Byszwałd: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Byszwałd ''' (niem. ''Bischwalde'') – [[wieś sołecka]] położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat iławski|powiecie iławskim]], w [[gmina | + | ''' Byszwałd ''' (niem. ''Bischwalde'') – [[wieś sołecka]] położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat iławski|powiecie iławskim]], w [[Lubawa (gmina wiejska)|gminie Lubawa]]. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. |
| − | Miejscowość w 2010 roku liczyła 639 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Bernard Bogdański]]<ref>http://www.bip.gminalubawa.pl/ [ | + | Miejscowość w 2010 roku liczyła 639 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Bernard Bogdański]]<ref>[http://www.bip.gminalubawa.pl/ bip.gminalubawa.pl] [05.03.2014]</ref>. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | <br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| Linia 45: | Linia 44: | ||
W 1948 roku w Byszwałdzie powstało [[Koło Gospodyń Wiejskich w Byszwałdzie|Koła Gospodyń Wiejskich]]. | W 1948 roku w Byszwałdzie powstało [[Koło Gospodyń Wiejskich w Byszwałdzie|Koła Gospodyń Wiejskich]]. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
== Edukacja == | == Edukacja == | ||
*[[Szkoła Podstawowa w Byszwałdzie]] | *[[Szkoła Podstawowa w Byszwałdzie]] | ||
| − | |||
| − | |||
== Ludzie związani z miejscowością == | == Ludzie związani z miejscowością == | ||
*[[lkwim:Zygmunt Kornowski|Zygmunt Kornowski]] (1920-1987) - poeta, zbieracz legend, zecer, urodzony w Byszwałdzie, od początku lat 50. mieszkał w [[Bartoszyce|Bartoszycach]] | *[[lkwim:Zygmunt Kornowski|Zygmunt Kornowski]] (1920-1987) - poeta, zbieracz legend, zecer, urodzony w Byszwałdzie, od początku lat 50. mieszkał w [[Bartoszyce|Bartoszycach]] | ||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| Linia 65: | Linia 60: | ||
*Wiejskie chaty z XIX stulecia | *Wiejskie chaty z XIX stulecia | ||
*Dwie murowane przydrożne kapliczki z początku XX wieku | *Dwie murowane przydrożne kapliczki z początku XX wieku | ||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Niesiobędzki Wiesław, ''Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne'', wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.<br/> | |
| − | + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier'', Danzig und Elbing 1858.<br/> | |
| − | + | Śliwiński Jóżef, ''Lubawa. Z dziejów miasta i okolic'', Olsztyn 1982.<br/> | |
| − | + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | |
| − | + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka ewidencja zabytków] [data dostępu: 5.03.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.bip.gminalubawa.pl/| Plan rozwoju lokalnego gminy Lubawa] [05.03.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.bip.gminalubawa.pl/| Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Lubawa] [05.03.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/rosenberg.html| Deutsche Verwaltungsgeschichte] [05.03.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#159/pl/i/byszwald_-_zabytkowa_kaplica_cmentarna| ciekawemazury.pl] [05.03.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/4716,byszwald-kosciol-sw--andrzeja-apostola-%28xiv-w-%29.html| polskaniezwykla.pl] [05.03.2014] | |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat iławski]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat iławski]] [[Kategoria: Lubawa (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wieś sołecka]] |
Wersja z 01:12, 30 lip 2014
| Byszwałd | |
| | |
 Byszwałd. Kościół pw. św. Andrzeja Apostoła
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | iławski |
| Gmina | Lubawa |
| Liczba ludności (2010) | 639 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Byszwałd | |
| Położenie na mapie Polski  Byszwałd | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Byszwałd (niem. Bischwalde) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Lubawa. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 639 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Bernard Bogdański[1].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na pograniczu Garbu Lubawskiego i Pojezierza Iławskiego, 20 km na południowy wschód od Iławy i 4 km na północ od Lubawy, przy drodze krajowej nr 15.
Dzieje miejscowości
Miejscowość została założona między 1234 a 1349 rokiem przez biskupa Ottona. Obszar wsi obejmował wówczas 70 łanów. Zasadźca otrzymał m.in. pozwolenie na prowadzenie karczmy oraz połów ryb na Drwęcy. Potwierdzenie nadania przez biskupa Wikbolda Dobilsteina nastąpiło w roku 1367. Kościół wzniesiono na początku XIV stulecia. Świątynia uległa jednak zniszczeniu w czasie wojen polsko-krzyżackich. Został odbudowany w XV wieku. Miejscowość została dotkliwie zniszczona w okresie wojen szwedzkich. W 1676 roku na opuszczonych terenach został utworzony folwark biskupi. Wybudowano również pałac, który należał do ulubionych rezydencji biskupów chełmińskich. Do 1639 roku miejscowość była wioską parafialną. W 1773 roku stał się własnością króla pruskiego.
W roku 1822 wybudowana została miejscowa szkoła. W okresie dwudziestolecia międzywojennego w Byszwałdzie działała dwuletnia szkoła rolnicza. W 1927 roku miejscowość była zamieszkana przez 792 osoby. W czasie [II wojna światowa|II wojny światowej]] do miejscowości sprowadzono niemieckich osadników, a polskich mieszkańców wysiedlono.
W 1948 roku w Byszwałdzie powstało Koła Gospodyń Wiejskich.
Edukacja
Ludzie związani z miejscowością
- Zygmunt Kornowski (1920-1987) - poeta, zbieracz legend, zecer, urodzony w Byszwałdzie, od początku lat 50. mieszkał w Bartoszycach
Zabytki
- Wczesnośredniowieczne grodzisko zwane Górą Zamkową
- Kościół pw. św. Andrzeja Apostoła z XIV wieku
- Cmentarz przykościelny
- Kaplica cmentarna
- Dzwonnica przykościelna z XVIII wieku
- Wiejskie chaty z XIX stulecia
- Dwie murowane przydrożne kapliczki z początku XX wieku
Bibliografia
Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne, wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
Śliwiński Jóżef, Lubawa. Z dziejów miasta i okolic, Olsztyn 1982.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Wojewódzka ewidencja zabytków [data dostępu: 5.03.2014]
Plan rozwoju lokalnego gminy Lubawa [05.03.2014]
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Lubawa [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]
ciekawemazury.pl [05.03.2014]
polskaniezwykla.pl [05.03.2014]
Przypisy
- ↑ bip.gminalubawa.pl [05.03.2014]
