocin]], [[Pogorzel Mała]], [[Pogorzel Wielka]], [[Rakowo Małe]], [[Radysy]], [[Ruda]], [[Rogale Wielkie]], [[Skarżyn]], [[Świdry]], [[Świdry Kościelne]], [[Sulimy]], [[Sokoły Jeziorne]], [[Szkody]], [[Szymki]], [[Oblewo]], [[Wojny]], [[Włosty]], [[Zalesie (gmian Biała Piska)|Zalesie]], [[Zabielne]].
  
stanowią dospodarstwa małe i średnie (od 1-10 ha)<ref>[http://orneta-umig.bip-wm.pl/public/ Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Orneta na lata 2001 - 2015.]</ref>.
+
Pozostałe miejscowości: [[Bemowo Piskie]], [[Cwalinki]], [[Grodzisko (gmina Biała Piska)|Grodzisko]], [[Iłki]], [[Jakuby]], [[Zatorze]], [[Kolonia Konopki]], [[Brzózki Małe]], [[Sokoły]], [[Kożuchowski Młyn]], [[Kukły]],  [[Długi Kąt]], [[Rolki]], [[Dąbrówka Drygalska]], [[Zaskwierki]], [[Klarewo]].
  
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Orneta wynosiła w 2013 roku 1163. W tym 132 podmioty należały do sektora publicznego, pozostałe 1031 tworzy sektor prywatny. 272 firmy były
+
== Gospodarka ==
 
+
Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy Biała Piska jest rolnictwo oparte na gospodarstwach indywidualnych. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż i roślin pastewnych; w produkcji zwierzęcej hodowla bydła mlecznego i mięsnego oraz trzody chlewnej.
zarejestrowane w dziale handel hurtowy i detaliczny, 85 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 125 firm w dziale budownictwo, 63 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami
 
 
 
gastronomicznymi prowadziło 31 firm<ref name="p2"/>.<br/>
 
Orneta jest gminą średnio uprzemysłowioną, dominują tu branże: [[Produkcja metalowych wyrobów gotowych z wyłączeniem maszyn i urządzeń| metalurgiczna]] i odzieżowa. Do wiodących zakładów metalurgicznych należą: Fabryka Śrub i  
 
 
 
Elementów Złącznych "Nowa Orneta" Sp. z o.o., Gunnebo Industries Sp z o.o. z siedzibą w Ornecie, Metal Produkt sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe PORKON Sp. z o.o.; branżę odzieżową reprezentują: "Polcotex" Sp. z
 
 
 
o.o. zakład produkcyjny w Ornecie, "Bea-Mode" Sp. z o.o. i inne. W gminie dość dobrze rozwinięta jest sieć usług o zróżnicowanej strukturze i handel.<br/>
 
Liczne zasoby leśne pozwoliły na rozwój przemysłu drzewnego. Na terenie gminy funkcjonuje [[Nadleśnictwo Orneta]], które prowadzi gospodarkę leśną na obszarze ponad 7500 ha.
 
 
 
Turystyka nie odgrywa w gminie Orneta dominującej roli. Jednak duża ilość lasów, bogactwo przyrody, zabytków historycznych Ornety i okolic podnosi w wysokim stopniu walory krajoznawczo – turystyczne regionu i stwarza warunki do jej
 
 
 
rozwoju.<br/>
 
Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Orneta, Henrykowo, Opin<ref name="p1"/>.
 
 
 
Gmina Orneta należy do lokalnej organizacji turystycznej [[Stowarzyszenie "Dom Warmiński"| Stowarzyszenia "Dom Warmiński"]], [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich| Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]] oraz [[LGD "Warmiński
 
  
Zakątek"]].
+
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Biała Piska wynosiła pod koniec 2013 roku 576. W tym 90 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 486 tworzy sektor prywatny. 107 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 32 firmy w dziale przetwórstwo przemysłowe, 88 firm w dziale budownictwo, 62 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 14 firm<ref name="p1"/>. Na terenie gminy nie ma dużych zakładów przemysłowych; dość dobrze rozwinięta jest sieć usług i handel, działają zakłady przetwórstwa rolno-spożywczego i drzewnego.<br/>
  
W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary przygraniczne| obszarów przygranicznych]] oraz [[Obszary wymagające
+
Gmina Biała Piska stanowi obszar atrakcyjny turystycznie ze względu na swoje uwarunkowania naturalne (jeziora, lasy, niski stopień zanieczyszczenia środowiska, obszary chronionego krajobrazu). Duży odsetek lasów i wód powierzchniowych stwarza dobre warunki do rozwoju wszystkich form wypoczynku oraz rekreacji. <br/>     
 +
Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Rudy, Giętkie.
 +
Gmina Biała Piska należy do [[LGD "Mazurskie Morze"]].
  
restrukturyzacji i rewitalizacji| obszarów wymagających restrukturyzacji i rewitalizacji]] wymagających strategicznej interwencji, ze względu na możliwości rozwojowe, jak i ze względu na występujące zapóźnienia.
+
W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary peryferyzacji społeczno-gospodarczej|obszarów peryferyzacji społeczno-gospodarczej]], [[Obszary o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej|obszarów o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej]].  
  
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Orneta wynosiła 1477 osób<ref name="p2"/>, co stanowi 35,2%  bezrobotnych w [[Powiat lidzbarski| powiecie lidzbarskim]].
+
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Biała Piska wynosiła 1696 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 26,8%  bezrobotnych w [[Powiat piski|powiecie piskim]].
  
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 14,7% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>.
+
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 22,6% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>.
  
 
== Kultura i turystyka ==
 
== Kultura i turystyka ==
 
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy'''
 
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy'''
*[[Miejski Dom Kultury im. Franciszka Chruściela w Ornecie]]
+
*[[Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Białej Piskiej]]
*Galeria ART-NOVA
+
*[[Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna w Białej Piskiej]]  
*[[Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Orneta]] - filie biblioteki w Henrykowie i Bażynach
+
Filia biblioteki znajduje się w Drygałach.
  
 
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą'''
 
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą'''
*Kaziuki Wilnuki w Ornecie
+
*Dożynki Gminne
*Ornecki Festiwal Kobiet - Baba Fest
 
*Festiwal "ŁAŁ KULTURA"
 
*Dni Ornety
 
*dożynki gminne
 
  
 
'''Ludzie związani z gminą'''
 
'''Ludzie związani z gminą'''
*[[Eberhard z Nysy]] (1250-1326) -  biskup warmiński; wydał dokumenty lokacyjne m.in. dla Ornety, za jego czasów rozpoczęto budowę tamtejszego [[lkwim: Zamek w Ornecie| zamku]], przeznaczył też środki na budowę kościoła w Ornecie.
+
*[[Karl Friedrich Schinkel]] (1781-1841) -  niemiecki architekt, urbanista, projektant i malarz, jeden z wybitniejszych twórców klasycyzmu w Królestwie Prus; według jego projektu wzniesiono wieżę [[Kościół pw. św. Andrzeja Boboli w Białej Piskiej|kościoła pw. św. Andrzeja Boboli w Białej Piskiej]].
*[[Szymon Rudnicki]] (1552-1621) - sekretarz koronny, biskup warmiński; podczas jego urzędowania został wyremontowany i odnowiony [[lkwim: Zamek w Ornecie| zamek biskupi w Ornecie]]; fundator głównego ołtarza  w kościele we wsi
 
 
 
Bogatyńskie.
 
*[[Herman z Pragi]]  (1280 - noc noworoczna 1349/1350) - biskup warmiński, za jego czasów rozpoczęto budowę [[lkwim:Kościół pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Ornecie|kościoła pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana
 
  
Ewangelisty w Ornecie]], zmarł w Ornecie.
 
*[[Eugeniusz Buchholz]] (1865 -1928 ) - literat, redaktor, tłumacz, księgarz.
 
*[[Jan Wulff  (1735 - 1807) - urodzony w Ornecie, cysters, budowniczy organów w katedrze oliwskiej.
 
*[[Zygmunt Kamiński]] - piłkarz Warmii Olsztyn w latach 60-tych w najlepszym okresie historii klubu, trener  "Błękitnych" Orneta.
 
*[[Piotr Zrada]] -  lekkoatleta, specjalista w biegu na 400 metrów, mistrz świata i Europy juniorów młodszych.
 
 
 
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy'''
 
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy'''
  
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej Orneta należą<ref>Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [http://www.nid.pl/pl/]</ref>:
+
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej Biała Piska należą<ref>Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [http://www.nid.pl/pl/]</ref>:
*[[Kościół pw. Świętych Mikołaja Biskupa i Rocha w Bażynach]] wraz z przykościelnym cmentarzem
+
*założenia urbanistyczne miasta Biała Piska
*[[Kościół pw. Świętej Trójcy i św. Michała w Bogatyńskich]]
+
*[[Kościół pw. św. Andrzeja Boboli w Białej Piskiej|kościół pw. św. Andrzeja Boboli w Białej Piskiej]] wraz z przykościelnym cmentarzem
*[[Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Chwalęcinie]] wraz z przykościelnym cmentarzem
+
*[[Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Drygałach|kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Drygałach]] wraz z przykościelnym cmentarzem
*[[Kościół pw. św. Katarzyny w Henrykowie]] wraz z plebanią
+
*[[Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Kumielsku|kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Kumielsku]] wraz z przykościelnym cmentarzem
*[[Kościół pw. Nawiedzenia Najświetszej Maryi Panny i św. Józefa w Krośnie]], krużganki z kaplicami
+
*cmentarze ewangelickie w miejscowosciach: Biała Piska, Kowalewo, Kumielsk
*[[Kościół pw. św. Wawrzyńca w Mingajnach]] wraz z przykościelnym cmentarzem
+
*cmentarz z okresu I wojny światowej w Rakowie Małym
*[[Kościół pw. Świętego Krzyża w Opinie]]
 
*zespoły pałacowe w: Bażynach, Bogatyńskich, Karkajmach
 
*układ urbanistyczny miasta Orneta z rynkiem i ratuszem oraz liczne zabytkowe kamieniczki w rynku i przy okolicznych ulicach
 
*pozostałości murów obronnych
 
*[[lkwim: Kościół pw. św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Ornecie| Kościół pw. św. Jana Chrzciciela Ornecie]] wraz z plebanią
 
*[[Cerkiew św. Mikołaja w Ornecie]]
 
*klasztor sióstr katarzynek wraz z otaczającym go ogrodem
 
*[[Kaplice jerozolimskie| Kaplica Jerozolimska]] (przy drodze do Elbląga)
 
*zabytkowy spichlerz
 
*ruiny kościoła pw. św. Jakuba w Osetniku
 
*młyn w Osetniku
 
  
 
'''Szlaki i atrakcje turystyczne'''
 
'''Szlaki i atrakcje turystyczne'''
*szlak przyrodniczo-dydaktyczny "Czarci Jar" oraz ścieżki rowerowe wyznaczone przez [[Nadleśnictwo Orneta]]
+
*czerwony szlak rowerowy: Biała Piska - Szkody - Kumielsk - Mikuty - Kowalewo - Biała Piska
*umocnienia i fortyfikacje tzw.[[ "Trójkąt Lidzbarski'| "Trójkata Lidzbarskiego"]]
+
*obszary chronionego krajobrazu i pomniki przyrody
*mini skatepark przy Jeziorze Mieczowym
+
*jeziora, lasy
*[[lkwim: Zamek w Ornecie| pozostałości po zamku biskupim w Ornecie]]
+
*zabytkowy park dworski w Kaliszkach
*liczne zabytki architektury, w tym kaplicaki przydrożne, m.in. [[Kapliczka w Osetniku| kapliczka w Osetniku]]
 
*zabytkowe parki dworskie, m.in. w Bażynach, Bogatyńskich, Karkajmach
 
*obszary chronionego krajobrazu, rezerwat i pomniki przyrody
 
  
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Orneta można uzyskać na stronie internetowej [http://www.orneta.pl/informacja/ UMiG Orneta].
+
==Religia==
 +
*[[Parafia Ewangelicko-Augsburska w Piszu]]
 +
*[[Parafia pw. Chrystusa Króla w Skarżynie]]
 +
*[[Parafia pw. Matki Bożej Częstochowskiej w Drygałach]]
 +
*[[Parafia pw. św. Andrzeja Boboli w Białej Piskiej]]
 +
*[[Parafia pw. św. Szczepana w Rożyńsku Wielkim]]
  
 
== Szkolnictwo ==
 
== Szkolnictwo ==
W gminie miejsko-wiejskiej Orneta istnieją następujące placówki edukacyjne:  
+
W gminie miejsko-wiejskiej Biała Piska istnieją następujące placówki edukacyjne:  
*Przedszkole nr 1 w Ornecie
+
*Miejskie Przedszkole w Białej Piskiej
*Przedszkole nr 2 w Ornecie
+
*Przedszkole 145 w Bemowie Piskim
*[[Szkoła Podstawowa nr 1 im. mjr. Henryka Sucharskiego w Ornecie]]
+
*[[Szkoła Podstawowa im. gen. Józefa Bema w Bemowie Piskim]]
*[[Szkoła Podstawowa nr 4 im. Janusza Korczaka w Ornecie]]
+
*[[Szkoła Podstawowa im. Podlaskiej Brygady Kawalerii w Skarżynie]]
*[[Szkoła Podstawowa im. Jana Pawła II w Bażynach]]
+
*[[Szkoła Podstawowa im. Tadeusza Kościuszki w Białej Piskiej]]
*[[Szkoła Podstawowa w Mingajnach]]
+
*[[Szkoła Podstawowa im. Zesłańców Sybiru w Kumielsku]]
*[[Gimnazjum nr 2 w Ornecie im. 29 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego| Gimnazjum nr 2 im. 29 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego w Ornecie]]
+
*[[Szkoła Podstawowa w Kożuchach]]
*[[Gimnazjum Nr 1 w Ornecie]]
+
*[[Publiczne Gimnazjum im. Jana Pawła II w Białej Piskiej]]
*[[Zespół Szkół Ogólnokształcących w Ornecie]] - [[Gimnazjum Nr 1 w Ornecie]] przy ZSO w Ornecie, [[Liceum Ogólnokształcące im. Bojowników o Polskość Warmii w Ornecie]], Szkoła Policealna Nr 2
+
*[[Zespół Szkół nr 1 w Białej Piskiej]] - Technikum w Zespole Szkół nr 1
*[[Zespół Szkół Zawodowych Centrum Kształcenia Ustawicznego im. Stanisława Staszica w Ornecie]]
+
*[[Zespół Szkół w Drygałach]] - [[Szkoła Podstawowa im. Stanisława Palczewskiego w Drygałach]], [[Publiczne Gimnazjum w Drygałach]]
 
 
 
== Sport ==
 
== Sport ==
W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: turnieje piłki nożnej dziaci i dorosłych, turnieje: siatkówki, "Majówka Rowerowa", [[Warmia Mazury Senior Games]] - badminton. 
+
Na terenie gminy działa klub:
 
+
*MLKS "Znicz" Biała Piska
Na terenie gminy działają kluby:
 
*[[MKS "Błękitni" Orneta]]
 
*SLKS "Tramp" w Ornecie
 
*UKS "Bystry" w Ornecie
 
*Uczniowski Integracyjny Klub Sportowy "MIG"
 
*Integracyjny Klub Sportowy "SMOK"
 
 
 
 
==Inne organizacje i instytucje==
 
==Inne organizacje i instytucje==
*[[Stowarzyszenie na Rzecz Pomocy Osobom Niepełnosprawnym w Ornecie]]
+
*[[Stowarzyszenie Miłośników Kultury "Nasza Biała"]]
*[[Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Miasta i Gminy Orneta "Ornecianie"]]
 
*[[Stowarzyszenie Orneckie "AGRORELAKS"]]
 
*[[Stowarzyszenie na rzecz Wspierania Rozwoju Wsi, Świetlicy i Punktu Przedszkolnego w Bażynach "DOGONIĆ MARZENIA"]]
 
*[[Stowarzyszenie MIASTOWIEŚ w Ornecie]]
 
*[[Stowarzyszenie Arkadia z siedzibą w Dąbrówce]]
 
*[[Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Karbowo]]
 
*[[Stowarzyszenie Nowe Drwęczno]]
 
 
 
 
== Obszary chronione i pomniki przyrody ==
 
== Obszary chronione i pomniki przyrody ==
 
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>:  
 
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>:  
 
Rezerwaty przyrody:
 
*[[Rezerwat Ostoja bobrów na rzece Pasłęce]] (4239,97 ha)
 
  
 
Obszary chronionego krajobrazu:
 
Obszary chronionego krajobrazu:
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Pasłęki]] (43307,3 ha)
+
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Puszczy i Jezior Piskich]] (43 629,8 ha)
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Równiny Orneckiej]] (11511,3 ha)
+
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Jezior Orzyskich]] (21 153 ha)
 +
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Wzgórz Dybowskich]] (10 608 ha)
  
Obszary Natura 2000:
+
Obszary [[Natura 2000]]:
*[[Natura 2000 Rzeka Pasłęka| Specjalny obszar ochrony siedlisk Rzeka Pasłęka]] (8 418,46 ha)
+
*[[Natura 2000 Ostoja Poligon Orzysz|Obszar specjalnej ochrony ptaków Ostoja Poligon Orzysz]] (21 207,98 ha)
*[[Obszar specjalnej ochrony ptaków Dolina Pasłęki]] (20 669,89 ha)
+
*[[Natura 2000 Puszcza Piska|Obszar specjalnej ochrony ptaków Puszcza Piska]] (172 802,21 ha)
  
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Orneta znajdują się 43 pomniki przyrody. Ochroną objęto przede wszystkim pojedyncze okazy i aleje drzew<ref name="p3"/>.
+
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy miejsko-wiejskiej Biała Piska znajdują się 24 pomniki przyrody oraz [[Użytek ekologiczny "Ostoje Ptasie nad Jeziorem Zdedy"|użytek ekologiczny "Ostoje Ptasie nad Jeziorem Zdedy"]]<ref name="p3"/>.
  
Zobacz też:
+
==Zobacz też:==
[[Referendum w Ornecie 2013]]
+
*[[lkwim: Głośne czytanie nocą|Głośne czytanie nocą]]
+
*[[Mazury]]
 
{{Przypisy}}
 
{{Przypisy}}
 
<references/>
 
<references/>
 
+
==Bibliografia==
== Bibliografia==
+
Dz.U. 1946, nr 28, poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014] <br/>
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]
+
Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/>
 
+
Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/>
<br/>
+
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl][20.12.2014]<br/>
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
+
Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/>
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl]
+
Dz.U. 1991, nr 87, poz. 397, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 r. w sprawie podziału lub połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy, oraz zmiany i ustalenia ich nazw i siedzib, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19910870397 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
 
+
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/>
[20.10.2014]<br/>
+
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/>
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl]  
+
Uchwała Nr XXI/84/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie olsztyńskim,  [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/>
 
+
[http://www.stat.gov.pl/gus/5840_6339_PLK_HTML.htm Bank Danych Lokalnych GUS, Największe gminy pod względem powierzchni] [20.12.2014]<br/>
[20.10.2014]<br/>
+
[http://bip.bialapiska.pl/index.php?k=283 Plan rozwoju lokalnego miasta i gminy Biała Piskana lata 2004-2013]<br/>
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]<br/>
+
[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3235 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.12.2014]<br/>
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/>
+
[http://bip.bialapiska.pl/index.php BIP Urzędu Miasta Biała Piska] [20.12.2014]<br/>
[http://orneta-umig.bip-wm.pl/public/ Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Orneta na lata 2001 - 2015.]<br/>
+
[http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20.12.2014]<br/>
[http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=3174 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.10.2014]<br/>
+
[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.12.2014]<br/>
[http://bip.warmia.mazury.pl/kiwity_gmina_wiejska/  BIP Urzędu Gminy Kiwity] [20.10.2014]<br/>
+
[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.12.2014]<br/>
[http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20.10.2014]<br/>
+
[http://olsztyn.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/piski/biala_piska.pdf UStat Olsztyn] [20.12.2014]<br/>
[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]<br/>
+
[http://www.ko.olsztyn.pl/?main=2&sub=4 Kuratorium Oświaty w Olsztynie, Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim] [20.12.2014]<br/>
[http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.10.2014]<br/>
+
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat piski]][[Kategoria: Biała Piska (gmina miejsko-wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]]
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat piski]][[Kategoria: Biała Piska (gmina miejsko-wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]]
 

Aktualna wersja na dzień 14:08, 7 lis 2018

Gmina Biała Piska

Herb
Herb gminy
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat piski
Rodzaj gminy miejsko-wiejska
Burmistrz Beata Sokołowska
Powierzchnia 420,33 km²
Liczba sołectw 47
Liczba miejscowości 65
Liczba ludności (2013)
Gęstość zaludnienia
12119
29 osób/km²
Strefa numeracyjna 87
Tablice rejestracyjne NPI
TERYT 2816013
Urząd gminy
Plac Mickiewicza 25 12-230 Biała Piska
Biuletyn Informacji Publicznej gminy

Gmina Biała Piska – gmina miejsko-wiejska położona w południowo-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego i powiatu piskiego. Siedziba gminy znajduje się w Białej Piskiej. Jedna z największych[1] pod względem powierzchni gmin w Polsce, czwarta co do wielkości gmina w województwie warmińsko-mazurskim. Gmina rolnicza, o dużej powierzchni zalesienia w ogólnej powierzchni gminy, posiadająca liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki.

Powierzchnia gminy

Gmina miejsko-wiejska Biała Piska zajmuje powierzchnię 420,33 km2[2], w tym:

  • użytki rolne: 45%
  • lasy: 42%
  • wody: 11%

Gmina stanowi 23,7% powierzchni powiatu piskiego.

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:

Kościół pw. św. Andrzeja Boboli w Białej Piskiej. Fot. Holger Weinandt. Źródło: commons.wikimedia.org
Wieża ciśnień w Białej Piskiej.
Fot. Holger Weinandt. Źródło: commons.wikimedia.org
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
liczba 12119 100 5943 49,0 6176 51,0
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)
29 14 15

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie miejsko-wiejskiej Biała Piska wynosiło -93 osoby[2], co stanowi 37% migracji w powiecie piskim oraz 2,5% w województwie warmińsko-mazurskim.

Historia gminy jako jednostki administracyjnej

Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy Biała Piska były częścią powiatu piskiego w województwie olsztyńskim[3].

W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady[4]. Gromada Biała Piska przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej w 1972 roku, która przywracała podział państwa na gminy[5].

Gminę Biała Piska powołano na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[6]. Jednocześnie miasto i gmina stały sią jedną jednostką administracyjną[7], w której skład wchodziły obszary sołectw: Bełcząc, Cibory, Cwaliny, Danowo, Dmusy, Drygały, Giętkie, Grodzisk, Gruzy, Guzki, Iłki, Jakuby, Konopki, Kowalewo, Kózki, Kruszewo, Kumielsk, Kożuchy, Kukły, Lisy, Lipińskie, Łodygowo, Monety, Mikuty, Myśliki, Myszki, Nitki, Nowe Drygały, Oblewo, Orłowo, Pawłocin, Pogorzel Mała, Pogorzel Wielka, Ruda, Rogale Wielkie, Rolki, Skarżyn, Świdry, Sulimy, Sokoły Jeziorne, Szkody, Wojny, Włosty, Zalesie, Zabielne.

1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[8], przestał istnieć powiat piski. Gmina Biała Piska została bezpośrednio częścią województwa suwalskiego.

W 1992 roku na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 roku [9] dokonano połączenia gminy i miasta Biała Piska w jedną jednostkę administracyjną.

Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[10] umiejscowiły gminę Biała Piska w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim.

Gmina miejsko-wiejska Biała Piska graniczy z gminami: Pisz, Orzysz, Ełk, Prostki oraz gminami województwa podlaskiego: Grabowo, Kolno, Szczuczyn.

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Bełcząc, Cibory, Cwaliny, Danowo, Dmusy, Drygały, Nowe Drygały, Giętkie, Gruzy, Guzki, Kaliszki, Kolonia Kawałek, Konopki, Kowalewo, Kózki, Kruszewo, Kumielsk, Kożuchy, Komorowo, Lisy, Lipińskie, Łodygowo, Monety, Mikuty, Myśliki, Myszki, Nitki, Orłowo, Pawłocin, Pogorzel Mała, Pogorzel Wielka, Rakowo Małe, Radysy, Ruda, Rogale Wielkie, Skarżyn, Świdry, Świdry Kościelne, Sulimy, Sokoły Jeziorne, Szkody, Szymki, Oblewo, Wojny, Włosty, Zalesie, Zabielne.

Pozostałe miejscowości: Bemowo Piskie, Cwalinki, Grodzisko, Iłki, Jakuby, Zatorze, Kolonia Konopki, Brzózki Małe, Sokoły, Kożuchowski Młyn, Kukły, Długi Kąt, Rolki, Dąbrówka Drygalska, Zaskwierki, Klarewo.

Gospodarka

Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy Biała Piska jest rolnictwo oparte na gospodarstwach indywidualnych. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż i roślin pastewnych; w produkcji zwierzęcej hodowla bydła mlecznego i mięsnego oraz trzody chlewnej.

Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Biała Piska wynosiła pod koniec 2013 roku 576. W tym 90 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 486 tworzy sektor prywatny. 107 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 32 firmy w dziale przetwórstwo przemysłowe, 88 firm w dziale budownictwo, 62 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 14 firm[2]. Na terenie gminy nie ma dużych zakładów przemysłowych; dość dobrze rozwinięta jest sieć usług i handel, działają zakłady przetwórstwa rolno-spożywczego i drzewnego.

Gmina Biała Piska stanowi obszar atrakcyjny turystycznie ze względu na swoje uwarunkowania naturalne (jeziora, lasy, niski stopień zanieczyszczenia środowiska, obszary chronionego krajobrazu). Duży odsetek lasów i wód powierzchniowych stwarza dobre warunki do rozwoju wszystkich form wypoczynku oraz rekreacji.
Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Rudy, Giętkie. Gmina Biała Piska należy do LGD "Mazurskie Morze".

W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów peryferyzacji społeczno-gospodarczej, obszarów o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej.

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Biała Piska wynosiła 1696 osób[2], co stanowi 26,8% bezrobotnych w powiecie piskim.

Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 22,6% ludności[11].

Kultura i turystyka

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy

Filia biblioteki znajduje się w Drygałach.

Wydarzenia kulturalne związane z gminą

  • Dożynki Gminne

Ludzie związani z gminą

Zabytki znajdujące się na terenie gminy

Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej Biała Piska należą[12]:

Szlaki i atrakcje turystyczne

  • czerwony szlak rowerowy: Biała Piska - Szkody - Kumielsk - Mikuty - Kowalewo - Biała Piska
  • obszary chronionego krajobrazu i pomniki przyrody
  • jeziora, lasy
  • zabytkowy park dworski w Kaliszkach

Religia

Szkolnictwo

W gminie miejsko-wiejskiej Biała Piska istnieją następujące placówki edukacyjne:

Sport

Na terenie gminy działa klub:

  • MLKS "Znicz" Biała Piska

Inne organizacje i instytucje

Obszary chronione i pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[13]:

Obszary chronionego krajobrazu:

Obszary Natura 2000:

Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy miejsko-wiejskiej Biała Piska znajdują się 24 pomniki przyrody oraz użytek ekologiczny "Ostoje Ptasie nad Jeziorem Zdedy"[13].

Zobacz też:

Przypisy

  1. Bank Danych Lokalnych GUS, Największe gminy pod względem powierzchni [20.10.2014]
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [1]
  3. Dz.U. 1946, nr 28, poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych,, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
  4. Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych,isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
  5. Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
  6. Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
  7. Uchwała Nr XXI/84/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie olsztyńskim.
  8. Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
  9. Dz.U. 1991, nr 87, poz. 397, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 r. w sprawie podziału lub połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy, oraz zmiany i ustalenia ich nazw i siedzib, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
  10. Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
  11. Bank Danych Lokalnych GUS
  12. Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [2]
  13. 13,0 13,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [3]

Bibliografia

Dz.U. 1946, nr 28, poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl[20.12.2014]
Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1991, nr 87, poz. 397, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 września 1991 r. w sprawie podziału lub połączenia niektórych miast i gmin, w których dotychczas działały wspólne organy, oraz zmiany i ustalenia ich nazw i siedzib, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Uchwała Nr XXI/84/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Bank Danych Lokalnych GUS, Największe gminy pod względem powierzchni [20.12.2014]
Plan rozwoju lokalnego miasta i gminy Biała Piskana lata 2004-2013
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.12.2014]
BIP Urzędu Miasta Biała Piska [20.12.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.12.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.12.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.12.2014]
UStat Olsztyn [20.12.2014]
Kuratorium Oświaty w Olsztynie, Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim [20.12.2014]