Bukwałd: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
Linia 35: Linia 35:
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
 
== Położenie ==
 
== Położenie ==
Miejscowość leży na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olsztyńskim]], nad brzegiem [[Jezioro Bukwaldzkie|Jeziora Bukwaldzkiego]], w odległości 16 km na północny zachód od [[Olsztyn|Olsztyna]] oraz 3 km od osady leśnej [[Bukowina]]. 2 km na wschód od miejscowości przepływa [[rzeka Łyna]].
+
Miejscowość leży na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olsztyńskim]], nad brzegiem [[Jezioro Bukwaldzkie|Jeziora Bukwaldzkiego]], w odległości 16 km na północny zachód od [[Olsztyn|Olsztyna]] oraz 3 km od osady leśnej [[Bukowina]]. 2 km na wschód od miejscowości przepływa [[Rzeka Łyna|rzeka Łyna]].
 
<br/>
 
<br/>
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
Linia 45: Linia 45:
 
<br/>
 
<br/>
 
==Edukacja==
 
==Edukacja==
W miejscowości działa [[Szkoła podstawowa w Bukwałdzie| szkoła podstawowa]] i [[Przedszkole w Bukwałdzie|przedszkole]].
+
W miejscowości działa [[Szkoła Podstawowa w Bukwałdzie| szkoła podstawowa]] i [[Przedszkole w Bukwałdzie|przedszkole]].
 
<br/>
 
<br/>
 
==Kultura==
 
==Kultura==
Linia 51: Linia 51:
 
<br/>
 
<br/>
 
== Ludzie związani z miejscowością ==
 
== Ludzie związani z miejscowością ==
[[Franciszek Kellmann]] (1898-1945) – działacz warmiński, uczestnik akcji plebiscytowej w 1920 roku, w okresie międzywojennym pracownik polskich konsulatów w Olsztynie i [[Ełk|Ełku]]. Kellmann współtworzył Związek Towarzystw Młodzieży w Prusach Wschodnich, a także [[Hufiec Wschodniopruski Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech]]. Więzień obozu [[Hohenbruch]], zginął tragicznie pod koniec [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]].
+
[[Franciszek Kellmann]] (1898-1945) – działacz warmiński, uczestnik akcji plebiscytowej w 1920 roku, w okresie międzywojennym pracownik polskich konsulatów w [[Olsztyn|Olsztynie]] i [[Ełk|Ełku]]. Kellmann współtworzył Związek Towarzystw Młodzieży w Prusach Wschodnich, a także [[Hufiec Wschodniopruski Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech]]. Więzień obozu [[Hohenbruch]], zginął tragicznie pod koniec [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]].
 
<br/>
 
<br/>
 
==Turystyka==
 
==Turystyka==
 
*gospodarstwo agroturystyczne [[Strusiolandia]].
 
*gospodarstwo agroturystyczne [[Strusiolandia]].
 
*szlak rowerowy o długości 17 km - przebieg trasy: [[Cerkiewnik]]-[[Barkweda]]-Bukwałd-[[Różynka]]-Cerkiewnik
 
*szlak rowerowy o długości 17 km - przebieg trasy: [[Cerkiewnik]]-[[Barkweda]]-Bukwałd-[[Różynka]]-Cerkiewnik
 +
*szlak rowerowy o długości 26,5 km - przebieg trasy: [[Dywity]]-Bukwałd-[[Spręcowo]]-[[Różnowo]]-[[Dywity]]
 +
*szlak pieszy o długości 42 km - przebieg trasy: [[Olsztyn]]-[[Brąswałd]]-most nad sztucznym korytem [[Rzeka Łyna|Łyny]]-[[Barkweda]]-Bukwałd-[[Cerkiewnik]]-[[Głotowo]]-[[Dobre Miasto]]-[[Smolajny]]
 +
== Przyroda ==
 +
*w pobliżu wsi, na terenie Leśnictwa Buki, znajduje się pomnik przyrody - [[Głaz narzutowy w leśnictwie Buki |głaz narzutowy]]
 
== Zabytki ==
 
== Zabytki ==
*zabytkowa [[Kaplica pw. św. Józefa w Bukwałdzie|kaplica pw. św. Józefa]]; kilkakrotnie rozbudowywana na przestrzeni XIX wieku. Wedle tradycji kaplica została wystawiona jako wotum dziękczynne za uratowanie życia córki leśniczego, która została ugryziona przez żmiję. Wybudował ją narzeczony dziewczyny, a jej ojciec, w miejscu gdzie natknęła się na żmiję, wystawił krzyż, poświęcony przez proboszcza z [[Brąswałd| Brąswałdu]] – [[Alojzy Moritz|Alojzego Moritza]]. W roku 1858 we wsi zbudowano większą kaplicę, która przetrwała do 1930 roku, kiedy to została rozbudowana. We wnętrzu budowli znajduje się ołtarz z obrazem pochodzącym z połowy XVIII wieku.
+
*zabytkowa [[lkwim:Kościół pw. św. Józefa w Bukwałdzie|kaplica pw. św. Józefa]]; kilkakrotnie rozbudowywana na przestrzeni XIX wieku. Wedle tradycji kaplica została wystawiona jako wotum dziękczynne za uratowanie życia córki leśniczego, która została ugryziona przez żmiję. Wybudował ją narzeczony dziewczyny, a jej ojciec, w miejscu gdzie natknęła się na żmiję, wystawił krzyż, poświęcony przez proboszcza z [[Brąswałd| Brąswałdu]] – [[Alojzy Moritz|Alojzego Moritza]]. W roku 1858 we wsi zbudowano większą kaplicę, która przetrwała do 1930 roku, kiedy to została rozbudowana. We wnętrzu budowli znajduje się ołtarz z obrazem pochodzącym z połowy XVIII wieku.
 
*8 chat warmińskich z XIX wieku
 
*8 chat warmińskich z XIX wieku
*kapliczka przydrożna z 1920 roku
+
*[[Kapliczka w Bukwałdzie|kapliczka przydrożna]] z 1920 roku
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
 
#Jadwiszczak Andrzej S., Kisielew Kazimierz, Klimek Robert, Kosińska Teresa, ''Warmia znana i nieznana: Brąswałd, Barkweda, Kajny, Bukwałd, Cerkiewnik, Swobodna'', Gady 2012.
 
#Jadwiszczak Andrzej S., Kisielew Kazimierz, Klimek Robert, Kosińska Teresa, ''Warmia znana i nieznana: Brąswałd, Barkweda, Kajny, Bukwałd, Cerkiewnik, Swobodna'', Gady 2012.
Linia 74: Linia 78:
 
[http://www.strusiolandia.pl/ Strusiolandia]
 
[http://www.strusiolandia.pl/ Strusiolandia]
 
<br/>
 
<br/>
[[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: powiat olsztyński]][[Kategoria: gmina Dywity]][[Kategoria: wieś sołecka]]
+
[[Kategoria: Powiat olsztyński]]
 +
[[Kategoria: Gmina Dywity]]
 +
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]
 +
[[Kategoria: 1301-1400]]

Wersja z 13:19, 17 cze 2014


Bukwałd

Kaplica pw. św. Józefa w Bukwałdzie Wikipedia [10.12.2013]
Kaplica pw. św. Józefa w Bukwałdzie Wikipedia [10.12.2013]
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Gmina Dywity
Liczba ludności (2010) 532
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Bukwałd
Bukwałd
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Bukwałd
Bukwałd
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Bukwałd (niem. Gross Buchwalde) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dywity. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 532. osoby. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Bogumiła Brewka[1].

Położenie

Miejscowość leży na Pojezierzu Olsztyńskim, nad brzegiem Jeziora Bukwaldzkiego, w odległości 16 km na północny zachód od Olsztyna oraz 3 km od osady leśnej Bukowina. 2 km na wschód od miejscowości przepływa rzeka Łyna.

Dzieje miejscowości

Na przestrzeni wieków nazwa miejscowości ulegała pewnym przekształceniom: Buchwalt (1338 r.), Buchwald (1615 r.), Buchwalde (1656 r.). W drugiej połowie XIX wieku używano polskiej i niemieckiej nazwy: Bukwałd i Buchwalde. W czasach przedkrzyżackich na obszarze dzisiejszej wsi istniała osada staropruska. Lokacja Bukwałdu miała miejsce w 1344 roku. Obszar wsi wyznaczono w kolejnym przywileju – wystawionym w 1352 roku – na 40 włók. W 1789 roku Buchwałd był wsią królewską. Szkoła elementarna została założona przed 1820 rokiem. Pięć lat później do placówki uczęszczało 31 uczniów. W 1910 roku Bukwałd jako gmina wiejska obejmował w swych granicach zarówno wieś, jak i stację kolejową. Miejscowość zajmowała łącznie powierzchnię 864 ha, składała się z 94. domów (141 gospodarstw domowych), zamieszkanych przez 645. mieszkańców (223. Polaków, 421 Niemców, 1 Żyd). 15 lat później Bukwałd obejmował obszar 1741 ha, we wsi mieszkało 695 osób (632. katolików, 63. ewangelików). Miejscowość składała się ze 101 budynków mieszkalnych i 156. gospodarstw domowych. W 1920 roku w czasie plebiscytu za przyłączeniem do Polski głosowało 50. mieszkańców. W tym okresie w miejscowości działało Towarzystwo Młodzieży oraz koło Związku Polaków w Niemczech. W 1993 roku Bukwałd był zamieszkany przez 290 osób. Od 2004 roku we wsi istnieje Ośrodek Rehabilitacji Ptaków Dzikich.

Edukacja

W miejscowości działa szkoła podstawowa i przedszkole.

Kultura

W Bukwałdzie działa Fundacja Albatros, Fundacja "Prymus" oraz Stowarzyszenie Przyjaciół Wsi Bukwałd. W miejscowości funkcjonuje świetlica wiejska. Co roku we wsi odbywa się Sobótka Bukwałdzka.

Ludzie związani z miejscowością

Franciszek Kellmann (1898-1945) – działacz warmiński, uczestnik akcji plebiscytowej w 1920 roku, w okresie międzywojennym pracownik polskich konsulatów w Olsztynie i Ełku. Kellmann współtworzył Związek Towarzystw Młodzieży w Prusach Wschodnich, a także Hufiec Wschodniopruski Związku Harcerstwa Polskiego w Niemczech. Więzień obozu Hohenbruch, zginął tragicznie pod koniec II wojny światowej.

Turystyka

Przyroda

  • w pobliżu wsi, na terenie Leśnictwa Buki, znajduje się pomnik przyrody - głaz narzutowy

Zabytki

  • zabytkowa kaplica pw. św. Józefa; kilkakrotnie rozbudowywana na przestrzeni XIX wieku. Wedle tradycji kaplica została wystawiona jako wotum dziękczynne za uratowanie życia córki leśniczego, która została ugryziona przez żmiję. Wybudował ją narzeczony dziewczyny, a jej ojciec, w miejscu gdzie natknęła się na żmiję, wystawił krzyż, poświęcony przez proboszcza z BrąswałduAlojzego Moritza. W roku 1858 we wsi zbudowano większą kaplicę, która przetrwała do 1930 roku, kiedy to została rozbudowana. We wnętrzu budowli znajduje się ołtarz z obrazem pochodzącym z połowy XVIII wieku.
  • 8 chat warmińskich z XIX wieku
  • kapliczka przydrożna z 1920 roku

Bibliografia

  1. Jadwiszczak Andrzej S., Kisielew Kazimierz, Klimek Robert, Kosińska Teresa, Warmia znana i nieznana: Brąswałd, Barkweda, Kajny, Bukwałd, Cerkiewnik, Swobodna, Gady 2012.
  2. Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo do druku podali Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
  3. Skurzyński Piotr, Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny, Gdynia 2012.
  4. Warmia i Mazury, red. Jarosław Tałacha, Adam Zakrzewski, Warszawa 2012.
  5. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
  6. Bank Danych Lokalnych GUS [10.12.2013]
  7. Fundacja Albatros [10.12.2013]
  8. Strusiolandia [10.12.2013]
  9. Wikipedia: Bukwałd [10.12.2013]

Przypisy

  1. Wrota Warmii i Mazur [04.12.2013]

Zobacz też

Strusiolandia