Budwity

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
Budwity

Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat ostródzki
Gmina Małdyty
Liczba ludności (2010) 294
Strefa numeracyjna (+48) 89
Kod pocztowy 14-330
Tablice rejestracyjne NOS
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Budwity
Budwity
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Budwity
Budwity
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Budwity (niem.Gut Bauditten, od 1929 r. Bauditten) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Małdyty. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 294 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Jarosław Komosa[1].

Położenie

Miejscowość leży na Mazurach Zachodnich (Pojezierze Iławsko–Ostródzkie). Na północ od wsi położone jest jezioro Budwity (Jezioro Budwickie). Miejscowość znajduje się w odległości 5 km na północ od Małdyt.

Dzieje miejscowości

Miejscowość wzmiankowano w dokumentach z roku 1354 jako wieś ziemiańską licząca 15 włók. Pierwotna nazwa Baudewithe najprawdopodobniej wywodzi się od imienia Prusa – Baudie. Majątek ziemski powstał z nadania księcia Albrechta. Od końca XIV wieku do około 1530 roku stanowił kolejno własność rodu von Diebes, von Rappen, von Kleist, von Auerswald, von Foelkersamb i von Frantzius. W 1855 roku majątek kupiła rodzina von Eben. Dobra stanowiły jej własność do 1945 roku. W latach 20. XX wieku na terenie majątku funkcjonowała cegielnia, mleczarnia, na skalę przemysłową wydobywano również torf. Zachowany do obecnych czasów dwór wybudowano w 1857 roku. W roku 1782 we wsi odnotowano 19 domów, natomiast w 1858 roku w 14 gospodarstwach domowych żyło 213 mieszkańców. W latach 1937–1939 Budwity liczyły 548 mieszkańców. W roku 1948 uruchomiono we wsi Zakład Torfowy.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.

Religia

We wsi znajduje się kaplica filialna należąca do parafii rzymskokatolickiej pw. Chrystusa Króla w Jarnołtowie.

Zabytki

  • dwór wzniesiony w roku 1857 i otaczające go pozostałości parku; zespół wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków
  • dworzec o charakterystycznej sylwetce, nawiązującej do eleganckiej architektury parkowej, powstały jako cesarski dworzec powitalny dla polującego w tych okolicach Wilhelma II w 1893 roku

Przyroda

W pobliżu wsi znajduje się rozległe torfowisko, objęte programem ochrony siedlisk Natura 2000 Budwity. Południową część torfowiska zajmuje Rezerwat Zielony Mechacz.

Bibliografia

Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
Morąg. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.
Bank Danych Lokalnych GUS [30.08.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [30.08.2013]


Przypisy