Browar w Biskupcu: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Dzieje browaru po 1945 roku)
 
(Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 4 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
  |nazwa                = Biskupiec  
+
  |nazwa                = Browar w Biskupcu  
 
  |herb wsi              =   
 
  |herb wsi              =   
 
  |flaga wsi            =   
 
  |flaga wsi            =   
Linia 6: Linia 6:
 
  |dopełniacz wsi        = Biskupca     
 
  |dopełniacz wsi        = Biskupca     
 
  |zdjęcie              = browar.jpg   
 
  |zdjęcie              = browar.jpg   
  |opis zdjęcia          = Browar w Biskupcu  
+
  |opis zdjęcia          = Browar w Biskupcu<br>Fot. Adam Płoski.
 
  |rodzaj miejscowości  =
 
  |rodzaj miejscowości  =
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
 
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
Linia 22: Linia 22:
 
  |mapa wsi              =
 
  |mapa wsi              =
 
  |kod mapy              = PL-WN
 
  |kod mapy              = PL-WN
  |stopniN = 53 |minutN = 42 |sekundN = 56
+
  |stopniN = 53 |minutN = 52 |sekundN = 00
  |stopniE = 21 |minutE = 19 |sekundE = 02
+
  |stopniE = 20 |minutE = 57 |sekundE = 00
 
  |commons              =
 
  |commons              =
 
  |wikipodróże          =
 
  |wikipodróże          =
Linia 29: Linia 29:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}
 
}}
 +
'''Browar w Biskupcu''' – browar założony w 1885 r. przez Adolfa Dauma. Budynek produkcyjny wzniesiono prawdopodobnie w 1882 r. Obecnie jest to jeden z najciekawszych zabytków techniki w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]]. Poprzez fakt zachowania historycznego wyposażenia służącego do produkcji piwa, browar wyróżnia się w skali kraju.
 +
<br/><br/>
 +
== Historia ==
 +
===Dzieje browaru przed 1945 rokiem===
 +
Do 1945 r. browar pozostawał we władaniu rodziny Daum. Mieszkała ona w budynku wzniesionym w pobliżu zakładu, przy ówczesnej ul. Browarnej 10 (ob. budynek nie istnieje). W 1887 r. za swe produkty browar zdobył nagrodę na wystawie w [[Królewiec|Królewcu]], kolejną w 1912 r.
  
 +
W początkowym okresie produkcja wynosiła  ok. 10 tys. hl. rocznie. Browar modernizowano i rozbudowywano. W 1914 r. był to zakład nowocześnie wyposażony, posiadł m.in. urządzenia chłodnicze systemu Linde, maszynę do lodu, kompleks wielofunkcyjnych budynków, a teren zakładu oświetlano z wykorzystaniem prądu elektrycznego. Urządzenia napędzała maszyna parowa. Produkcja wynosiła w tym okresie 16 000 hl piwa rocznie. W browarze warzono trzy rodzaje piwa sprzedawanego w beczkach i butelkach. Sprzedawano także nadwyżki słodu, produkowanego we własnej słodowni oraz odpady poprodukcyjne znajdujące nabywców wśród okolicznych rolników jako wartościowa pasza dla zwierząt. Lód na potrzeby browaru pozyskiwano zimą z pobliskiego [[Jezioro Kraksy|jeziora Kraksy]]. Zakład stale unowocześniano; w 1925 produkcja wynosiła 20 000. hl piwa rocznie. W browarze oprócz piwa produkowano także lemoniadę oraz rozlewano wodę mineralną.
  
=== Historia ===
+
Browar uruchomił przedstawicielstwa w [[Mrągowo|Mrągowie]], [[Jeziorany|Jezioranach]] i [[Barczewo|Barczewie]], regularnie dostarczając piwo także do [[Reszel|Reszla]]. Przedsiębiorstwo dysponowało taborem samochodowym (w 1939 r. 10 aut) i specjalnymi platformami; do transportu wykorzystywano także konie. W okresie międzywojennym w browarze zatrudniano kilkadziesiąt pracowników.
  
Browar w [[Biskupcu]] został założony w 1885 r. przez Adolfa Dauma. Budynek został wzniesiony prawdopodobnie w 1882 r. Browar pozostawał we władaniu rodziny Daum do 1945 r. Mieszkali oni w budynku wzniesionym w pobliżu zakładu, przy ówczesnej ul. Browarnej 10 (ob. budynek nie istnieje). W 1887 r. za swe produkty browar zdobył nagrodę na wystawie w Królewcu, kolejną w 1912 r. W początkowym okresie produkcja wynosiła  ok. 10 tys. hl. rocznie. Browar modernizowano i rozbudowywano. W 1914r. był to zakład nowocześnie wyposażony, posiadł m.in. urządzenia chłodnicze systemu Linde, maszynę do lodu, kompleks wielofunkcyjnych budynków, a teren zakładu oświetlano z wykorzystaniem prądu elektrycznego. Urządzenia napędzała maszyna parowa. Produkcja wynosiła w tym okresie 16 000 hl piwa rocznie. W browarze warzono trzy rodzaje piwa, sprzedawanego w beczkach i butelkach, sprzedawano także nadwyżki słodu, produkowanego we własnej słodowni oraz odpady poprodukcyjne, znajdujące nabywców wśród okolicznych rolników jako wartościowa pasza dla zwierząt. Lód na potrzeby browaru pozyskiwano zimą z pobliskiego jeziora Kraksy. Zakład stale unowocześniano; w 1925 produkcja wynosiła 20 000. hl piwa rocznie. W browarze oprócz piwa, produkowano także lemoniadę oraz rozlewano wodę mineralną. Browar uruchomił przedstawicielstwa w: [[Mrągowie]], [[Jezioranach]] i [[Barczewie]], regularnie dostarczając piwo także do [[Reszla]]. Przedsiębiorstwo dysponowało taborem samochodowym (w 1939 r. 10 aut) i specjalnymi platformami; do transportu wykorzystywano także konie. W okresie międzywojennym w browarze zatrudniano kilkadziesiąt pracowników. W okresie drugiej wojny światowej część produkcji browaru wysyłano na front. W tym czasie w browarze zatrudniano jeńców wojennych (Polacy, Francuzi, Rosjanie), których skoszarowano w obozie przyzakładowym. W ostatnim okresie działalności browar wprowadził etykiety na butelki oraz podstawki pod kufle. Do 1945r. maksymalna produkcja browaru wynosiła około 45 00 hl piwa rocznie. Browar zaliczany był do najnowocześniej wyposażonych tego typu zakładów w [[Prusach Wschodnich]].  
+
W okresie drugiej wojny światowej część produkcji browaru wysyłano na front. W tym czasie w browarze zatrudniano jeńców wojennych (Polaków, Francuzów i Rosjan), których skoszarowano w obozie przyzakładowym. W ostatnim okresie działalności browar wprowadził etykiety na butelki oraz podstawki pod kufle. Do 1945 r. maksymalna produkcja browaru wynosiła około 45 000 hl piwa rocznie. Browar zaliczany był do najnowocześniej wyposażonych tego typu zakładów w [[Prusy Wschodnie|Prusach Wschodnich]].  
  
Podczas działań wojennych, zimą 1945r. browar uległ uszkodzeniu, zachowało się jednak w większości wyposażenie służące do produkcji. Pierwszą uruchomiono najmniej zniszczoną słodownię. Od 1950/51r. w browarze rozlewano wody. W tym czasie podjęto decyzje o odbudowie browaru, którą rozpoczęto pięć lat później. Jeszcze przed zakończeniem prac ugotowano pierwsza warkę piwa. Browar w [[Biskupcu]], razem z browarami w Kętrzynie, Olsztynie, Szczytnie i Braniewie, został włączony w struktury Olsztyńskich Zakładów Piwowarskich. W 1962r. przekształcono go w zakład eksperymentalny, oddając do użytku laboratorium, gdzie prowadzono doświadczenia ważne dla przemysłu piwowarsko – słodowniczego. W 1970r. przy browarze powstała filia Zakładu Piwa i Słodu Instytutu Przemysłu Fermentacyjnego w Warszawie, przez co browar stał się także placówką naukowo – badawcza. Na początku lat 80-tych XX w. w browarze produkowano do 75 000 hl piwa rocznie, w kolejnych latach notowano spadek; produkcja ponownie wzrosła w latach 90-tych, co związane było z wprowadzeniem beczek aluminiowych typu KEG. Browar w Biskupcu dokonał tego jako pierwszy browar w Polsce. Konfekcjonowanie piwa w ten sposób pozwalało na utrzymanie przez dłuższy okres czasu niskiej temperatury, co gwarantowało wysoką jakoś piwa. W browarze zatrudniano wówczas około 50-60 osób.  
+
=== Dzieje browaru po 1945 roku ===
 +
Podczas działań wojennych, zimą 1945 r. browar uległ uszkodzeniu, zachowało się jednak w większości wyposażenie służące do produkcji. Jako pierwszą uruchomiono najmniej zniszczoną słodownię. Od 1950/1951 r. w browarze rozlewano wody. W tym czasie podjęto decyzję o odbudowie browaru. Odbudowę rozpoczęto pięć lat później. Jeszcze przed zakończeniem prac ugotowano pierwszą warkę piwa. Browar w [[Biskupiec|Biskupcu]] razem z browarami w Kętrzynie, Olsztynie, Szczytnie i Braniewie został włączony w struktury Olsztyńskich Zakładów Piwowarskich.
 +
 
 +
W 1962 r. browar przekształcono w zakład eksperymentalny, oddając do użytku laboratorium, gdzie prowadzono doświadczenia ważne dla przemysłu piwowarsko–słodowniczego. W 1970 r. przy browarze powstała filia Zakładu Piwa i Słodu Instytutu Przemysłu Fermentacyjnego w Warszawie, przez co browar stał się także placówką naukowo–badawczą. Na początku lat 80. XX w. w browarze produkowano do 75 000 hl piwa rocznie, w kolejnych latach notowano spadek; produkcja ponownie wzrosła w latach 90., co związane było z wprowadzeniem beczek aluminiowych typu KEG. Browar w Biskupcu dokonał tego jako pierwszy browar w Polsce. Konfekcjonowanie piwa w ten sposób pozwalało na utrzymanie przez dłuższy okres czasu niskiej temperatury, co gwarantowało wysoką jakoś piwa. W browarze zatrudniano wówczas około 50-60 osób.  
 +
 
 +
Przez cały okres powojennej historii browar w Biskupcu rozlewał piwo wyłącznie do beczek, najpierw tylko drewnianych, później również aluminiowych. W browarze warzono piwa metodami tradycyjnymi, w tym: jasne pełne "Kormoran", "Biskupieckie", "Warmiak" i "Specjal". Produkowano także słód. W wodę browar zaopatrywał się z własnych studni głębinowych.
 +
 
 +
W 1991 r. powołano spółkę Skarbu Państwa Browary Warmińsko–Mazurskie, która w następnym roku została sprywatyzowana. W jej skład wszedł browar w [[Biskupiec|Biskupcu]], a także zakłady w [[Olsztyn|Olsztynie]] i [[Szczytno|Szczytnie]]. W 1995 r. trzy zakłady zaczęły występować pod wspólną nazwą "Jurand". Łącznie produkowały osiem gatunków piw. Podobnie jak browar olsztyński, także zakład w Biskupcu został przejęty przez firmę Drinks and Food Polska (1997 r.).  W tym czasie browar produkował już tylko 10 000 hl piwa rocznie.
 +
 
 +
31 maja 1998 r. browar zamknięto, a urządzenia do napełniania KEG-ów przewieziono do browaru w Olsztynie. W 2003 r. na podstawie decyzji [[Wojewódzki Konserwator Zabytków|Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków]] browar w Biskupcu wraz z zachowanym historycznym wyposażeniem został wpisany do rejestru zabytków. W kolejnych latach skradziono z browaru zabytkową, miedzianą tacę chłodniczą, wówczas jeden z dwóch zachowanych egzemplarzy w Polsce. Obecnie browar został zakupiony przez właściciela browaru Ciechan.
 +
 
 +
[[Plik:słodownia z charakterystycznym kominem.jpg|290px|right|thumb|Suszarnia słodu z charakterystycznym kominem. Fot. Adam Płoski.]]
 +
 
 +
[[Plik:drewniane silosy na słód.jpg|290px|right|thumb|Drewniane silosy na słód. Fot. Adam Płoski.]]
 +
[[Plik:Biskupiec browar kotlownia.jpg|290px|right|thumb|Wnętrze kotłowni. Fot. Adam Płoski.]]
  
Przez cały okres powojennej historii browar w Biskupcu rozlewał piwo wyłącznie do beczek, drewnianych, później aluminiowych. W browarze warzono piwa warzono piwo metodami tradycyjnymi, w tym: jasne pełne „Kormoran”, „Biskupieckie”, „Warmiak” i „Specjal”. Produkowano także słód. W wodę browar zaopatrywał się z własnych studni głębinowych. W 1991r. powołano spółkę Skarbu Państwa Browary Warmińsko – Mazurskie, która w następnym roku została sprywatyzowana. W jej skład wszedł browar w [[Biskupcu]], a także zakłady w [[Olsztynie]] i [[Szczytnie]]. W 1995r. trzy zakłady zaczęły występować pod wspólną nazwą „Jurand”. Łącznie produkowały osiem gatunków piw. Podobnie, jak browar olsztyński, także zakład w Biskupcu został przejęty przez firmę „Drinks and Food Polska” (1997r.).  W tym czasie browar produkował już tylko 10 000 hl piwa rocznie. 31 maja 1998r. browar zamknięto, a urządzenia do napełniania KEG-ów przewieziono do browaru w [[Olsztynie]]. W 2003r. na podstawie decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków browar w [[Biskupcu]] wraz z zachowanym historycznym wyposażeniem został wpisany do rejestru zabytków. W kolejnych latach skradziono z browaru zabytkową, miedzianą tacę chłodniczą, wówczas jeden z dwóch zachowanych egzemplarzy w Polsce. Obecnie browar pozostaje częściowo użytkowany (hurtownia tytoniu). Właściciel planuje sprzedaż budynków. W ramach organizowanego cyklicznie (lipiec – sierpień) przez Starostwo Powiatowe w [[Olsztynie]] Warmińskiego Festiwalu Dziedzictwa Browarniczego browar w [[Biskupcu]] udostępniany jest do zwiedzania.
 
[[Plik:słodownia z charakterystycznym kominem.jpg|290px|right|thumb|suszarnia słodu z charakterystycznym zwieńczeniem komina]]
 
[[Plik:wnetrze suszarni słodu.jpg|290px|right|thumb|Wnętrze jednego z poziomów suszarni słodu]]
 
[[Plik:kotłownia.jpg|290px|right|thumb|Jeden z zabytkowych kotłów parowych]]
 
[[Plik:kadzie fermentacyjne.jpg|290px|right|thumb|Historyczne kadzie fermentacyjne]]
 
[[Plik:drewniane silosy na słód.jpg|290px|right|thumb|Drewniane silosy na słód]]
 
[[Plik:betonowe silosy na jęczmień.jpg|290px|right|thumb|Betonowe silosy na jęczmień]]
 
[[Plik:miedziana taca chłodnicza.jpg|290px|right|thumb|Miedziana taca chłodnicza]]
 
 
== Zabytkowe wyposażenie ==
 
== Zabytkowe wyposażenie ==
 +
Browar składa się z wielofunkcyjnego budynku produkcyjnego oraz leżakowni, z którą połączony jest przejściem podziemnym. Towarzyszą im budynki gospodarcze i garaże. W budynku produkcyjnym mieści się warzelnia i słodownia z suszarnią słodu oraz kotłownia. W browarze zachowało się historyczne wyposażenie techniczne służące do produkcji piwa, tj.:
 +
* wyposażenie dwupoziomowej, siatkowej suszarni słodu (m.in. wały spulchniacza)
 +
* drewniane silosy na słód
 +
* betonowe silosy na jęczmień
 +
* trzy zamaczalniki do jęczmienia browarnianego firmy Burkhard&Ziesler z Chemnitz
 +
* wyposażenie warzelni: dwa kotły warzelne, kadź warzelna, fragment filtra zaciernego (wszystkie firmy Maschinenfabrik F. Weigel Nachf. Aktiengeselschaft Neise-Neuland)
 +
* dwa kotły parowe w kotłowni: z 1912 r. wyprodukowany w Królewcu oraz z 1936 r. wyprodukowany w [[Elbląg|Elblągu]] w zakładach [[Ferdinand Schichau|Ferdinanda Schichaua]]
 +
* wyposażenie fermentowni (kadzie)
  
Zespół zabudowy browaru usytuowany przy ul. Warszawskiej 16, pomiędzy rzeką Dymer a ulicą Piwną, składa się z dwóch historycznych obiektów: wielofunkcyjnego budynku produkcyjnego – browaru oraz leżakowni; oba połączone są ze sobą przejściem podziemnym. Główny budynek browaru, mieszczący m.in. kotłownię, warzelnię i słodownię, składa się z trzech brył, które odzwierciedlają kolejne fazy rozbudowy zakładu. Najstarsza z nich mieści suszarnię słodu z charakterystycznym kominem. W budynku browaru i słodowni zachowało się historyczne wyposażenie związane z procesem produkcyjnym. Ze względu na posiadane wartości zabytkowe budynki wraz wyposażeniem zostały objęte ochroną konserwatorską – prawną poprzez wpisanie do rejestru zabytków nieruchomych województwa warmińsko – mazurskiego. We wnętrzach zachowało się historyczne wyposażenie, w skład którego wchodzą:  
+
== Bibliografia ==
* wyposażenie dwupoziomowej, siatkowej suszarni słodu (m.in. wały spulchniacza),
+
Adam Płoski, ''I w Biskupcu piwo warzono'', [w:] "Warmińsko-Mazurski Biuletyn Konserwatorski", Rocznik V, Olsztyn 2003, s. 114-125.
* drewniane silosy na słód,
 
* betonowe silosy na jęczmień,
 
* trzy zamaczalniki do jęczmienia browarnianego firmy Burkhard&Ziesler z Chemnitz,
 
* wyposażenie warzelni: dwa kotły warzelne, kadź warzelna, fragment filtra zaciernego – wszystkie firmy Maschinenfabrik F. Weigel Nachf. Aktiengeselschaft Neise-Neuland,
 
* dwa kotły parowe w kotłowni: z 1912 r. wyprodukowany w Królewcu oraz z 1936 r. wyprodukowany w [[Elblągu]] /zakłady Schichaua/,
 
* wyposażenie fermentowni (kadzie).
 
Na parceli browaru zlokalizowane są także dwa historyczne ujęcia wody (studnie) oraz współczesne garaże i budynek mieszkalny.
 
  
== Bibliografia ==
 
# Adam Płoski, I w Biskupcu piwo warzono, [w:] Warmińsko-Mazurski Biuletyn Konserwatorski, Rocznik V, Olsztyn 2003, s. 114-125.
 
# Decyzja Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Olsztynie z dnia 17.12.2003 r. w sprawie wpisania do rejestru zabytków browaru w Biskupcu wraz z leżakownią i wyposażeniem  (archiwum Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Olsztynie).
 
  
[[Kategoria: Turystyka]] [[Kategoria: Zabytki]]
+
[[Kategoria: Turystyka]] [[Kategoria: Zabytki techniki]] [[Kategoria: Powiat olsztyński]][[Kategoria: Biskupiec (gmina miejsko-wiejska)]]
 +
[[Kategoria: 1801-1918]] [[Kategoria:1919-1944]] [[Kategoria: 1990-]]

Aktualna wersja na dzień 15:19, 18 mar 2015

Browar w Biskupcu

Browar w BiskupcuFot. Adam Płoski.
Browar w Biskupcu
Fot. Adam Płoski.
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Gmina Biskupiec
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Browar w Biskupcu
Browar w Biskupcu
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Browar w Biskupcu
Browar w Biskupcu
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Browar w Biskupcu – browar założony w 1885 r. przez Adolfa Dauma. Budynek produkcyjny wzniesiono prawdopodobnie w 1882 r. Obecnie jest to jeden z najciekawszych zabytków techniki w województwie warmińsko-mazurskim. Poprzez fakt zachowania historycznego wyposażenia służącego do produkcji piwa, browar wyróżnia się w skali kraju.

Historia

Dzieje browaru przed 1945 rokiem

Do 1945 r. browar pozostawał we władaniu rodziny Daum. Mieszkała ona w budynku wzniesionym w pobliżu zakładu, przy ówczesnej ul. Browarnej 10 (ob. budynek nie istnieje). W 1887 r. za swe produkty browar zdobył nagrodę na wystawie w Królewcu, kolejną w 1912 r.

W początkowym okresie produkcja wynosiła ok. 10 tys. hl. rocznie. Browar modernizowano i rozbudowywano. W 1914 r. był to zakład nowocześnie wyposażony, posiadł m.in. urządzenia chłodnicze systemu Linde, maszynę do lodu, kompleks wielofunkcyjnych budynków, a teren zakładu oświetlano z wykorzystaniem prądu elektrycznego. Urządzenia napędzała maszyna parowa. Produkcja wynosiła w tym okresie 16 000 hl piwa rocznie. W browarze warzono trzy rodzaje piwa sprzedawanego w beczkach i butelkach. Sprzedawano także nadwyżki słodu, produkowanego we własnej słodowni oraz odpady poprodukcyjne znajdujące nabywców wśród okolicznych rolników jako wartościowa pasza dla zwierząt. Lód na potrzeby browaru pozyskiwano zimą z pobliskiego jeziora Kraksy. Zakład stale unowocześniano; w 1925 produkcja wynosiła 20 000. hl piwa rocznie. W browarze oprócz piwa produkowano także lemoniadę oraz rozlewano wodę mineralną.

Browar uruchomił przedstawicielstwa w Mrągowie, Jezioranach i Barczewie, regularnie dostarczając piwo także do Reszla. Przedsiębiorstwo dysponowało taborem samochodowym (w 1939 r. 10 aut) i specjalnymi platformami; do transportu wykorzystywano także konie. W okresie międzywojennym w browarze zatrudniano kilkadziesiąt pracowników.

W okresie drugiej wojny światowej część produkcji browaru wysyłano na front. W tym czasie w browarze zatrudniano jeńców wojennych (Polaków, Francuzów i Rosjan), których skoszarowano w obozie przyzakładowym. W ostatnim okresie działalności browar wprowadził etykiety na butelki oraz podstawki pod kufle. Do 1945 r. maksymalna produkcja browaru wynosiła około 45 000 hl piwa rocznie. Browar zaliczany był do najnowocześniej wyposażonych tego typu zakładów w Prusach Wschodnich.

Dzieje browaru po 1945 roku

Podczas działań wojennych, zimą 1945 r. browar uległ uszkodzeniu, zachowało się jednak w większości wyposażenie służące do produkcji. Jako pierwszą uruchomiono najmniej zniszczoną słodownię. Od 1950/1951 r. w browarze rozlewano wody. W tym czasie podjęto decyzję o odbudowie browaru. Odbudowę rozpoczęto pięć lat później. Jeszcze przed zakończeniem prac ugotowano pierwszą warkę piwa. Browar w Biskupcu razem z browarami w Kętrzynie, Olsztynie, Szczytnie i Braniewie został włączony w struktury Olsztyńskich Zakładów Piwowarskich.

W 1962 r. browar przekształcono w zakład eksperymentalny, oddając do użytku laboratorium, gdzie prowadzono doświadczenia ważne dla przemysłu piwowarsko–słodowniczego. W 1970 r. przy browarze powstała filia Zakładu Piwa i Słodu Instytutu Przemysłu Fermentacyjnego w Warszawie, przez co browar stał się także placówką naukowo–badawczą. Na początku lat 80. XX w. w browarze produkowano do 75 000 hl piwa rocznie, w kolejnych latach notowano spadek; produkcja ponownie wzrosła w latach 90., co związane było z wprowadzeniem beczek aluminiowych typu KEG. Browar w Biskupcu dokonał tego jako pierwszy browar w Polsce. Konfekcjonowanie piwa w ten sposób pozwalało na utrzymanie przez dłuższy okres czasu niskiej temperatury, co gwarantowało wysoką jakoś piwa. W browarze zatrudniano wówczas około 50-60 osób.

Przez cały okres powojennej historii browar w Biskupcu rozlewał piwo wyłącznie do beczek, najpierw tylko drewnianych, później również aluminiowych. W browarze warzono piwa metodami tradycyjnymi, w tym: jasne pełne "Kormoran", "Biskupieckie", "Warmiak" i "Specjal". Produkowano także słód. W wodę browar zaopatrywał się z własnych studni głębinowych.

W 1991 r. powołano spółkę Skarbu Państwa Browary Warmińsko–Mazurskie, która w następnym roku została sprywatyzowana. W jej skład wszedł browar w Biskupcu, a także zakłady w Olsztynie i Szczytnie. W 1995 r. trzy zakłady zaczęły występować pod wspólną nazwą "Jurand". Łącznie produkowały osiem gatunków piw. Podobnie jak browar olsztyński, także zakład w Biskupcu został przejęty przez firmę Drinks and Food Polska (1997 r.). W tym czasie browar produkował już tylko 10 000 hl piwa rocznie.

31 maja 1998 r. browar zamknięto, a urządzenia do napełniania KEG-ów przewieziono do browaru w Olsztynie. W 2003 r. na podstawie decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków browar w Biskupcu wraz z zachowanym historycznym wyposażeniem został wpisany do rejestru zabytków. W kolejnych latach skradziono z browaru zabytkową, miedzianą tacę chłodniczą, wówczas jeden z dwóch zachowanych egzemplarzy w Polsce. Obecnie browar został zakupiony przez właściciela browaru Ciechan.

Suszarnia słodu z charakterystycznym kominem. Fot. Adam Płoski.
Drewniane silosy na słód. Fot. Adam Płoski.
Wnętrze kotłowni. Fot. Adam Płoski.

Zabytkowe wyposażenie

Browar składa się z wielofunkcyjnego budynku produkcyjnego oraz leżakowni, z którą połączony jest przejściem podziemnym. Towarzyszą im budynki gospodarcze i garaże. W budynku produkcyjnym mieści się warzelnia i słodownia z suszarnią słodu oraz kotłownia. W browarze zachowało się historyczne wyposażenie techniczne służące do produkcji piwa, tj.:

  • wyposażenie dwupoziomowej, siatkowej suszarni słodu (m.in. wały spulchniacza)
  • drewniane silosy na słód
  • betonowe silosy na jęczmień
  • trzy zamaczalniki do jęczmienia browarnianego firmy Burkhard&Ziesler z Chemnitz
  • wyposażenie warzelni: dwa kotły warzelne, kadź warzelna, fragment filtra zaciernego (wszystkie firmy Maschinenfabrik F. Weigel Nachf. Aktiengeselschaft Neise-Neuland)
  • dwa kotły parowe w kotłowni: z 1912 r. wyprodukowany w Królewcu oraz z 1936 r. wyprodukowany w Elblągu w zakładach Ferdinanda Schichaua
  • wyposażenie fermentowni (kadzie)

Bibliografia

Adam Płoski, I w Biskupcu piwo warzono, [w:] "Warmińsko-Mazurski Biuletyn Konserwatorski", Rocznik V, Olsztyn 2003, s. 114-125.