Budry (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(Utworzono nową stronę "{{Gmina infobox |Gmina = Budry |herb_gminy = |flaga_gminy = |mapa_gminy = |mapa_powiatu = |rozmiar_mapki = |mapka =...") |
|||
| (Nie pokazano 15 wersji utworzonych przez 6 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Gmina infobox | {{Gmina infobox | ||
| − | |Gmina = Budry | + | |Gmina = Budry |
| − | |herb_gminy = | + | |herb_gminy = Plik:Herb_gminy_Budry.gif|Herb gminy Budry |
| − | |flaga_gminy = | + | |flaga_gminy = |
|mapa_gminy = | |mapa_gminy = | ||
|mapa_powiatu = | |mapa_powiatu = | ||
| Linia 8: | Linia 8: | ||
|mapka = | |mapka = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| − | |powiat = | + | |powiat = węgorzewski |
| − | |rodzaj_gminy = | + | |rodzaj_gminy = wiejska |
|zarządzający = Wójt | |zarządzający = Wójt | ||
| − | |wójt = | + | |wójt = Józef Markiewicz |
| − | |adres_ug = | + | |adres_ug = Al. Wojska Polskiego 27 |
| − | |kod_poczt_ug = 11- | + | |kod_poczt_ug = 11-606 Budry |
| − | |powierzchnia = | + | |powierzchnia = 174,97 |
| − | |sołectwa = | + | |sołectwa = 17 |
| − | |miejscowości = | + | |miejscowości = 29 |
|rok = 2013 | |rok = 2013 | ||
| − | |populacja = | + | |populacja = 2955 |
| − | |gęstość = | + | |gęstość = 17 |
|urbanizacja = | |urbanizacja = | ||
| − | |nr_kier = | + | |nr_kier = 87 |
| − | |tablica_rej = | + | |tablica_rej = NWE |
| − | |TERYT = | + | |TERYT = 2815092 |
|TERC10 = | |TERC10 = | ||
| − | |www = | + | |www = |
| − | |bip = http://bip. | + | |bip = http://bip.warmia.mazury.pl/budry_gmina_wiejska/ |
}} | }} | ||
| − | '''Gmina | + | '''Gmina Budry''' – gmina wiejska położona w północnej części [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwa warmińsko-mazurskiego]], w północno-wschodniej części [[Powiat węgorzewski|powiatu węgorzewskiego]]. Siedziba gminy znajduje się w [[Budry|Budrach]]. Gmina rolnicza. |
| + | Władzę w gminie sprawuje wójt [[Józef Markiewicz]]<ref>[http://bip.warmia.mazury.pl/budry_gmina_wiejska/ BIP Urzędu Gminy Budry]</ref>. | ||
| + | <br/><br/> | ||
| + | == Powierzchnia gminy == | ||
| + | Gmina wiejska Budry zajmuje powierzchnię 174,97 km<sup>2</sup><ref name="p1"> [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=4125 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS] [20.10.2014] </ref>, w tym: | ||
| + | *użytki rolne: 57,4% (10039,65 ha) | ||
| + | *lasy: 22% (3842,2 ha) | ||
| + | *wody: 2% (343 ha) | ||
| − | + | Gmina stanowi 25,2% powierzchni [[Powiat węgorzewski|powiatu węgorzewskiego]]. | |
| − | + | == Demografia == | |
| − | + | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref name="p1"/>: | |
| − | |||
| + | [[Plik: Kościół w Dąbrówce.jpg|right|290px|thumb|Kościół pw. Najświętszej Marii Panny w Dąbrówce.<br> Fot. Janericloebe. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:D%C4%85br%C3%B3wka_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_002.JPG?uselang=pl Commons Wikimedia] ]] | ||
| − | + | [[Plik: Pałac w Więckach.jpg|right|290px|thumb|Pałac w Więckach.<br>Fot. Eume. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Wi%C4%99cki.jpg?uselang=pl Commons Wikimedia] ]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | [[Plik: Dwór w Dąbrówce.jpg|right|290px|thumb|Dwór w Dąbrówce.<br>Fot. Janericloebe. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:D%C4%85br%C3%B3wka_005.JPG?uselang=pl Commons Wikimedia] ]] | |
| − | |||
| − | |||
{|class="wikitable" | {|class="wikitable" | ||
| − | !Opis || colspan=2|Ogółem || colspan=2|Kobiety || colspan=2|Mężczyźni | + | !Opis ||colspan=2|Ogółem ||colspan=2|Kobiety ||colspan=2|Mężczyźni |
| − | |||
| − | |||
|-- | |-- | ||
| − | | | + | |jednostka ||osób ||% ||osób ||% ||osób ||% |
|-- | |-- | ||
| − | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) || colspan=2| | + | |liczba ||2955 ||100 ||1455 ||49,2 ||1500 ||50,8 |
| + | |-- | ||
| + | |gęstość zaludnienia<br />(mieszk./km²) ||colspan=2|17 ||colspan=2|8 ||colspan=2|9 | ||
|} | |} | ||
| − | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie | + | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Budry wynosiło -16 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 14,1% migracji w powiecie węgorzewskim oraz 0,4% w województwie warmińsko-mazurskim. |
| − | [[ | + | == Historia gminy jako jednostki administracyjnej == |
| + | Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy wiejskiej Budry były częścią powiatu węgorzewskiego w województwie olsztyńskim<ref> Dz.U. 1946, nr 28, poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>.<br/> | ||
| + | W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady<ref>Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>. Gromada Budry przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej w 1972 roku, która przywracała podział państwa na gminy<ref>Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>. | ||
| − | + | Gminę wiejską Budry powołano na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref>. W jej skład wchodziły obszary sołectw: Brzozówko, Budry, Budzewo, Góry, Grądy Węgorzewskie, Olszewo Węgorzewskie, Ołownik, Pawłowo, Piłaki Małe, Popioły, Sąkieły Małe, Sobiechy, Wężówko, Więcki. | |
| − | |||
| − | [[ | + | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref>, przestał istnieć powiat węgorzewski. Gmina Budry została bezpośrednio częścią województwa suwalskiego. |
| − | + | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref> umiejscowiły gminę Budry w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w [[Powiat giżycki|powiecie giżyckim]]. | |
| − | + | 1 stycznia 2002 gmina wiejska Budry na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 roku<ref>Dz.U. 2001, nr 62, poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20010620631 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014]</ref> weszła w skład reaktywowanego powiatu węgorzewskiego. | |
| − | |||
| − | + | Gmina wiejska Budry graniczy z gminami: [[Węgorzewo (gmina miejsko-wiejska)|Węgorzewo]], [[Pozezdrze (gmina wiejska)|Pozezdrze]], [[Banie Mazurskie (gmina wiejska)|Banie Mazurskie]]. | |
| − | + | == Miejscowości na terenie gminy == | |
| + | Sołectwa: [[Brzozówko]], [[Budry]], [[Budzewo]], [[Góry]], [[Grądy Węgorzewskie]], [[Olszewo Węgorzewskie]], [[Ołownik]], [[Pawłowo]], [[Piłaki Małe]], [[Popioły]], [[Sąkieły Małe]], [[Sobiechy]], [[Wężówko]], [[Więcki]], [[Wola (gmina Budry)|Wola]], [[Zabrost Wielki]], Ołownik-osiedle. | ||
| − | + | Pozostałe miejscowości: [[Bogumiły (gmina Budry)|Bogumiły]], [[Dąbrówka]], [[Dowiaty]], [[Droglewo]], [[Jurgucie]], [[Kaczorowo]], [[Koźlak]], [[Mniszki]], Ołownik (osada), [[Pietrele]], [[Pochwałki]], [[Skalisze]], [[Wydutki]]. | |
| − | Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie | + | == Gospodarka == |
| − | + | Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy Budry jest rolnictwo. Większość gospodarstw prowadzi produkcję wielokierunkową bez wyraźnie określonej specjalizacji. W strukturze upraw przeważa uprawa zbóż, a w szczególności żyta i pszenżyta, co jest uwarunkowane m. in. jakością gleb (dominują gleby IV klasy bonitacyjnej). W hodowli zwierząt, dominuje chów trzody chlewnej, bydła opasowego i mlecznego oraz drobiu.<br/> | |
| − | + | Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Budry wynosiła pod koniec 2013 roku 129, w tym 7 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 122 tworzy sektor prywatny. 21 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 8 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 12 firm w dziale budownictwo, 39 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 3 firmy<ref name="p1"/>. W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu. | |
| − | |||
| − | gastronomicznymi prowadziło | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | Turystyka nie odgrywa w gminie istotnej roli.<br/> | |
| + | Gmina Budry należy do [[Związek Stowarzyszeń na Rzecz Rozwoju Gmin Północnego Obszaru Wielkich Jezior Mazurskich|Związku Stowarzyszeń na Rzecz Rozwoju Gmin Północnego Obszaru Wielkich Jezior Mazurskich]] oraz [[Mazurski Związek Międzygminny – Gospodarka Odpadami|Mazurskiego Związku Międzygminnego - Gospodarka Odpadami]]. | ||
| − | + | W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do [[Obszary przygraniczne|obszarów przygraniczne]], [[Obszary peryferyzacji społeczno-gospodarczej |obszarów peryferyzacji społeczno-gospodarczej]] i [[Obszary o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej|obszarów o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej]]. | |
| − | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie | + | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Budry wynosiła 389 osób<ref name="p1"/>, co stanowi 16,3% bezrobotnych w [[Powiat węgorzewski|powiecie węgorzewskim]]. |
| − | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie | + | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 22,5% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS</ref>. |
== Kultura i turystyka == | == Kultura i turystyka == | ||
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | '''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | ||
| − | *[[ | + | *[[lkwim: Gminny Ośrodek Kultury w Budrach|Gminny Ośrodek Kultury w Budrach]] |
| − | + | *[[Gminna Biblioteka Publiczna w Budrach]] | |
| − | *[[Biblioteka Publiczna | ||
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | '''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | ||
| − | * | + | *[[lkwim: Jesienne Spotkania Słowem Malowane w Budrach|Jesienne Spotkania Słowem Malowane w Budrach]] |
| − | * | + | *[[lkwim: Przegląd Kolęd i Pastorałek w Budrach|Przegląd Kolęd i Pastorałek w Budrach]] |
| − | + | *[[lkwim: Piosenki Naszego Dzieciństwa czyli Przegląd Piosenki Dziecięcej Budry|Piosenki Naszego Dzieciństwa czyli Przegląd Piosenki Dziecięcej Budry]] | |
| − | * | + | *Dożynki Gminne |
| − | * | ||
'''Ludzie związani z gminą''' | '''Ludzie związani z gminą''' | ||
| − | * | + | *[[lkwim: Walter von Sanden|Walter von Sanden]] (1888-1972) – ornitolog, fotografik i pisarz. |
| − | + | *[[lkwim: Aleksander Słomiński|Aleksander Słomiński]] (1885-1974) – rzeźbiarz ludowy. | |
| − | + | *[[Włodzimierz Nazarowicz]] - skrzypek, śpiewak, poeta, gawędziarz; mieszka w Budzewie. | |
| − | + | *[[Bronisława Wierzbicka]] - artystka ludowa, specjalizuje się w sztuce tworzenia wycinanek, papierowych firanek oraz ozdób z papieru. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | *[[ | ||
| − | |||
| − | *[[ | ||
| − | |||
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | '''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | ||
| − | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy | + | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Budry należą<ref>[http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.10.2014]</ref>: |
| − | *[[Kościół pw. | + | *[[Kościół pw. Świętej Trójcy w Budrach|kościół pw. Świętej Trójcy w Budrach]] wraz z przykościelnym cmentarzem |
| − | + | *[[Kościół pw. Najświętszej Marii Panny w Dąbrówce|kościół pw. Najświętszej Marii Panny w Dąbrówce]] | |
| − | + | *zespoły dworskie w Budzewie i Dąbrówce | |
| − | *[[Kościół pw. | + | *pałac w Więckach (obecnie budynek gimnazjum) |
| − | + | *cmentarze ewangelickie w Dowiatach, Górach, Grądach Węgorzewskich, Olszewie Węgorzewskim, Pawłowie | |
| − | * | + | *cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej w Skaliszach |
| − | * | + | *młyn w Popiołach |
| − | * | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | * | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | *młyn w | ||
'''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | '''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | ||
| − | * | + | *trasy rowerowe: |
| − | * | + | **"Szlakiem Gór": Węgorzewo - Czerwony Dwór - Pawłowo - Olszewo - Góry - Łęgwarowo - Pasternak - Wesołowo - Nowa Guja - Guja - Różewiec - Węgielsztyn - Trygort - Węgorzewo (53,2 km) |
| − | * | + | **"Szlak bez asfaltu": Węgorzewo - Ołownik - Sąkieły Małe - Zabrost Wielki - Skalisko - Wydutki - Grądy Węgorzewskie - Radziszewo - Matyski - Węgorzewo (62,3 km) |
| − | * | + | *obszary chronionego krajobrazu i pomniki przyrody |
| − | + | *zabytkowe parki w Budzewie, Dąbrówce | |
| − | |||
| − | *obszary chronionego krajobrazu | ||
| − | Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy | + | Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Budry można uzyskać na stronie internetowej: [http://www.powiatwegorzewski.pl/ powiatwegorzewski.pl]. |
| + | ==Religia== | ||
| + | *[[Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Olszewie Węgorzewskim]] | ||
| + | *[[Parafia pw. Trójcy Przenajświętszej w Budrach]] | ||
== Szkolnictwo == | == Szkolnictwo == | ||
| − | W gminie | + | W gminie wiejskiej Budry istnieją następujące placówki edukacyjne: |
| − | + | *[[Szkoła Podstawowa im. Bohaterów Listopada 1918 roku w Sobiechach]] | |
| − | + | *[[Szkoła Podstawowa im. Michała Kajki w Budrach]] | |
| − | *[[Szkoła Podstawowa | + | *[[Gminne Gimnazjum im. Jana Pawła II w Budrach z siedzibą w Więckach]] |
| − | *[[Szkoła Podstawowa | ||
| − | *[[ | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Sport == | == Sport == | ||
| − | W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: turnieje piłki nożnej | + | W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: Otwarty Uliczny Bieg Bociana, rodzinny rajd rowerowy, turnieje piłki nożnej i siatkówki.<br/> |
| − | + | Na terenie gminy działa klub: | |
| − | Na terenie gminy | + | *UKS 46 Nóg w Sobiechach |
| − | |||
| − | |||
| − | *UKS | ||
| − | |||
| − | |||
==Inne organizacje i instytucje== | ==Inne organizacje i instytucje== | ||
| − | *[[Stowarzyszenie | + | *[[Stowarzyszenie Węgorapa-Gołdapa w Budrach]] |
| − | *[[Stowarzyszenie | + | *[[Stowarzyszenie Inicjatyw Lokalnych "Więcki Razem" Więcki]] |
| − | *[[Stowarzyszenie | + | *[[Polsko-Ukraińskie Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Zabrost Wielki]] |
| − | *[[Stowarzyszenie | + | *[[Stowarzyszenie Inicjatyw Lokalnych "Barwy Jesieni" w Budrach]] |
| − | + | *[[lkwim: Zespół śpiewaczy Absolwent z Buder|Zespół śpiewaczy Absolwent z Buder]] | |
| − | *[[ | + | *[[Zespół Budzewiaki]] |
| − | |||
| − | *[[ | ||
== Obszary chronione i pomniki przyrody == | == Obszary chronione i pomniki przyrody == | ||
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>: | Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich<ref name="p3">Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/]</ref>: | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Obszary chronionego krajobrazu: | Obszary chronionego krajobrazu: | ||
| − | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny | + | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Gołdapy i Węgorapy]] (30 534 ha) |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | Obszary [[Natura 2000]]: | |
| + | *[[Natura 2000 Niecka Skaliska|Specjalny obszar ochrony siedlisk Niecka Skaliska]] (11 385,72 ha) | ||
| + | *[[Natura 2000 Lasy Skaliskie|Obszar specjalnej ochrony ptaków Lasy Skaliskie]] (12 644,73 ha) | ||
| − | + | Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Budry znajduj się pomników przyrody, głównie pojedyncze okazy dębów, lip i buków<ref name="p3"/>. | |
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| − | + | ==Bibliografia== | |
| − | == Bibliografia== | + | Dz.U. 1946, nr 28, poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19460280177 isap.sejm.gov.pl] [20.10.2014] <br/> |
| − | Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych | + | Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/> |
| − | + | Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/> | |
| − | <br/> | + | Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl][20.12.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych | + | Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych | + | Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/> |
| − | + | Dz.U. 2001, nr 62, poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20010620631 isap.sejm.gov.pl] [20.12.2014]<br/> | |
| − | [20. | + | Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.<br/> |
| − | Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw | + | [http://bip.warmia.mazury.pl/budry_gmina_wiejska/76/Strategie__plany__programy/ Program ochrony środowiska gminy Budry na lata 2013-2016 z perspektywą na lata 2017-2020] [20.12.2014]<br/> |
| − | + | [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery=4125 Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium] [20.12.2014]<br/> | |
| − | [20. | + | [http://www.bip.gminaostroda.pl/ BIP Urzędu Gminy Budry] [20.12.2014]<br/> |
| − | Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id= | + | [http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20.12.2014]<br/> |
| − | Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim | + | [http://www.mazurynaludowo.pl/ Mazury na ludowo] [20.12.2014]<br/> |
| − | [http:// | + | [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20.12.2014]<br/> |
| − | [http://stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=19&p_nts=14&p_tery= | + | [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20.12.2014]<br/> |
| − | [http://bip. | + | [http://www.ko.olsztyn.pl/?main=2&sub=4 Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim] [20.12.2014]<br/> |
| − | [http://leksykonkultury.ceik.eu/ Leksykon kultury Warmii i Mazur] [20. | ||
| − | [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków] [20. | ||
| − | [http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie] [20. | ||
[[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat węgorzewski]][[Kategoria: Budry (gmina wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]] | [[Kategoria:Miejscowość]][[Kategoria: Powiat węgorzewski]][[Kategoria: Budry (gmina wiejska)]][[Kategoria: 1945-1989]][[Kategoria: 1990-]] | ||
Wersja z 09:30, 28 sie 2015
| Gmina Budry | |||
| | |||
| |||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | węgorzewski | ||
| Rodzaj gminy | wiejska | ||
| Wójt | Józef Markiewicz | ||
| Powierzchnia | 174,97 km² | ||
| Liczba sołectw | 17 | ||
| Liczba miejscowości | 29 | ||
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
2955 17 osób/km² | ||
| Strefa numeracyjna | 87 | ||
| Tablice rejestracyjne | NWE | ||
| TERYT | 2815092 | ||
| Urząd gminy Al. Wojska Polskiego 27 11-606 Budry
| |||
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |||
Gmina Budry – gmina wiejska położona w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, w północno-wschodniej części powiatu węgorzewskiego. Siedziba gminy znajduje się w Budrach. Gmina rolnicza.
Władzę w gminie sprawuje wójt Józef Markiewicz[1].
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina wiejska Budry zajmuje powierzchnię 174,97 km2[2], w tym:
- użytki rolne: 57,4% (10039,65 ha)
- lasy: 22% (3842,2 ha)
- wody: 2% (343 ha)
Gmina stanowi 25,2% powierzchni powiatu węgorzewskiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[2]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 2955 | 100 | 1455 | 49,2 | 1500 | 50,8 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
17 | 8 | 9 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2013 roku w gminie wiejskiej Budry wynosiło -16 osób[2], co stanowi 14,1% migracji w powiecie węgorzewskim oraz 0,4% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Po II wojnie światowej tereny dzisiejszej gminy wiejskiej Budry były częścią powiatu węgorzewskiego w województwie olsztyńskim[3].
W 1954 roku istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady[4]. Gromada Budry przetrwała do kolejnej reformy administracyjnej w 1972 roku, która przywracała podział państwa na gminy[5].
Gminę wiejską Budry powołano na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[6]. W jej skład wchodziły obszary sołectw: Brzozówko, Budry, Budzewo, Góry, Grądy Węgorzewskie, Olszewo Węgorzewskie, Ołownik, Pawłowo, Piłaki Małe, Popioły, Sąkieły Małe, Sobiechy, Wężówko, Więcki.
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[7], przestał istnieć powiat węgorzewski. Gmina Budry została bezpośrednio częścią województwa suwalskiego.
Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[8] umiejscowiły gminę Budry w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim.
1 stycznia 2002 gmina wiejska Budry na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 roku[9] weszła w skład reaktywowanego powiatu węgorzewskiego.
Gmina wiejska Budry graniczy z gminami: Węgorzewo, Pozezdrze, Banie Mazurskie.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Brzozówko, Budry, Budzewo, Góry, Grądy Węgorzewskie, Olszewo Węgorzewskie, Ołownik, Pawłowo, Piłaki Małe, Popioły, Sąkieły Małe, Sobiechy, Wężówko, Więcki, Wola, Zabrost Wielki, Ołownik-osiedle.
Pozostałe miejscowości: Bogumiły, Dąbrówka, Dowiaty, Droglewo, Jurgucie, Kaczorowo, Koźlak, Mniszki, Ołownik (osada), Pietrele, Pochwałki, Skalisze, Wydutki.
Gospodarka
Głównym kierunkiem rozwoju gospodarczego gminy Budry jest rolnictwo. Większość gospodarstw prowadzi produkcję wielokierunkową bez wyraźnie określonej specjalizacji. W strukturze upraw przeważa uprawa zbóż, a w szczególności żyta i pszenżyta, co jest uwarunkowane m. in. jakością gleb (dominują gleby IV klasy bonitacyjnej). W hodowli zwierząt, dominuje chów trzody chlewnej, bydła opasowego i mlecznego oraz drobiu.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie Budry wynosiła pod koniec 2013 roku 129, w tym 7 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 122 tworzy sektor prywatny. 21 firm było zarejestrowanych w dziale handel hurtowy i detaliczny, 8 firm w dziale przetwórstwo przemysłowe, 12 firm w dziale budownictwo, 39 w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo. Działalność związaną z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi prowadziło 3 firmy[2]. W gminie nie ma rozwiniętego przemysłu.
Turystyka nie odgrywa w gminie istotnej roli.
Gmina Budry należy do Związku Stowarzyszeń na Rzecz Rozwoju Gmin Północnego Obszaru Wielkich Jezior Mazurskich oraz Mazurskiego Związku Międzygminnego - Gospodarka Odpadami.
W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do obszarów przygraniczne, obszarów peryferyzacji społeczno-gospodarczej i obszarów o ekstremalnie niskiej dostępności komunikacyjnej.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2013 roku w gminie Budry wynosiła 389 osób[2], co stanowi 16,3% bezrobotnych w powiecie węgorzewskim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 22,5% ludności[10].
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- Jesienne Spotkania Słowem Malowane w Budrach
- Przegląd Kolęd i Pastorałek w Budrach
- Piosenki Naszego Dzieciństwa czyli Przegląd Piosenki Dziecięcej Budry
- Dożynki Gminne
Ludzie związani z gminą
- Walter von Sanden (1888-1972) – ornitolog, fotografik i pisarz.
- Aleksander Słomiński (1885-1974) – rzeźbiarz ludowy.
- Włodzimierz Nazarowicz - skrzypek, śpiewak, poeta, gawędziarz; mieszka w Budzewie.
- Bronisława Wierzbicka - artystka ludowa, specjalizuje się w sztuce tworzenia wycinanek, papierowych firanek oraz ozdób z papieru.
Zabytki znajdujące się na terenie gminy
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Budry należą[11]:
- kościół pw. Świętej Trójcy w Budrach wraz z przykościelnym cmentarzem
- kościół pw. Najświętszej Marii Panny w Dąbrówce
- zespoły dworskie w Budzewie i Dąbrówce
- pałac w Więckach (obecnie budynek gimnazjum)
- cmentarze ewangelickie w Dowiatach, Górach, Grądach Węgorzewskich, Olszewie Węgorzewskim, Pawłowie
- cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej w Skaliszach
- młyn w Popiołach
Szlaki i atrakcje turystyczne
- trasy rowerowe:
- "Szlakiem Gór": Węgorzewo - Czerwony Dwór - Pawłowo - Olszewo - Góry - Łęgwarowo - Pasternak - Wesołowo - Nowa Guja - Guja - Różewiec - Węgielsztyn - Trygort - Węgorzewo (53,2 km)
- "Szlak bez asfaltu": Węgorzewo - Ołownik - Sąkieły Małe - Zabrost Wielki - Skalisko - Wydutki - Grądy Węgorzewskie - Radziszewo - Matyski - Węgorzewo (62,3 km)
- obszary chronionego krajobrazu i pomniki przyrody
- zabytkowe parki w Budzewie, Dąbrówce
Informacje na temat atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie gminy Budry można uzyskać na stronie internetowej: powiatwegorzewski.pl.
Religia
- Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Olszewie Węgorzewskim
- Parafia pw. Trójcy Przenajświętszej w Budrach
Szkolnictwo
W gminie wiejskiej Budry istnieją następujące placówki edukacyjne:
- Szkoła Podstawowa im. Bohaterów Listopada 1918 roku w Sobiechach
- Szkoła Podstawowa im. Michała Kajki w Budrach
- Gminne Gimnazjum im. Jana Pawła II w Budrach z siedzibą w Więckach
Sport
W gminie organizowane są różnorodne imprezy rekreacyjno-sportowe, m.in.: Otwarty Uliczny Bieg Bociana, rodzinny rajd rowerowy, turnieje piłki nożnej i siatkówki.
Na terenie gminy działa klub:
- UKS 46 Nóg w Sobiechach
Inne organizacje i instytucje
- Stowarzyszenie Węgorapa-Gołdapa w Budrach
- Stowarzyszenie Inicjatyw Lokalnych "Więcki Razem" Więcki
- Polsko-Ukraińskie Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Zabrost Wielki
- Stowarzyszenie Inicjatyw Lokalnych "Barwy Jesieni" w Budrach
- Zespół śpiewaczy Absolwent z Buder
- Zespół Budzewiaki
Obszary chronione i pomniki przyrody
Na terenie gminy znajdują się obszary objęte różnymi formami ochrony przyrody. Należą do nich[12]:
Obszary chronionego krajobrazu:
Obszary Natura 2000:
- Specjalny obszar ochrony siedlisk Niecka Skaliska (11 385,72 ha)
- Obszar specjalnej ochrony ptaków Lasy Skaliskie (12 644,73 ha)
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy wiejskiej Budry znajduj się pomników przyrody, głównie pojedyncze okazy dębów, lip i buków[12].
Przypisy
- ↑ BIP Urzędu Gminy Budry
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Portret terytorium, Bank Danych Lokalnych GUS [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1946, nr 28, poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
- ↑ Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Dz.U. 2001, nr 62, poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.10.2014]
- ↑ 12,0 12,1 Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [1]
Bibliografia
Dz.U. 1946, nr 28, poz.177, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych, isap.sejm.gov.pl [20.10.2014]
Dz.U. 1954, nr 43, poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1972, nr 49, poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl[20.12.2014]
Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Dz.U. 2001, nr 62, poz. 631, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie utworzenia, ustalenia granic i zmiany nazw powiatów oraz zmiany siedziby władz powiatu. isap.sejm.gov.pl [20.12.2014]
Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim, [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
Program ochrony środowiska gminy Budry na lata 2013-2016 z perspektywą na lata 2017-2020 [20.12.2014]
Bank Danych lokalnych GUS, Portret terytorium [20.12.2014]
BIP Urzędu Gminy Budry [20.12.2014]
Leksykon kultury Warmii i Mazur [20.12.2014]
Mazury na ludowo [20.12.2014]
Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [20.12.2014]
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie [20.12.2014]
Wykaz szkół i placówek oświatowych w województwie warmińsko-mazurskim [20.12.2014]
