Biała Piska (gmina miejsko-wiejska)

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Wersja z dnia 01:09, 28 sty 2015 autorstwa Lkozlowska (dyskusja) (Kultura i turystyka)
Skocz do: nawigacja, szukaj
Gmina Biała Piska

Herb
Herb gminy
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat piski
Rodzaj gminy miejsko-wiejska
Burmistrz Wojciech Zbigniew Stępniak
Powierzchnia 420,33 km²
Liczba sołectw 47
Liczba miejscowości 65
Liczba ludności (2013)
Gęstość zaludnienia
12119
29 osób/km²
Strefa numeracyjna 87
Tablice rejestracyjne NPI
TERYT 2816013
Urząd gminy
Plac Mickiewicza 25 12-230 Biała Piska
Biuletyn Informacji Publicznej gminy

Gmina Biała Piska – gmina miejsko-wiejska położona w południowo-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego i powiatu piskiego. Siedziba gminy znajduje się w Białej Piskiej.

Jedna z największych[1] pod względem powierzchni gmin w Polsce, czwarta co do wielkości gmina w województwie warmińsko-mazurskim. Gmina rolnicza, o dużej powierzchni zalesienia w ogólnej powierzchni gminy, posiadająca liczne walory przyrodnicze i krajobrazowe sprzyjające rozwojowi turystyki, w tym agroturystyki.

Władzę w gminie sprawuje burmistrz Wojciech Zbigniew Stępniak[2].

Powierzchnia gminy

Gmina miejsko-wiejska Biała Piska zajmuje powierzchnię 420,33 km2[3], w tym:

  • użytki rolne: 45%
  • lasy: 42%
  • wody: 11%

Gmina stanowi 23,7% powierzchni powiatu piskiego.

Demografia

Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[3]:

Biała Piska (gmina miejsko-wiejska)
Kościół pw. św. Andrzeja Boboli w Białej Piskiej
Kościół pw. św. Andrzeja Boboli w Białej Piskiej
 
Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób  % osób  % osób  %
liczba 12119 100 5943 49,0 6176 51,0
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)
29 14 15

Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie miejsko-wiejskiej Biała Piska wynosiło -93 osoby[3], co stanowi 37% migracji w powiecie piskim oraz 2,5% w województwie warmińsko-mazurskim.

Historia gminy jako jednostki administracyjnej

Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy Biała Piska były częścią powiatu piskiego w województwie olsztyńskim[4].
W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady[5]. Gromada Biała Piska przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej w 1972 roku, która przywracała podział państwa na gminy[6].
Gminę Biała Piska powołano na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[7]. Jednocześnie miasto i gmina stały sią jedną jednostką administracyjną[8], w której skład wchodziły obszary sołectw: Bełcząc, Cibory, Cwaliny, Danowo, Dmusy, Drygały, Giętkie, Grodzisk, Gruzy, Guzki, Iłki, Jakuby, Konopki, Kowalewo, Kózki, Kruszewo, Kumielsk, Kożuchy, Kukły, Lisy, Lipińskie, Łodygowo, Monety, Mikuty, Myśliki, Myszki, Nitki, Nowe Drygały, Oblewo, Orłowo, Pawłocin, Pogorzel Mała, Pogorzel Wielka, Ruda, Rogale Wielkie, Rolki, Skarżyn, Świdry, Sulimy, Sokoły Jeziorne, Szkody, Wojny, Włosty, Zalesie, Zabielne.
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[9], przestał istnieć powiat piski. Gmina Biała Piska została bezpośrednio częścią województwa suwalskiego.
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[10] umiejscowiły gminę Biała Piska w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim.

Gmina miejsko-wiejska Biała Piska graniczy z gminami: Pisz, Orzysz, Ełk, Prostki oraz gminami województwa podlaskiego: Grabowo, Kolno, Szczuczyn.

Miejscowości na terenie gminy

Sołectwa: Bełcząc, Cibory, Cwaliny, Danowo, Dmusy, Drygały, Nowe Drygały, Giętkie, Gruzy, Guzki, Kaliszki, Kolonia Kawałek, Konopki, Kowalewo, Kózki, Kruszewo, Kumielsk, Kożuchy, Komorowo, Lisy, Lipińskie, Łodygowo, Monety, Mikuty, Myśliki, Myszki, Nitki, Orłowo, Pawłocin, Pogorzel Mała, Pogorzel Wielka, Rakowo Małe, Radysy, Ruda, Rogale Wielkie, Skarżyn, Świdry, Świdry Kościelne, Sulimy, Sokoły Jeziorne, Szkody, Szymki, Oblewo, Wojny, Włosty, Zalesie, Zabielne.

Pozostałe miejscowości: Bemowo Piskie, Cwalinki, Grodzisko, Iłki, Jakuby, Zatorze, Kolonia Konopki, Brzózki Małe, Sokoły, Kożuchowski Młyn, Kukły, Długi Kąt, Rolki, Dąbrówka Drygalska, Zaskwierki, Klarewo.

Gospodarka

Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy Biała Piska jest rolnictwo oparte na gospodarstwach indywidualnych. Gmina jest typowym obszarem rolniczym, na którym do podstawowych form gospodarowania zalicza się produkcję roślinną i hodowlę zwierząt. W produkcji roślinnej dominuje uprawa zbóż i roślin pastewnych; w produkcji zwierzęcej hodowla bydła mlecznego i mięsnego oraz trzody chlewnej.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Biała Piska wynosiła pod koniec 2013 roku 576. W tym 90 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 486 tworzy sektor prywatny. 107 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 32 firmy w dziale przetwórstwo przemysłowe, 88 firm w dziale budownictwo, 62 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 14 firm[3]. Na terenie gminy nie ma dużych zakładów przemysłowych; dość dobrze rozwinięta jest sieć usług i handel, działają zakłady przetwórstwa rolno-spożywczego i drzewnego.
Gmina Biała Piska, stanowi obszar atrakcyjny turystycznie ze względu na swoje uwarunkowania naturalne (jeziora, lasy, niski stopień zanieczyszczenia środowiska, obszary chronionego krajobrazu). Duży odsetek lasów i wód powierzchniowych stwarza dobre warunki do rozwoju wszystkich form wypoczynku oraz rekreacji.
Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Rudy, Giętkie. Gmina Biała Piska należy do LGD "Mazurskie Morze''.

W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów peryferyzacji społeczno-gospodarczej, obszarów o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej.

Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Biała Piska wynosiła 1696 osób[3], co stanowi 26,8% bezrobotnych w powiecie piskim.

Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 22,6% ludności[11].

Kultura i turystyka

Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy

Filia biblioteki znajduje się w Drygałach.

Wydarzenia kulturalne związane z gminą

  • Dożynki Gminne

Zabytki znajdujące się na terenie gminy

Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy miejsko-wiejskiej Biała Piska należą[12]:

Szlaki i atrakcje turystyczne

  • czerwony szlak rowerowy: Biała Piska - Szkody - Kumielsk - Mikuty - Kowalewo - Biała Piska
  • obszary chronionego krajobrazu i pomniki przyrody
  • jeziora, lasy
  • zabytkowy park dworski w Kaliszkach

Szkolnictwo

W gminie miejsko-wiejskiej Biała Piska istnieją następujące placówki edukacyjne:

Sport

Na terenie gminy działa klub:

  • MLKS "Znicz" Biała Piska

Inne organizacje i instytucje

Obszary chronione i pomniki przyrody

Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[13]:

Obszary chronionego krajobrazu:

Obszary Natura 2000:

Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy miejsko-wiejskiej Biała Piska znajdują się 24 pomniki przyrody oraz użytek ekologiczny "Ostoje Ptasie nad Jeziorem Zdedy"[13].

Zobacz też:

Przypisy

  1. Bank Danych Lokalnych GUS, Największe gminy pod względem powierzchni [1]
  2. BIP Urzędu Miasta Biała Piska [2]
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [3]
  4. Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. [4]
  5. Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[5]
  6. Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. [6]
  7. Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
  8. Uchwała Nr XXI/84/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie olsztyńskim.
  9. Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [7]
  10. Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[8]
  11. Bank Danych Lokalnych GUS
  12. Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [9]
  13. 13,0 13,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [10]


Bibliografia

Dz.U. 1946 nr 28 poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych. isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. isap.sejm.gov.pl[20.12.2014]
Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1997 nr 130 poz. 847, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 października 1997 r. w sprawie zmiany granic, nazw i siedzib władz niektórych gmin oraz nadania statusu miasta niektórym miejscowościom w województwach: bielskim, olsztyńskim, piotrkowskim, rzeszowskim, tarnobrzeskim, tarnowskim i włocławskim. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Uchwała Nr XXI/84/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia wspólnych rad narodowych dla miast nie stanowiących powiatów i gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
http://www.stat.gov.pl/gus/5840_6339_PLK_HTML.htm Bank Danych Lokalnych GUS, Największe gminy pod względem powierzchni] [20.12.2014]
Plan rozwoju lokalnego miasta i gminy Biała Piskana lata 2004-2013
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.12.2014]
BIP Urzędu Miasta Biała Piska [20.12.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.12.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.12.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.12.2014]
UStat Olsztyn [20.12.2014]
Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim [20.12.2014]